- W 2017 roku czeka nas duża niepewność, zarówno globalna, jak i wewnętrzna. Kontekst globalny jest w tym roku wyjątkowo ważny. Po pierwsze, mamy zmianę na stanowisku prezydenta Stanów Zjednoczonych, a Donald Trump zapowiedział wiele zmian, które mogą mieć istotny wpływ na gospodarkę globalną, a tym samym także na polską - przekonuje w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan.
Jeszcze na finiszu kampanii wyborczej Donald Trump zapowiadał wsparcie inwestycji w infrastrukturę na kwotę biliona dol. w ciągu 10 lat przy wykorzystaniu partnerstwa publiczno-prywatnego oraz inwestycji prywatnych.
- To oznacza, że z całego świata kapitał będzie spływał do Stanów Zjednoczonych, a nam może go brakować. Jeśli będziemy chcieli go pozyskać, będziemy musieli za niego znacznie więcej zapłacić - ocenia ekonomistka.
Bank Światowy ocenia, że indeks niepewności jest obecnie na najwyższym poziomie od 1997 roku, czyli od początku publikacji wskaźnika. Wpływ na to mają wybory w krajach, które generują 30 proc. światowego PKB, m.in. we Francji i w Niemczech. W wiosennych wyborach prezydenckich we Francji jedną z głównych kandydatek pozostaje Marine Le Pen, liderka Frontu Narodowego, która zapowiada po wygranych wyborach referendum ws. członkostwa Francji w UE. W Niemczech zaś kanclerz Angela Merkel nie może być pewna reelekcji we wrześniowych wyborach. 15 marca nowe władze wybiorą także Holendrzy. Sondaże dają przewagę antyeuropejskiej Partii Wolności Geerta Wildersa.
- Wyniki wyborów w Europie są trudne do przewidzenia, czy wygra opcja prounijna, czy antyunijna. To także będzie miało ogromne znaczenie dla samej Unii, a tym samym dla Polski i polskiej gospodarki. A do tego dochodzi Brexit - tłumaczy Starczewska-Krzysztoszek.
Jak podkreśla główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan, także w Polsce brakuje pewności, że regulacje prawne się nie zmienią. 72 proc. badanych przez tę organizację przedsiębiorców obawia się w tym roku zmian w prawie i działań administracji.
- Rząd zapowiedział, że 2017 rok będzie rokiem dla gospodarki. Sygnały, które płyną z rządu, jednak tego nie potwierdzają. Rząd powinien się zobowiązać, że nie będzie wprowadzać żadnych utrudnień, nowych podatków, a te obowiązujące nie wzrosną, nie będzie żadnych dodatkowych obciążeń administracyjnych. Dopóki takiego sygnału nie będzie, to mam poważne wątpliwości, czy inwestycje zostaną uruchomione na tę skalę, na jaką powinny - podkreśla dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.
Głównym hamulcem wzrostu PKB w 2016 r. były inwestycje. Zapaść inwestycyjna była zauważalna już od początku ubiegłego roku i mocno nasiliła się w drugim kwartale (spadek o 7,7 proc.). W drugiej połowie roku zaczęła hamować, jednak w skali roku inwestycje spadły w sumie o 5,5 proc. W sektorze publicznym inwestycje spadły przez niską absorpcję środków unijnych z perspektywy na lata 2014-2020, podobnie jak w całym regionie.
- Pieniądze unijne powinniśmy wykorzystać do 2020 roku, plus dwa lata na rozliczenie, czyli do 2022. Czasu jest coraz mniej, za to coraz większe są potrzeby gospodarki, żeby środki unijne wykorzystać, a rusza to bardzo wolno. Wydaje się, że deklaracje są już tak silne ze strony rządu, że pieniądze zostaną uruchomione i rzeczywiście będziemy mieć silny impuls inwestycyjny ze strony środków publicznych, przede wszystkim europejskich - zaznacza Starczewska-Krzysztoszek.
Tempo wzrostu gospodarczego będzie zależne również od sprzedaży zagranicznej. W ubiegłym roku polski eksport wzrósł o 2,3 proc. do 183,6 mld euro (przy wzroście 7,8 proc. rok wcześniej). Eksport do UE, czyli głównego partnera handlowego Polski, wzrósł o 2,6 proc. (do 146,3 mld euro). W tym roku tempo to może przyspieszyć, bo poprawia się kondycja unijnej gospodarki. Zdaniem ekonomistki Konfederacji Lewiatan, pozytywny wpływ eksportu na wzrost PKB może jednak zostać ograniczony przez rosnący import.
- Jeśli konsumpcja ruszy dynamicznie, o ok. 5 proc., to oznacza konieczność zwiększania importu. Tym samym relacje między eksportem a importem spowodują, że eksport netto nie będzie tym czynnikiem, który doprowadzi do wzrostu gospodarczego. Jest szansa, że w 2017 roku wzrost gospodarczy będzie wyższy niż rok temu, ale nie tak wysoki, jak zostało to założone w budżecie. Szacujemy, że będzie to 3,1-3,2 proc.. Będzie on głównie bazował na bardzo silnej konsumpcji indywidualnej i na inwestycjach ze źródeł publicznych, w tym z Unii Europejskiej - ocenia dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.
