Kto w 2011 r.bez kasy fiskalnej

W statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości od dnia 1 stycznia 2009 r. obowiązuje znowelizowana Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. nr 207, poz. 1293 ze zm.).

Natomiast dla celów podatku VAT nadal stosowana jest PKWiU z 1997 r. Ministerstwo Finansów planowało wprowadzenie nowej PKWiU do ustawy o VAT od 1 stycznia 2010 r., a propozycje tych zmian przedstawione były w projekcie ustawy z dnia 30 listopada 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym. Niestety, nowelizacja ta „utknęła” w procesie legislacyjnym i po 1 stycznia 2010 r. nadal stosuje się PKWiU z 1997 r.

Podstawą prawną do stosowania „starej” PKWiU jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie PKWiU (Dz. U. nr 222, poz. 1753). W myśl § 1 tego przepisu dla celów podatkowych, w tym dla celów opodatkowania podatkiem VAT, do dnia 31 grudnia 2010 r. stosuje się PKWiU wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. nr 42, poz. 264 ze zm.).

1.1. Kto straci prawo do zwolnień przedmiotowych z obowiązku ewidencjonowania?

W nowym rozporządzeniu, ze zwolnień przedmiotowych określonych w załączniku usunięte zostały następujące czynności:

• usługi magazynowania i przechowywania towarów pozostałe - zwolnienie dotyczy wyłącznie usług przechowywania i dozoru mienia, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą (PKWiU z 1997 r. - ex 63.12.14),
  
  

• usługi przechowalni bagażu na dworcach kolejowych - zwolnienie dotyczy wyłącznie usług świadczonych przy użyciu urządzeń służących do automatycznej obsługi, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność (PKWiU z 1997 r. - ex 63.21.10-00.10); uwaga - usługi te będą mogły korzystać ze zwolnienia ewentualnie na mocy poz. 40 załącznika do rozporządzenia, który dotyczy stosowania zwolnień od ewidencji kasowej usług świadczonych przy zastosowaniu automatów,
  
  

• usługi przechowalni bagażu na dworcach autobusowych - zwolnienie dotyczy wyłącznie usług świadczonych przy użyciu urządzeń służących do automatycznej obsługi, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność (PKWiU z 1997 r. - ex 63.21.21-00.10); uwaga - usługi te będą mogły korzystać ze zwolnienia ewentualnie na mocy poz. 40 załącznika do rozporządzenia, który dotyczy stosowania zwolnień od ewidencji kasowej usług świadczonych przy zastosowaniu automatów,
  
  

• usługi prawnicze, rachunkowo-księgowe, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU z 1997 r. - 74.1), za wyjątkiem usług notariuszy prowadzących repertorium A i P, którzy korzystać będą ze zwolnienia na podstawie poz. 26 załącznika,
  
  

• usługi rzeczoznawstwa architektonicznego i inżynierskiego - zwolnienie dotyczy wyłącznie tych usług, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą (PKWiU z 1997 r. - ex 74.2),
  
  

• usługi rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu - zwolnienie dotyczy wyłącznie tych usług, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą (PKWiU z 1997 r. - ex 74.5),
  
  

• usługi detektywistyczne i ochroniarskie - zwolnienie dotyczy wyłącznie tych usług, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą (PKWiU z 1997 r. - ex 74.6),
  
  

• usługi sekretarskie i tłumaczenia, z wyłączeniem usług drukarskich i powielaczowych (PKWiU z 1997 r. - ex 74.83),
  
  

• usługi komercyjne pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane - m.in. usługi w zakresie oceny zdolności kredytowej, usługi świadczone przez agencje inkasa - zwolnienie dotyczy wyłącznie tych usług, których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą (PKWiU z 1997 r. - ex 74.84),
  
  

• usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej (PKWiU z 1997 r. - 85),
  
  

• usługi związane z rekreacją, kulturą i sportem, które dotychczas nie były jeszcze objęte obowiązkiem stosowania kas (PKWiU z 1997 r. - ex 92),
  
  

• usługi pogrzebowe i pokrewne (PKWiU z 1997 r. - 93.03),
  
  

• usługi pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU z 1997 r. - ex 93.05) - zwolnienie dotyczy wyłącznie usług schronisk dla zwierząt,
  
  

• usługi świadczone w gospodarstwach domowych (PKWiU z 1997 r. - 95); uwaga - wyłączenie to ma charakter formalny, gdyż przy zastosowanej w PKWiU metodyce klasyfikowania, usługi te w systemie VAT nie są objęte opodatkowaniem.

Wyłączenie ww. usług ze zwolnień przedmiotowych, nie oznacza automatycznego obowiązku zainstalowania kas rejestrujących przez podatników świadczących te usługi. Należy bowiem zwrócić uwagę na możliwość zastosowania zwolnień podmiotowych, o których piszemy w pkt 2 niniejszego opracowania.

1.2. Utrata zwolnienia przez podatników rozliczających się w formie karty podatkowej.

W nowym rozporządzeniu ze zwolnienia wyłączono podatników rozliczających się w formie tzw. karty podatkowej. Przykładowo dotyczy to grup zawodowych świadczących: usługi ślusarskie, usługi w zakresie wyrobu i naprawy naczyń blaszanych, usługi pobielania kotłów i naczyń, usługi w zakresie kotlarstwa, usługi w zakresie mechaniki maszyn i urządzeń rolniczych, witrażownictwo, kołodziejstwo, bednarstwo, koszykarstwo, wytwarzanie mioteł, wyrobów z gałęzi i słomy, gręplarstwo, kilimiarstwo, usługi hafciarskie, dziewiarstwo na drutach i szydełkach, repasacja pończoch, usługi w zakresie bieliźniarstwa, usługi w zakresie gorseciarstwa, modniarstwo, usługi krawieckie.

Podatnicy wykonujący ww. czynności będą mogli korzystać ze zwolnienia podmiotowego ze względu na wysokość obrotów (poniżej 40.000 zł).

Ze zwolnienia bez względu na osiągnięty obrót, nadal korzystać będą usługi w zakresie transportu osób na rzece Dunajec przez flisaków pienińskich, które wymienione zostały w pozycji 47 załącznika do rozporządzenia.

Na mocy nowego rozporządzenia utrzymane zostały do dnia 31 grudnia 2012 r. zwolnienia podmiotowe ze względu na wysokość obrotów z tytułu działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Dla podatników kontynuujących działalność nadal będzie to kwota 40.000 zł, a dla podatników którzy rozpoczną działalność w trakcie roku podatkowego - kwota 20.000 zł.

Ze zwolnień przedmiotowych określonych w załączniku do rozporządzenia pozostawiono m.in. następujące rodzaje usług lub sprzedaż towarów: niektóre usługi dotyczące rolnictwa (takie jak: przygotowanie pól do upraw, pielęgnowanie upraw, opryskiwanie, zbiór upraw, nadzór i opieka nad stadem), niektóre usługi komunalne i sieciowe (np. w zakresie dostaw energii, gazu, usługi telekomunikacyjne), komunikacja miejska oraz przewozy świadczone przy zastosowaniu rykszy, dorożek, łodzi flisackich na Dunajcu, obozowiska dla dzieci, usługi i sprzedaż towarów przy zastosowaniu automatów (z wyjątkami np. dotyczącymi wyrobów akcyzowych), usługi pocztowe i kurierskie, usługi finansowe, usługi administracji publicznej i ubezpieczeń, usługi w zakresie edukacji, usługi typu statutowego świadczone przez organizacje, usługi notariuszy ewidencjonowane w tzw. repertoriach A i P, inne usługi (np. dotyczące niektórych kategorii usług takich jak wynajmowanie i obsługa nieruchomości w całości dokumentowanych fakturami, usług opłacanych za pośrednictwem poczty lub banku, świadczonych przez podatników zawierających małą liczbę transakcji w skali roku, dzierżawy gruntów, sprzedaży na rzecz pracowników).

Utrzymane są również zwolnienia z ewidencjonowania przy świadczeniu niektórych usług w formie bezobsługowej przy zastosowaniu automatów przyjmujących należność za ich wykonanie (z wyjątkiem np. sprzedaży paliw płynnych i gazowych), jak również przy sprzedaży towarów i usług rozliczanych w systemie płatności bezgotówkowych (za pośrednictwem poczty lub rachunku bankowego).

W załączniku wymieniono również pozycje dotyczące sprzedaży towarów własnej produkcji przez rolników ryczałtowych.

W zakresie zwolnień przedmiotowo-podmiotowych nowe rozporządzenie określa dotychczasową formułę tych zwolnień. Zasada ta polega na określeniu progu proporcji (w której w liczniku ujmuje się usługi wymienione w poz. 1-32 załącznika do rozporządzenia, a w mianowniku cały obrót uzyskany ze sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych) do przekroczenia którego - bez względu na wysokość osiągniętego obrotu - podatnik może korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących. Zmiana dotyczy podniesienia progu uprawniającego do stosowania zwolnienia z 70% na 80%.

Zwolnieniu podlegać będą podatnicy, u których udział wartości sprzedaży towarów i świadczonych usług objętych zwolnieniami przedmiotowymi wymienionymi w poz. 1-32 rozporządzenia, w ogólnych obrotach będzie większy niż 80%.

Należy również mieć na uwadze, że nowe rozporządzenie znacznie ogranicza rodzaj zwolnień przedmiotowych, co w konsekwencji spowoduje, iż wielu podatników nie będzie już mogło z niego korzystać np. weterynarz prowadzący dodatkową działalność handlową.

Zasady stosowane w 2010 r. (próg 70% i zwolnienia przedmiotowe wymienione w załączniku do rozporządzenia z 2009 r.) obowiązywać będą tylko do 30 kwietnia 2011 r. Zwolnienie to dotyczyć będzie podatników, którzy prowadzili sprzedaż towarów i usług wymienionych w poz. 1-33 załącznika do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2009 r., a udział obrotów za rok 2010 z tytułu tej sprzedaży w obrotach ogółem podatnika z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, był wyższy niż 70%.

Utrata prawa do zwolnienia przedmiotowo-podmiotowego u podatników kontynuujących działalność w 2011 i 2012 r. nastąpi po upływie dwóch miesięcy, licząc od końca pierwszego półrocza danego roku, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania, wymienionej w poz. 1-32 załącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem podatnika z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy był równy albo niższy niż 80%.

W przypadku podatników, którzy na skutek utraty tego zwolnienia obowiązani byliby do rozpoczęcia ewidencjonowania przy zastosowaniu więcej niż 5.000 kas, zwolnienie traci moc po upływie dwóch lat, licząc od końca półrocza, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania, wymienionej w poz. 1-32 załącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem podatnika z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy był równy albo niższy niż 80%.

W nowym rozporządzeniu utrzymano dotychczasowe bezwarunkowe wyłączenie z prawa do zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących, dotyczące czynności:

• sprzedaży gazu płynnego,
  
  

• świadczenia usług przewozów osób i ładunków taksówkami,
  
  

• w zakresie pasażerskich przewozów regularnych i nieregularnych, gdzie nie stosuje się cen urzędowych za przejazd,
  
  

• dostawy zespołów, podzespołów i części zamiennych do samochodów,
  
  

• dostawy elektronicznego sprzętu powszechnego użytku oraz sprzętu fotograficznego,
  
  

• sprzedaży wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
  
  

• sprzedaży płyt CD i DVD oraz niektórych innych nagranych nośników informatycznych (w tym zawierających oprogramowanie komputerowe),
  
  

• sprzedaży wszelkiego rodzaju paliw płynnych oraz
  
  

• wyrobów tytoniowych i napojów alkoholowych.

Nowe rozporządzenie nie zmieniło dotychczasowej zasady wyłączenia ze zwolnienia od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących, bez względu na osiągniętą wysokość obrotu, podatników kontynuujących po dniu 31 grudnia 2010 r. działalność, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, którzy byli zobowiązani do ewidencjonowania przed 1 stycznia 2011 r.

Ponadto zwolnień podmiotowych i podmiotowo-przedmiotowych wymienionych w § 2 ust. 1 pkt 2 lit. b) i c) oraz § 3 ust. 1 nie będzie stosować się do podmiotów, które wcześniej straciły prawo do zwolnień i powinny posiadać kasy, oraz nadal obowiązywać będzie zasada, iż obowiązujące są terminy rozpoczęcia ewidencjonowania wynikające z przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia.

Uwaga

W myśl § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia zmiany w zakresie zwolnień wejdą w życie od 1 maja 2011 r.

Do końca kwietnia 2011 r. będą obowiązywały jeszcze zasady zwolnień określone w rozporządzeniu z dnia 23 grudnia 2009 r. Wyjątkiem są podatnicy korzystający ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących ze względu na strukturę obrotów rozpoczynający działalność w pierwszym półroczu 2011 r. W stosunku do tych podatników od samego początku obowiązywać będzie nowy 80% limit, obliczony jako udział sprzedaży towarów i usług wymienionych w poz. 1-32 załącznika do rozporządzenia w sprzedaży ogółem, niezbędny dla skorzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Nowe rozporządzenie obowiązywać będzie do końca 2012 r.