Odliczenie VAT od samochodu osobowego zakupionego w celu wynajmu
Nasza firma zajmuje się działalnością gastronomiczną, ale zamierzamy poszerzyć swoje usługi o wynajem samochodów. W tym celu zamierzamy dopisać w KRS naszej firmy PKD 77.11.Z oraz zakupić samochód osobowy w celu wynajmu. Czy aby móc odliczyć 100% VAT od zakupu pojazdu oraz części do niego (a w przyszłości również paliwa), wystarczającym jest poszerzenie PKD? Czy samochód musi być używany wyłącznie na wynajem i w jaki sposób należy to dokumentować? Czy możemy go wynajmować pracownikom? Nadmieniam, że nie podjęliśmy jeszcze decyzji, czy zakup samochodu zostanie sfinansowany kredytem, czy zostanie wzięty w leasing.
| W celu odliczenia VAT od wydatków związanych z zakupem oraz eksploatacją samochodu osobowego przeznaczonego na wynajem, obok warunku objęcia usługi najmu przedmiotem działalności gospodarczej, samochód ten musi być faktycznie przeznaczony i wykorzystywany wyłącznie na ten cel. Problemem jest jednak sposób rozumienia warunku dotyczącego przeznaczenia samochodu "wyłącznie na wynajem", co może w konsekwencji oznaczać wymóg prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu dla celów VAT również w stosunku do samochodów wynajmowanych. Pomimo bowiem tego, że przepisy literalnie wyłączają w takich okolicznościach obowiązek prowadzenia tej ewidencji, to jednak obecnie organy podatkowe prezentują w tym zakresie restrykcyjne podejście. |
Warunki, jakie powinny być spełnione, aby w całości odliczać VAT od zakupu i innych wydatków związanych z szeroko rozumianą eksploatacją samochodu osobowego, określa art. 86a ustawy o VAT (obowiązujący od 1 kwietnia 2014 r.). Podstawową przesłanką nabycia prawa do pełnego odliczenia VAT jest wykorzystywanie samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 86a ust. 3). Przy czym przepisy precyzują tutaj, że pojazd samochodowy może być uznany za wykorzystywany wyłącznie w tej działalności, jeśli sposób jego użytkowania wyklucza użycie do celów niezwiązanych z tą działalnością. W celu udokumentowania spełnienia tego warunku podatnik powinien stworzyć np. wewnętrzny regulamin, określający zasady używania pojazdów, a dodatkowo obowiązkowo prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, w której powinny znaleźć się dane, o których mowa w art. 86a ust. 7 ustawy o VAT. Co do zasady, aby nabyć prawo do pełnego odliczenia VAT, należy zatem - obok stworzenia reguł wewnętrznych regulujących sposób wykorzystywania samochodów - prowadzić szczegółową ewidencję ich przebiegu.
Niezależnie od powyższego, jak wynika z ust. 5 omawianego artykułu, ewidencji przebiegu pojazdu nie muszą prowadzić podatnicy, którzy przeznaczą samochody wyłącznie na wynajem, jeśli usługa ta jest przedmiotem działalności gospodarczej (przy czym wynajem nie musi być ani jedynym, ani głównym przedmiotem działalności podatnika). W naszej ocenie, przepisy te, a ściśle ich językowa wykładnia, prowadzą do wniosku, że nie ma obowiązku prowadzenia szczegółowej ewidencji, jeśli wynajem samochodów jest przedmiotem działalności podatnika oraz samochody te przeznaczone są wyłącznie na wynajem.
Wykładnia terminu "wyłącznie", dokonywana obecnie przez organy podatkowe, jest bardzo zawężona i nawet w przypadku firm prowadzących działalność typowo w zakresie wynajmu (tzw. "rent a car") budzi istotne wątpliwości. Tytułem przykładu, organy uznają m.in., że warunek przeznaczenia samochodu wyłącznie na cele wynajmu nie jest spełniony, jeśli samochód ten - między okresami jego wynajmu przez kolejnych klientów - użyty jest w celu odbioru kierowcy innego pojazdu wypożyczonego w umówionym miejscu odbioru (np. miejscem odbioru wynajmowanych samochodów jest lotnisko lub plac parkingowy położone w danej miejscowości; kierowca, który podstawił taki samochód do wynajmu, jest następnie odbierany przez kierowcę innego samochodu). Sytuacje takie mają na celu zapewnienie wygody usługobiorcy i nie są niczym nadzwyczajnym, biorąc pod uwagę standardy towarzyszące świadczeniu tego typu usług. Jednak w kontekście podatkowym organ podatkowy uznał, że takie użycie pojazdu oznacza, że nie jest on przeznaczony wyłącznie na wynajem, a tylko takie przeznaczenie warunkuje brak obowiązku prowadzenia przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu, i co za tym idzie, pełne odliczenie VAT. I choć niewątpliwie w opisanym przykładzie firma rent a car świadczy wyłącznie usługi wynajmu samochodów, to organy podatkowe i tak twierdzą, że samochody te, kiedy nie są w danym momencie udostępnione klientowi, mogą być użyte do innych celów niż wynajem, a to oznacza obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów również w stosunku do nich - jeśli podatnik chciałby skorzystać z prawa do odliczenia VAT.
Biorąc powyższe pod uwagę, zalecamy tym samym ostrożność, jeśli idzie o sposób dokumentowania używania samochodów osobowych, również przeznaczonych na wynajem. W obecnej chwili spory na tym tle dopiero się toczą i póki co, nie zostały jeszcze rozstrzygnięte w formie wyroków sądowych, w związku z czym obecny stan prawny cechuje daleko idąca niepewność.
Odnosząc się do pytania dotyczącego możliwości wynajmowania samochodów pracownikom, zwracamy również w tym przypadku uwagę na niekorzystne interpretacje organów podatkowych wydawanych w tym zakresie (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 23 grudnia 2014 r., nr IPTPP4/443-672/14-5/BM). Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, użytek prywatny samochodu przez pracownika (nawet za odpłatnością) nie jest bowiem wystarczający do automatycznego uznania pełnego prawa do odliczenia podatku VAT.
Wspomniany z kolei przez Czytelnika sposób sfinansowania zakupu samochodu (leasing, kredyt) nie ma wpływu na ustalenie zasad odliczania podatku VAT.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 13 z dnia 2015-05-01