Opodatkowanie nieruchomości komercyjnych - zmiany 2019
Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują przepisy dotyczące minimalnego podatku dochodowego od nieruchomości komercyjnych. Polskie przepisy dotyczące przychodu z nieruchomości w pierwotnym kształcie nie spotkały się jednak z akceptacją ze strony Komisji Europejskiej, która wskazała, że dyskryminują one niektórych podatników (dotyczą wyłącznie właścicieli budynków biurowych oraz handlowo-usługowych).
Główną przyczyną wprowadzenia minimalnego podatku od nieruchomości było podejrzenie ustawodawcy, że wielu podatników stosuje optymalizację w tym zakresie, prowadzącą do tego, że albo w ogóle nie płacą podatków z tego tytułu w Polsce, albo płacą je w ograniczonym zakresie.
W związku z powyższym ustawą z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustawodawca wprowadził pewne zmiany, z których większość weszła w życie 1 stycznia 2019 r.
Podatnikami w dalszym ciągu są właściciele, współwłaściciele oraz niektórzy użytkownicy (jeżeli zgodnie z umową dokonują odpisów amortyzacyjnych np. leasing finansowy) w zakresie nieruchomości położonych na terytorium Polski. Rozszerzony został jednak katalog budynków objętych znowelizowanymi przepisami. W obecnym kształcie przepisy dotyczą wszystkich budynków będących środkami trwałymi, a nie tylko budynków handlowo-usługowych lub biurowców. Opodatkowaniu podlegają więc także budynki mieszkaniowe, chyba że zostały wybudowane w ramach realizacji programów rządowych lub samorządowych dotyczących budownictwa społecznego. Co ważne, znowelizowane przepisy dotyczą jedynie budynków (lub ich części), które są wynajmowane, dzierżawione, leasingowane lub zawarta jest inna umowa o podobnym charakterze. Zatem podatkiem nie będą już objęte budynki wykorzystywane we własnej działalności handlowej czy usługowej przedsiębiorcy. Danina w nowym kształcie nie ma jednak nic wspólnego z przychodami z najmu czy dzierżawy, lecz dotyczy wartości posiadanych i wynajmowanych budynków. Ma zatem cechy podatków majątkowych.
Od 1 stycznia 2019 r. zrezygnowano z ustalania kwoty progu w odniesieniu do każdego pojedynczego budynku. Podstawą opodatkowania jest obecnie suma wartości początkowej wszystkich budynków, którą pomniejsza się o 10 mln zł. Innymi słowy, od 1 stycznia 2019 r. limit 10 mln zł. odnoszony jest nie do każdego budynku z osobna, a do wszystkich budynków posiadanych przez podatnika. Oznacza to, że znowelizowanymi regulacjami dotyczącymi podatku od przychodów z budynków objęta będzie większa liczba podatników. Warto także zwrócić uwagę na inny sposób obliczania wartości progu 10 mln zł w przypadku współwłasności oraz posiadania przez spółkę niebędącą osobą prawną - zastosowanie znajduje zasada proporcjonalności opodatkowania. Zmienione zostały także przepisy w zakresie podmiotów powiązanych. Tu limit 10 mln zł będzie kalkulowany w odniesieniu do całej grupy kapitałowej. Przestanie być więc uzasadnione "rozkładanie" budynku po spółkach z grupy.
Aby zapobiec transferom dokonywanym jedynie w celu optymalizacji podatkowej, nieznajdującym uzasadnienia biznesowego (np. sztuczny leasing budynku lub podział pomiędzy kilka podmiotów), została przewidziana szczególna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (TAAR), zgodnie z którą nowe regulacje będą miały zastosowanie także w przypadkach "sztucznych" transakcji przeniesienia własności lub współwłasności budynków.
Podatek płatny jest co miesiąc, do 20 dnia kolejnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Stawka podatku to 0,035% miesięcznie od wartości początkowej środka trwałego.
Podatek od przychodów z nieruchomości pomniejsza zaliczki na podatek CIT. W związku z tym w sytuacji, gdy podatnik wykazuje dochód i w konsekwencji płaci zaliczki w wysokości równej lub wyższej od kwoty tego podatku, podatek ten jest "neutralny". Z kolei, jeżeli podatek jest mniejszy niż zaliczka, podatnik może w ogóle nie wpłacać go do urzędu. Zatem podatek ten dotyka podmioty wykazujące straty podatkowe bądź małą rentowność.
Ustawodawca przewidział także procedurę zwrotu tego podatku przez urzędy skarbowe na rzecz podatników, którzy nie odliczą go w ramach CIT za dany rok, jednak w sytuacji, kiedy podatnik będzie dochodził zwrotu nieodliczonego podatku, może dojść do weryfikacji przez urząd skarbowy dochodu lub straty podatnika. Jeżeli organ ustali, że transakcje przeprowadzane są na zasadach odbiegających od rynkowych, może wymierzyć dodatkowe zobowiązanie.
Nowe regulacje, z których większość weszła w życie 1 stycznia 2019 r., znacząco rozszerzają krąg objętych nimi podatników. Co istotne, zmieniają one w sposób znaczący metodykę ustalania podstawy i przedmiotu opodatkowania. W konsekwencji wszyscy podatnicy posiadający nieruchomości o wartości łącznej powyżej 10 mln zł powinni przeanalizować, czy nie są objęci tymi przepisami.
Co do zasady podatek pozostaje neutralny dla rozliczeń podatkowych, ale przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. otwierają organom nowe możliwości kontroli i kwestionowania cen transferowych (w przypadku wszczęcia procedury zwrotu podatku). Dotyczy to wszystkich podatników, nie tylko podmiotów powiązanych. Dlatego już teraz warto przeanalizować, czy posiadane umowy najmu, dzierżawy i podobne są zawarte na zasadach rynkowych oraz czy podatnik jest w stanie to wykazać.
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi
