Prawo do odliczenia VAT
Podatnik może odliczyć VAT od wydatków na zaniechaną inwestycję, mimo, iż nie stanowią one kosztów uzyskania przychodu. Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z dnia 30 kwietnia 2008 r. , sygn. akt: III SA/Wa 173/08. W badanej sprawie Sąd odmówił zastosowania art. 88 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT z 2004 r. ze względu na sprzeczność z przepisami prawa wspólnotowego (art.17ust. 6 VI Dyrektywy i art. 168 Dyrektywy 2006/112) jak też z obowiązującymi w prawie unijnym zasadami neutralności i proporcjonalności podatku VAT.
W stanie faktycznym podatnik dokonał odliczenia VAT od wydatków na zakup środków trwałych, które następnie zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodu w związku z zaniechaniem inwestycji. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 41 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji.
Organy podatkowe stanęły na stanowisku, iż w tej sytuacji podatnik zobowiązany jest do dokonania korekty deklaracji za miesiąc, w którym poniesione wydatki uznano za inwestycje zaniechane (podjęto decyzję o zaniechaniu). Zdaniem organów brak związku dokonanych zakupów (nabycia) z planowaną sprzedażą (dostawą), wystąpił w momencie podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji.
Podatnik zaskarżył decyzję organu podatkowego do sądu administracyjnego.
W uzasadnieniu wyroku Sąd podkreślił, iż zasada neutralności podatku VAT wyrażona w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT jest zasadą podstawową, której możliwość ograniczenia musi mieć podłoże w prawie wspólnotowym, mającym prymat nad prawem krajowym. Sąd powołał się przy tym między innymi na wyrok w sprawie Costa (C-6/64), w którym Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że w odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych, Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą powołał do życia własny system prawny, który z dniem wejścia w życie postanowień Traktatu stał się integralną częścią systemu prawnego państw członkowskich i który ich sądy mają obowiązek stosować. W swoim orzeczeniu Sąd podkreślił, w ślad za ETS, iż każdy sąd krajowy musi, w ramach swojej jurysdykcji, stosować prawo wspólnotowe w całości i udzielać ochrony prawom podmiotowym przyznanym podmiotom prywatnym przez prawo wspólnotowe.
Dokonując oceny prawnej Sąd w konkluzji uznał, iż jeśli w prawie wspólnotowym brak regulacji pozwalającej wprost na ograniczenie prawa podatników do odliczenia, to prawo do odliczenia powinno być w pełni respektowane. Z art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy, którego odpowiednikiem jest art. 176 Dyrektywy 2006/112, wynika wprost, iż "odliczenie podatku od wartości dodanej nie będzie w żadnym przypadku obejmowało wydatków nie będących wydatkami ściśle związanymi z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkowe lub wydatki reprezentacyjne". Przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT jest sprzeczny z dyrektywą, ponieważ przyjęte w nim kryteria są zbyt ogólne. Tymczasem polski ustawodawca mógł utrzymać ograniczenia w prawie do odliczenia obowiązujące przed przystąpieniem Polski do UE. Zgodne z tym przepisem byłyby tylko takie ograniczenia w prawie do odliczenia, które odnoszą się do konkretnych kategorii towarów czy usług. Natomiast odniesienie się do koncepcji wydatków, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodów ewidentnie nie spełnia tego kryterium
Ewa Dudała
