Uwaga na wartość w firmie

Ustalając wartość sprzedaży należy wziąć pod uwagę to, że do kwoty obrotu uprawniającej do zwolnienia nie wlicza się:

1) odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od VAT,

2) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

3) sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez rolnika ryczałtowego działalności rolniczej - w przypadku prowadzenia innej działalności niż działalność rolnicza, oraz

4) jak wspomniano wcześniej - kwoty podatku VAT.

Bez podatku VAT

Aby prawidłowo wyliczyć obroty w celu uchwycenia momentu utraty prawa do zwolnienia należy najpierw zdefiniować pojęcie sprzedaży.

Ustawodawca pojęcie to rozumie jako odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Podmiot korzystający ze zwolnienia od VAT z uwagi na osiągane obroty, nie nalicza podatku należnego. Czyli obrotem uprawniającym go do zwolnienia jest cała należna mu kwota, pomniejszona tylko o kwoty uzyskane z czynności wymienionych w pkt 1 i 2 (niekiedy w pkt 3).

Mogą pojawić się wątpliwości, czy w przypadku, gdy podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego od VAT ma prawo potraktować swoją sprzedaż jako kwotę brutto i od tej sprzedaży odliczyć podatek liczony rachunkiem ?w stu?.

Nasza redakcja zawsze stała na stanowisku, że podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego nie może obniżyć osiągniętego obrotu o kwotę podatku VAT, ponieważ go nie naliczał. Jednak jak wynika z listów napływających od Czytelników zapis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.) stwarza drobnym przedsiębiorcom problem.

Odliczają powracający do zwolnienia

Kogo zatem dotyczy zapis mówiący o pomniejszeniu wartości sprzedaży o kwotę podatku? Dotyczy on podatników VAT osiągających niskie obroty, którzy chcą ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego (art. 113 ust. 11 ustawy o VAT).

Ustawodawca daje tym podatnikom taką możliwość, ale pod pewnymi warunkami. Mianowicie podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub sam zrezygnował z tego zwolnienia, może ponownie z niego skorzystać dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo lub zrezygnował z tego zwolnienia. Ponowny wybór zwolnienia możliwy jest oczywiście tylko wówczas, gdy podmiot ten w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył kwoty uprawniającej do zwolnienia, czyli 50.000 zł. Jak wiemy, podatnik VAT zobowiązany jest do naliczania podatku należnego od wartości swojej sprzedaży. Właśnie w tym przypadku sprzedażą jest u niego obrót netto, czyli bez kwoty podatku należnego. Ponadto, podobnie jak u podmiotów niebędących podatnikami VAT, do wartości sprzedaży uwzględnianej w limicie nie wlicza się u niego wartości towarów i usług zwolnionych od podatku oraz sprzedanych środków trwałych podlegających u niego amortyzacji.

Stanowisko NSA

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 czerwca 2007 r., sygn. akt I FSK 937/06.

W sprawie tej podatniczka wystąpiła do organu podatkowego o interpretację prawa podatkowego dotyczącą sposobu ustalania wartości sprzedaży towarów i usług powodującej zwolnienie podmiotowe od VAT. Podatniczka twierdziła, iż kwotę sprzedaży (wymienioną w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT) należy pomniejszać o kwotę VAT należnego od sprzedaży.

Natomiast organ podatkowy uznał, że podatek należny niewliczany do wartości sprzedaży musi wynikać z przepisów ustawy o VAT. Prawo do umniejszenia limitu zwolnienia o należny podatek nie dotyczy podatników zwolnionych podmiotowo, u których podatek nie występuje w ogóle, aż do chwili utraty prawa do zwolnienia lub rezygnacji ze zwolnienia. Organ podatkowy przyjął zatem, iż skoro skarżąca przy sprzedaży w ogóle nie naliczała podatku, nie jest uprawniona do pomniejszenia wartości sprzedaży o kwotę hipotetycznego podatku.

Podatniczka nie zgadzając się z tym stanowiskiem złożyła skargę do WSA, który ją oddalił. Uzasadniając oddalenie skargi, Sąd podzielił stanowisko organu podatkowego, że na przeszkodzie pomniejszeniu wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, o należny VAT, stoi fakt nieuwzględnienia tego podatku w należnościach za sprzedaż dokonywaną do dnia zgłoszenia rejestracyjnego.

Od wyroku WSA podatniczka złożyła skargę kasacyjną do NSA, który także ją oddalił.

Sąd uznał, że umniejszenie wartości sprzedaży o VAT jest możliwe jedynie wówczas, gdy sprzedaż, której wartość uprawnia do zastosowania zwolnienia podlegała opodatkowaniu, tzn. nie była objęta zwolnieniem przedmiotowym, a podatnik dokonujący sprzedaży nie był zwolniony podmiotowo. Tylko w takiej sytuacji sprzedaż podlegała opodatkowaniu i VAT od tej czynności musiał zostać naliczony, a zatem powiększał wartość sprzedaży.

W sytuacji natomiast, gdy podatnik był zwolniony od VAT, podatku w ogóle nie naliczał, a zatem nie zwiększał wartości sprzedaży o jego kwotę. Wartość ta nie zawierała zatem kwoty podatku, o który można by następnie ową wartość pomniejszyć. Jak podkreślił Sąd, w konsekwencji zwolnienia podmiotowego wykonywane przez podatniczkę czynności nie podlegały opodatkowaniu. Nie ma zatem podstaw do odejmowania od wartości sprzedaży podatku, ponieważ sprzedaż nie była nim obciążona. Wykładnia ta, jak zauważył Sąd, jest zgodna z przepisami Dyrektywy UE.

autor: Aleksandra Węgielska