VAT: Urząd czy miasto?

Takie stanowisko zajął Urząd Skarbowy w Rykach w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dn. 8 października 2005 r. (sygn. U.S.IV-443/10/2005/VAT).

W opinii organu podatkowego gmina (miasto) jako osoba prawna posiadająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonuje zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej jako zadania własne lub nałożone na gminę (miasto) w drodze ustawy, wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa jako zadania zlecone. Wszystkie zadania gmina (miasto) wykonuje we własnym imieniu, czyli wspólnoty samorządowej i na własną odpowiedzialność czyli własny rachunek. Przepisy ustawy o VAT nie uznają za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie natomiast z przepisami ustawy o samorządzie gminnym gmina posiada osobowość prawną, wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W celu wykonania zadań może tworzyć jednostki organizacyjne, zawierać umowy z innymi podmiotami bądź bez ograniczeń prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie (o gospodarce komunalnej). Natomiast w przypadku wykonywania działalności podlegającej opodatkowaniu bezpośrednio przez samą gminę, a więc bez wyodrębnienia organizacyjnego w postaci zakładu budżetowego, jako osoba prawna obowiązana jest do uzyskania numeru NIP. Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych przepisów są podatnikami, podlegają bowiem obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numery identyfikacji podatkowej NIP. Gmina działa przez organy, którymi są rada gminy i wójt (burmistrz, prezydent miasta). Jednocześnie wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Urząd gminy (miasta) jest zatem aparatem pomocniczym organu wykonawczego, który nie posiada podmiotowości prawnej.

Powyższe zdaniem Urzędu oznacza, iż podatnikiem podatku od towarów i usług w stosunku do całej działalności może być wyłącznie gmina, w żadnym zaś przypadku urząd gminy.

Stanowisko organu podatkowego potwierdza również pismo Ministerstwa Finansów z dn. 29 czerwca 2004 r. (sygn. OS5-065/140/2004). W piśmie tym resort wskazał, iż w zakresie podatku VAT podatnikiem jest co do zasady jest gmina (miasto), natomiast zgłoszenia rejestracyjnego dla celów opodatkowania podatkiem VAT oraz zgłoszenia identyfikacyjnego NIP dokonuje w jej imieniu urząd gminy (miasta). Wszelkie dokumenty wymagające oznaczenia NIP, sporządzane są i wystawiane przez urząd z tytułu czynności przypisanych prawnie gminom (miastom), powinny być sygnowane NIP, o którego nadanie występuje urząd w imieniu gminy (miasta). W konsekwencji należy uznać, że w omawianym zakresie (wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług) powinien być podawany NIP tej osoby prawnej, w której imieniu wykonywane są czynności opodatkowane VAT. W innym z pism (z dn. 18 maja 2005 r., sygn. OS5-065-171-MG/2633/05) resort stwierdził, iż nadanie NIP podmiotowi jest sprawą wtórną, gdyż poprzedzić je musi ustalenie, czy podmiot jest podatnikiem lub płatnikiem. W zakresie podatku od towarów i usług, jeśli chodzi o podmiotowość podatkową urzędów gmin (miast), gmina (miasto) i urząd gminy (miasta) powinny stosować jednakowe oznaczenie NIP, a w związku z ich działaniami (czynnościami) powinno być wystawiane jedno rozliczenie deklaracyjne. Należy bowiem zauważyć, że samorządowe osoby prawne nie mają własnych struktur organizacyjnych, zaś nałożone na nie zadania wykonują za pośrednictwem urzędu. Urząd ten nie ma możliwości prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej, dotyczącej rozliczeń podatku od towarów i usług dla samorządowych osób prawnych oraz dla ich urzędów, obsługujących od strony techniczno-organizacyjnej te osoby prawne.