Blokada konta bankowego. Na czym polega i kiedy może grozić?

Komornik samowolnie nie może wydać decyzji o blokadzie środków zgromadzonych na koncie bankowym. Działa on zawsze na zlecenie Sądu i w takim charakterze występuje do banku ze swoim wnioskiem. W przypadku zajęcia komorniczego zawsze będzie ono związane z długami, jednak sama blokada może się też pojawić w przypadku podejrzenia o popełnienie przestępstwa.

O blokadę konta bankowego ze względu na zadłużenie może wystąpić kilka różnych instytucji:

• Urząd Skarbowy;
• Krajowa Administracja Skarbowa;
• właściwe organy jednostek samorządowych;
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zajęcie środków bankowych jest uregulowane przez Ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz Kodeks Postępowania Cywilnego. Chociaż zwykle w takiej sytuacji winimy bank, w praktyce bardzo rzadko blokada konta jest związana z jego działaniami. 

W przypadku blokady konta na skutek zajęcia komorniczego nie dostaniemy powiadomienia od banku, bowiem wysyła je komornik. W najlepszym wypadku na jego dostarczenie poczekamy kilka dni. Jeżeli zmienialiśmy miejsce zamieszkania, możemy nie otrzymać go w ogóle. W takiej sytuacji zwykle dowiemy się o blokadzie konta kiedy postanowimy sprawdzić jego stan.

Przekazanie zamrożonych środków do właściwej instytucji następuje po 7 dniach. W tym czasie mamy możliwość odwołania się od decyzji. Trzeba pamiętać, że wniosek komornika nie dotyczy tylko konkretnego konta, ale wszystkich rachunków powiązanych z daną osobą.

Odblokowanie środków zajętych przez komornika lub na wniosek którejś z wymienionych powyżej instytucji jest możliwe dopiero po wpłynięciu dokumentów potwierdzających, że konto może zostać zwolnione. W praktyce mamy tylko dwie możliwości - spłatę długu lub polubowne porozumienie się z wierzycielem.

Innym powodem, który może spowodować zamrożenie środków w banku, jest podejrzenie o popełnienie przestępstwa, np. prania brudnych pieniędzy lub wspierania działalności terrorystycznej. W tym przypadku decyzję o blokadzie może podjąć sam bank. Dzieje się tak w momencie, gdy algorytmy sprawdzające aktywność na koncie wychwycą podejrzane anomalie:

• nietypowe i wysokie przelewy;
• duże wpłaty gotówki;
• kontakt i podejrzane wpływy z krajów egzotycznych;

Jeżeli wydział bezpieczeństwa danego banku zdecyduje się na blokadę środków, musi zgłosić takie zdarzenie do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Ten może z kolei poinformować o sprawie prokuraturę, której postanowienie wydłuża czas blokady z kilkudziesięciu godzin do nawet 6 miesięcy.

W przypadku zajęcia konta, bank może zablokować środki ze wszystkich rachunków przypisanych do danej osoby - rachunku bieżącego, pomocniczych, a także rachunków oszczędnościowych i lokat terminowych. W takim działaniu istnieją jednak pewne ograniczenia.

Przede wszystkim, w polskim prawie funkcjonuje tzw. kwota wolna od zajęcia. Dotyczy ona wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę. Komornik może zająć połowę wynagrodzenia, jednak nie więcej niż wynosi pensja minimalna. Do 1 lipca 2023 jest to 3490 zł brutto (2709 zł netto). Po tej dacie kwota wzrośnie do 3600 zł brutto (2784 zł netto).

Mimo że KNF negatywnie wyraził się o praktyce blokowania wszystkich środków bez uwzględnienia kwoty wolnej od zajęcia, banki zwykle nie respektują tego zalecenia. Wynika to z prostego powodu - nie są one w stanie sprawdzić, czy dłużnik nie ma środków w innych instytucjach, co w teorii umożliwiałoby wypłatę wielokrotności tych pieniędzy w kilku różnych bankach. 

Inaczej wygląda sytuacja osób, które unikają płacenia alimentów. W ich przypadku nie obowiązuje kwota wolna od zajęcia komorniczego, a to może sięgać nawet 60 proc. wynagrodzenia. 

Jeszcze gorzej wygląda sytuacja osób utrzymujących się z umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło). Według przepisów podlegają one konfiskacie w pełnym wymiarze (100 proc.). Teoretycznie, jeżeli takie dochody są jedynym lub głównym źródłem utrzymania gospodarstwa domowego, komornik może zastosować przepisy jak przy zarobkach z umowy o pracę. Zależy to jednak tylko od jego dobrej woli, na którą lepiej nie liczyć. Komornik nie może też zająć wpływów z tytułu niektórych świadczeń (np. 500+ czy alimentów).

W przypadku zajęcia komorniczego pieniądze są blokowane na 7 dni. Jeżeli nie pojawi się wniosek lub inny dokument zmieniający bieg sprawy po tym czasie pieniądze zostaną przekazane do instytucji wnioskującej o blokadę konta.

W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa i nałożenia blokady na bank taki stan nie może utrzymywać się dłużej niż 24 godziny. W tym czasie sprawa trafia jednak do kolejnych organów - następne 72 godziny daje decyzja Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Po decyzji prokuratora czas wydłuża się do nawet do 6 miesięcy.

Jeżeli zajęcie jest uzasadnione, jedynym sposobem na odblokowanie środków jest spłata całości zadłużenia, odsetek i ewentualnych opłat administracyjnych. Ewentualnie możemy spróbować porozumieć się z wierzycielem i na tej podstawie prosić o odblokowanie naszych środków.

Czytaj także:

Rozwody, alimenty, rosnące ceny. Oto najbardziej zadłużone pokolenie

ZUS ostrzega przed oszustwem. Można stracić pieniądze

Płaca minimalna 2024. Przez nieprecyzyjne przepisy kwota może być o 830 zł wyższa, ale nie musi

Zobacz również: