Były zarząd Orlenu na celowniku. Pierwsze pozwy w przygotowaniu
Zdaniem prawników, udowodnienie winy poprzedniego zarządu Orlenu (w tym byłego prezesa Daniela Obajtka) w procesach o naprawienie szkód poczynionych w spółce nie będzie łatwe. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (NWZ) Orlenu, w poniedziałek postanowiło, że spółka będzie mogła dochodzić roszczeń o naprawienie szkód przez 13 byłych członków zarządu. Pierwsze pozwy mają trafić do sądów w ciągu kilku miesięcy.
Przypomnijmy: przyjęta w poniedziałek przez akcjonariuszy Orlenu uchwała "postanawia o dochodzeniu roszczeń o naprawienie szkód wyrządzonych przy sprawowaniu zarządu". Akcjonariusze upoważnili obecny zarząd do podnoszenia takich roszczeń wobec 13 osób, które zasiadały w poprzednich władzach spółki, w tym byłego prezesa Daniela Obajtka.
Wyjaśnijmy - Skarb Państwa posiada w spółce 49,9 proc. akcji, Nationale-Nederlanden OFE - 5,89 proc., a pozostali akcjonariusze, instytucjonalni i indywidualni - 44,21 proc.
Ewentualne dochodzenie naprawienia szkód przez były zarząd Orlenu będzie się odbywać w cywilnych pozwach odszkodowawczych.
- Dochodzenie naprawienia szkód wyrządzonych przez poprzedni zarząd Orlenu, w tym prezesa Daniela Obajtka, może być bardzo długie i trudne - pisze w środę "Rzeczpospolita".
Prezes Orlenu Ireneusz Fąfara poinformował zgromadzenie akcjonariuszy spółki, że sporządzono ponad 50 audytów i kontroli, drugie tyle jest w toku, które wykazały liczne nieprawidłowości w działaniach członków byłego zarządu, na skutek których spółka poniosła szkodę. "Pierwsze pozwy wpłynąć mają do sądów w najbliższych miesiącach" - czytamy w "Rz".
"Uchwała jest precedensowa, ponieważ dotąd nie wytworzyła się w Polsce kultura dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec menedżerów" - podkreśla, cytowany przez "Rz", prof. Adam Opalski, który na walnym zgromadzeniu był ekspertem Orlenu.
Jak ocenia, nic nie wskazuje jednak, aby te procesy miały być łatwe i szybkie. "Uchwała walnego zgromadzenia Orlenu wytycza ogólny kierunek, zaś o konkretnych pozwach i podstawach roszczeń zdecyduje niebawem zarząd. Byli członkowie zarządu Orlenu dysponowali polisami ubezpieczeniowymi na wypadek podnoszenia wobec nich roszczeń. Daje to szansę na odzyskanie znacznych kwot, jeżeli sąd uzna zasadność powództw" - dodaje Opalski.
Z kolei adwokat Leszek Kieliszewski podkreśla w "Rz", że najciekawszym elementem ewentualnego procesu będzie wykazanie "winy" poprzedniego zarządu. "O ile za rok 2023 nie otrzymał on skwitowania, o tyle za wcześniejsze działania każdemu z członków zarządu zostało udzielone absolutorium. W tym układzie dochodzenie szkód wyrządzonych przed 1 stycznia 2023 r. wymaga dodatkowo wykazania, że Orlen o tych szkodach wcześniej nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności dowiedzieć się nie mógł" - ocenia, cytowany przez gazetę, Kieliszewski. Dodaje, że to "zadanie samo w sobie karkołomne - sprawozdania Orlenu badane są przez biegłego rewidenta, który wskazuje, czy sytuacja spółki prezentowana jest rzetelnie".
Zdaniem prawnika kolejną trudnością będzie wykazanie, że decyzje o konkretnych projektach inwestycyjnych były chybione. "Orlen musiałby wykazać, że w czasie ich podejmowania zarząd miał wiedzę o tym, że projekt jest nierentowny i mimo to zdecydował o jego realizacji. To, że stare analizy zastąpiono nowymi, z których wynika nierentowność inwestycji, nie powoduje jeszcze odpowiedzialności zarządu" - wyjaśnia Kieliszewski.
PKNORLEN
- Otwarcie 78,0000
- Max 78,3000
- Min 76,9500
- Kurs odniesienia 77,8200
- Suma wolumenu 140 744
- Suma obrotów 10 917 773,68
- Widełki dolne 70,2000
- Widełki górne 85,8000
Uchwała podjęta przez akcjonariuszy Orlenu, oprócz Daniela Obajtka (był prezesem od lutego 2018 r. do lutego 2024 r.), wymienia także innych członków byłego zarządu spółki, sprawujących tę funkcję w kolejnych latach od 2016 r. Są to: Armen Artwich, Adam Burak, Patrycja Klarecka, Zbigniew Leszczyński oraz Krzysztof Nowicki, Robert Perkowski, Wiesław Protasewicz, Michał Róg i Piotr Sabat, jak również Jan Szewczak, Iwona Waksmundzka-Olejniczak i Józef Węgrecki.
W uzasadnieniu uchwały napisano, że działania tych osób miały skutkować powstaniem szkód w mieniu spółki. Wyjaśniono jednocześnie, że w związku z tym, "źródłem przyszłych roszczeń" mogą być sprawy dotyczące zaniżania cen paliw, dokonywania nieuzasadnionych wydatków na podstawie umów sponsoringowych i umów darowizny, a także dokonywania przez członków zarządu nieuzasadnionych wydatków reprezentacyjnych.
Na celowniku są również niekorzystne decyzje inwestycyjne, w tym zakup kontrolnego pakietu akcji Ruch, jak również dokonanie nieuzasadnionych wydatków z tytułu umów na usługi detektywistyczne i usługi doradcze, a także działania związane ze spółką Orlen Trading Switzerland (OTS).
***
