Analiza dotyczy 17 kategorii i ponad 100 najczęściej wybieranych przez Polaków produktów codziennego użytku. Dla jej potrzeby łącznie zestawiono ze sobą przeszło 461,4 tys. cen detalicznych ze sklepów należących do 63 sieci handlowych. Jak wynika z badania, w pierwszym półroczu, w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego, codzienne zakupy Polaków podrożały średnio o 20,3 proc.
Warzywa, karmy i chemia
Na 17 monitorowanych przez autorów raportu kategorii, 16 miało dwucyfrowe podwyżki cen. W I półroczu, najbardziej - o 32,4 proc. rdr. - podrożały warzywa. Miały na to wpływ susze i wysokie koszty energii.
"Ceny prądu doprowadziły do ograniczenia i przesunięcia w czasie produkcji szklarniowej w Europie, a w konsekwencji - do braku towarów, zwłaszcza pomidorów, ogórków i papryki, na początku tego roku" - uzasadnia portalspożywczy.pl. Kolejnym problemem były niespodziewane opady śniegu w Hiszpanii i Afryce Północnej, których skutkiem było załamanie podaży w Europie w I kwartale roku.
Na drugim miejscu pod względem wzrostu cen znalazły się karmy dla zwierząt. Produkty te podrożały rdr. o 31,6 proc., głównie przez rosnące ceny mięsa i warzyw.
Trzecia w rankingu jest chemia gospodarcza z wynikiem 27,8 proc. rdr. Na wzrost cen wpłynęły w tym przypadku rosnące koszty produkcji, surowców i odczynników chemicznych.
Czwarte miejsce zajmują dodatki spożywcze - ketchupy, majonezy, musztardy. Ich ceny wzrosły o 24,4 proc. rdr. Między innymi dlatego, że więcej trzeba płacić za oliwę i sosy na bazie pomidorów.
Najmniej drożeją tłuszcze
Kolejne miejsce zajmuje nabiał. W pierwszym półroczu, w porównaniu do tego samego okresu 2022 r., cena mleka i serów wzrosła o 24,2 proc. Ponieważ podaż na mleko rośnie, to ceny mają się utrzymywać na tym samym poziomie. Pieczywo jest o 22,8 proc. droższe. Niemal tyle samo - o 22,6 proc. - poszły w górę ceny produktów sypkich. Artykuły dla dzieci są o 21,8 proc. droższe, wędliny o 19,9 proc., a napoje - o 19,2 proc.
Dwucyfrowe podwyżki objęły też słodycze i desery (17,2 proc. rdr.), ryby i środki higieny osobistej (14,9 proc.), mięso (14,5 proc.), owoce (13,7 proc.) i używki (12,6 proc. rdr.). Wyjątkiem są artykuły tłuszczowe, których wzrost nie przekroczył 4 proc. (3,9 proc.). Stało się tak dzięki osiągnięciu na początku 2022 roku szczytu cen przez rośliny oleiste. Wzrost cen spowolnił też spadek notowań rzepaku.
Wszystko przez koszty energii
Eksperci argumentują, że na koszty codziennych zakupów w I połowie roku wpływały wydarzenia z 2022 r.
- Rosyjska inwazja na Ukrainę pchnęła w górę ceny nośników energii oraz towarów spożywczych eksportowanych przez Ukrainę, np. zbóż i roślin oleistych. Wyższe opłaty za energię spowodowały wzrost kosztów produkcji rolnej, co w efekcie doprowadziło do podwyżek cen - wylicza cytowany przez portalspozywczy.pl Marcin Luziński, ekonomista z Santander Bank Polska.
Do tego trzeba dodać wzrost popytu po pandemii i zbyt luźną - zdaniem eksperta - politykę fiskalną i monetarną. - Byliśmy świadkami silnego impulsu inflacyjnego, który teraz stopniowo wygasa - zapewnia ekonomista Santander.
