Czego brak w naprawie finansów

Chodzi o koncepcji obniżenia wydatków budżetowych, zmiany ich struktury, stworzenia mechanizmów wzrostu efektywności wykorzystania środków publicznych oraz koncepcji decentralizacji finansów publicznych. Proponowana przez resort jawność i przejrzystość finansów publicznych nie mogą pozostać jedynym celem tej reformy.

W ubiegłym tygodniu Pani Premier Zyta Gilowska przedstawiła cele, zasady i instrumenty nowego prawa finansów publicznych. To jeden z trzech projektów ustaw (obok nowelizacji ustaw podatkowych i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) mających tworzyć lepsze warunki dla wzrostu gospodarczego. Zgadzamy się z większością propozycji zawartych w wystąpieniu Pani Premier. Uważamy za niezbędne wprowadzenie wieloletniego programowania finansów publicznych, likwidację regionalnych funduszy celowych i włączenie ich dochodów do budżetów samorządowych, likwidację gospodarstw pomocniczych i zakładów budżetowych, włączenie do ustawy budżetowej planów dochodów i wydatków wszystkich funduszy celowych i agencji, włączenie do budżetu dochodów zagranicznych, w tym dochodów pochodzących z budżetu UE, jak również wprowadzenie obowiązkowego audytu wykonywania budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego (JST).

Istotne (choć nie pozbawione ryzyka), szczególnie w kontekście potrzeby lepszego wykorzystywania środków z funduszy unijnych, jest zwiększenie możliwości zadłużania się JST. Budżet zadaniowy jest także ryzykownym, ale pożądanym rozwiązaniem.

Generalnie propozycje zmian w ustawie o finansach publicznych idą w dobrym kierunku. Są one jednak tylko fragmentem niezbędnych zmian w systemie. I to zmian nie najważniejszych.

PKPP Lewiatan

uważa, że jawność i przejrzystość finansów publicznych będzie miała znacznie głębszy sens, gdy towarzyszyć jej będzie obniżenie wydatków budżetowych, zmiana ich struktury oraz racjonalizacja - ocena efektywności wydatkowania środków publicznych i osiąganych przy ich użyciu wyników. Przygotować należy także system racjonalizacji zarządzania gotówką i zarządzania długiem. I oczywiście dokonać decentralizacji finansów publicznych na rzecz samorządów terytorialnych. Rząd powinien przygotować kompleksowe propozycje naprawy finansów publicznych, a Sejm wesprzeć te działania. Sama konsolidacja nie wystarczy do naprawy finansów publicznych. Pozwoli zaoszczędzi, jak szacuje rząd, 8-10 mld zł, ale nie zmieni istoty problemu związanego z finansami publicznymi - wysokości środków absorbowanych przez budżet, ich struktury i efektywności wykorzystania.

Pełna reforma finansów publicznych powinna zawierać:

1)Obniżenie wydatków budżetowych, w tym m.in.:

a)Ograniczenie możliwości korzystania z wcześniejszych emerytur i ścisłe uzależnienie emerytury od wkładu do systemu i przewidywanego czasu pobierania emerytury

b)Zwiększenie udziału rolników w finansowaniu własnych emerytur i rent poprzez objęcie rolników ubezpieczeniem społecznym na zasadach analogicznych do ubezpieczenia osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

c)Przywrócenie pracowników służb mundurowych oraz sędziów i prokuratorów do powszechnego systemu emerytalnego

d)Poprawę zarządzania płynnością budżetu

e)Poprawę zarządzania długiem publicznym

2)Zmianę struktury wydatków budżetowych, w tym m.in.:

a)Ograniczenie wydatków społecznych, które przyczyniają się do dezaktywizacji zawodowej (renty i wczesne emerytury)

b)Wzrost nakładów na naukę, edukację, ochronę zdrowia

c)Wzrost nakładów na B+R

d)Wzrost nakładów na infrastrukturę techniczną

3)Wzrost efektywności wykorzystania środków publicznych, w tym m.in.:

a)stworzenie mechanizmów i narzędzi oceny efektywności wykorzystania środków publicznych

b)stworzenie systemu odpowiedzialności za dostarczanie dóbr i usług publicznych

c)poprawę systemu wdrażania funduszy strukturalnych.

4)Decentralizację finansów publicznych, w tym m.in.:

a)Pozostawienie w gestii samorządów większej części środków publicznych

b)uzależnienie transferów z budżetu centralnego do budżetów samorządowych od ilości i jakości dostarczanych dóbr i usług publicznych/komunalnych

5)I ... konsolidację finansów publicznych, zgodnie z propozycją Pani Premier Zyty Gilowskiej.

W przedstawionej przez Premier Zytę Gilowską koncepcji reformy finansów publicznych w opinii PKPP Lewiatan zabrakło kilku bardzo istotnych elementów:

1.Oszacowania potrzeb pożyczkowych budżetu centralnego i budżetów JST związanych z wprowadzeniem proponowanych zmian.

Rozbudowa zakresu budżetu (m.in. wchłonięcie - środków z funduszy celowych) będzie powodowała konieczność uruchamiania dużej ilości środków finansowych w stosunkowo krótkim czasie. Jeżeli dodamy do tego przepływy środków do JST, to może to rodzić kumulację zapotrzebowania budżetu na pieniądz. Bez symulacji takich przepływów trudno obronić tezę, że zapotrzebowanie na środki będzie pokryte bez poniesienia większych kosztów.

2.Koncepcji zmiany zarządzania płynnością budżetu.

Dla sprawnej koordynacji przepływów finansowych wynikających z nowej konstrukcji budżetu należy wprowadzić wysoce profesjonalne zarządzanie płynnością budżetu wykorzystując rozwiązania stosowane w wielu krajach UE.

3.Koncepcji zarządzania długiem publicznym.

Projekt reformy finansów publicznych powinien w sposób konkretny i odpowiadający aktualnemu stanowi wiedzy potraktować zarządzanie długiem publicznym - tak w ujęciu całego sektora finansów publicznych, jak i w ujęcie związku, jaki zachodzi między długiem JST a długiem budżetu centralnego.

4.Wprowadzenie memoriałowego ujęcia budżetu.

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan postuluje szeroką reformę finansów publicznych. Oczekuje, że jej efektem będzie:

- zmniejszenie obciążeń podatkowych i parapodatkowych podmiotów gospodarczych;

- zwiększenie podmiotom gospodarczym dostępu do kapitału;

- przyspieszenie rozwoju infrastruktury gospodarczej;

- równe traktowanie podmiotów gospodarczych;

- wzrost kwalifikacji pracowników wchodzących na rynek pracy.