Dojazdy z ZFŚŚ

Działalność socjalna w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zwanej dalej: ZFŚS) polega m.in. na udzielaniu pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej. Przez działalność socjalną należy rozumieć m.in. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej

Ustawa posługuje się pojęciem pomocy rzeczowej, ale go nie definiuje. W takim przypadku należy odwołać się do znaczenia tego pojęcia w języku potocznym lub definicji stosowanych w innych dziedzinach prawa. Definicję rzeczy określa art. 45 Kodeksu cywilnego, z której wynika, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Przykładowymi formami udzielanej pomocy rzeczowej z funduszu świadczeń socjalnych jest zakup: lekarstw, artykułów żywnościowych, podręczników szkolnych dla dzieci, odzieży itp. dla osób uprawnionych (pracowników oraz emerytów i rencistów - byłych pracowników) znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej.

O tym, że wymienione formy pomocy są realizowane w Spółce stanowi regulamin funduszu wydany w trybie art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS. Jego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (por. wyrok: Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r., I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331). Regulamin określa też częstotliwość udzielania świadczeń socjalnych i ich wysokość.

Świadczenia przyznawane z ZFŚĆ powinny uwzględniać indywidualną sytuację życiową, materialną i rodzinną osoby uprawnionej do uzyskania świadczenia. Z brzmienia tego przepisu wynika, iż nie mogą zostać sfinansowane z ZFŚS świadczenia polegające na zagwarantowaniu dojazdów pracowników do pracy, o ile nie uwzględniają ich indywidualnej sytuacji.

Należy jednocześnie zauważyć, iż na gruncie prawa podatkowego kosztem uzyskania przychodu nie jest finansowanie wydatku ze środków ZFŚŚ, ale odpis dokonywany na ten Fundusz. W sytuacji, gdy zgodnie z przepisami ustawy o PDOP poniesiony wydatek może być kosztem, ryzyko zakwestionowania odpisu na Fundusz w wysokości zakupionych usług przewozu pracowników, jest stosunkowo niewielkie.

Po stronie pracownika wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika do wysokości 380 zł w roku podatkowym jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych świadczenia socjalne są wyłączone z podstawy wymiaru składek. Pamiętać jednak należy, że by nie został postawiony zarzut uniknięcia potraktowania świadczenia jako dodatku do wynagrodzenia (a co za tym idzie opodatkowania go podatkiem dochodowym i naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) pracodawca powinien posiadać informację o sytuacji życiowej otrzymującego świadczenie (na przykład w formie oświadczenia).

Patrycja Mikuła

Europejskie Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej Spółka Doradztwa Podatkowego Sp. z o.o.