Jak napisać testament u notariusza? O tym nie zapomnij

Aby wyjaśnić, co to jest testament, najlepiej sięgnąć do etymologii tego słowa. Pochodzi ono z łacińskiego testamentum, co oznacza sporządzone przy świadkach. Samo słowo testis oznacza świadek. W polskim systemie prawnym nie ma ustawowej definicji testamentu, a kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.

Co to jest testament? Najprościej rzecz ujmując, testament to rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. Testament sporządza się w celu zabezpieczenia najbliższych i rozporządzenia majątkiem zgodnie ze swoją wolą.

Choć w powszechnej świadomości utrwaliło się, że testament jest pisany przez osoby bliskie śmierci, to w rzeczywistości wiek nie ma znaczenia. Należy mieć ukończony 18. rok życia i nie być osobą ubezwłasnowolnioną. 

CZYTAJ TAKŻE: Zmarły nie pozostawił testamentu - co z jego majątkiem?

Testament może obejmować rozrządzenie majątkiem tylko jednego spadkodawcy. To oznacza, że nie można sporządzać testamentów wspólnych. Spadkodawca w każdym czasie może odwołać cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. To wszystko przy zachowaniu pełni zdolności do czynności prawnych.

Testament u notariusza to, obok ustnej lub spisanej własnoręcznie, jedna z form rozporządzenia majątkiem. Przyjmuje się, że to najbezpieczniejsza pod kątem ewentualnej próby jego podważenia w przyszłości. Testament u notariusza nie zawiera luk czy niedomówień i traktowany jest jako dokument prawny, a sporządzony w formie aktu czyni go dokumentem mocy urzędowej.

Jak spisać testament u notariusza? W kancelarii notarialnej testament musi zostać sformułowany w sposób przejrzysty i zrozumiały, a notariusz ma obowiązek udzielenia spadkodawcy wszelkich niezbędnych wyjaśnień związanych z zagadnieniami prawnymi, a także co do skutków dokonanych rozrządzeń majątkowych.

CZYTAJ TAKŻE: Spadek u notariusza. Po co jest akt poświadczenia dziedziczenia i jak go załatwić?

Notariusz musi wylegitymować testatora i ustalić, czy ma zdolność prawną i do czynności prawnych oraz czy może sporządzić pismo. Testament u notariusza i ostatni element spisanej woli to własnoręczny podpis spadkodawcy pod dokumentem. Musi być on złożony w obecności notariusza. Testament musi zostać odczytany spadkodawcy nagłos. 

Koszty za testament u notariusza wynikają z Rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 272). Na wysokość opłat wpływają również taksa notarialna, podatek VAT i cena za wpis. 

Ile kosztuje testament u notariusza? Sporządzenie podstawowego testamentu to opłata w wysokości 50 zł, do której należy doliczyć koszty odpisów i VAT. Pozostałe koszty testamentu zależą od konkretnych postępowań i wynoszą:

• 150 zł za testament ze zwykłym zapisem, poleceniem bądź pozbawieniem uprawnionego prawa do zachowku;
• 200 zł za testament z zapisem windykacyjnym;
• 30 zł za odwołanie testamentu;
• 50 zł za oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku;
• 50 zł za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu.

Podane stawki to kwoty netto. Jeżeli zależy nam na szybkim sporządzeniu testamentu, można skontaktować się z kancelarią poza godzinami pracy, nawet po godz. 20.00. Wtedy jednak należy liczyć się z dodatkowymi kosztami. 

Od 2011 roku przy Krajowej Radzie Notarialnej działa Notarialny Rejestr Testamentów (NORT). To elektroniczny rejestr, który zawiera informacje o zarejestrowanych testamentach, ale który nie zawiera treści samych testamentów. Testament jest rejestrowany na wniosek testatora po złożeniu testamentu u notariusza.

Jeżeli testament został zarejestrowany w NORT, spadkobierca może udać się do dowolnego notariusza, który sprawdzi, czy taka ostatnia wola została spisana i który notariusz odpowiada za jej przechowanie. Temu należy przedstawić akt zgonu spadkodawcy i dopiero wtedy można dokonać otwarcia i ogłoszenia testamentu. 

Oczywiście - można podważyć testament spisany u notariusza. Prawo do takich czynności zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy, jest jednak przysłowiowe "ale". Testament spisany u notariusza ma gwarantować, że spadkodawca jest w pełni świadomy, ma zdolność do czynności prawnych i nie działa pod wpływem przymusu.

Tym samym podważyć testament spisany u notariusza można tylko w przypadku, kiedy spadkodawca podczas jego sporządzania był w złym stanie psychicznym, który wynikał na przykład z choroby. Podważyć testament można udowadniając, że był spisany pod wpływem groźby lub błędu. O to jednak niezwykle trudno i aby podważyć testament spsiany u notariusza, trzeba mieć konkretne dowody.

CZYTAJ TAKŻE: Niemcy: Koniec z zasiłkiem dla bezrobotnych