Spadek u notariusza. Po co jest akt poświadczenia dziedziczenia i jak go załatwić?

Formalności związane ze spadkiem można załatwić na dwa sposoby - u notariusza lub na drodze sądowej. Wybór należy do spadkobiercy, jednak warto mieć na uwadze, że oba sposoby różnią się od siebie. Przede wszystkim odpowiedź na pytanie o spadek u notariusza czy w sądzie determinują koszty oraz czas trwania procedury.

Szybkie załatwienie kwestii spadku gwarantuje wizyta u notariusza. Już na pierwszym spotkaniu sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, dzięki czemu zaoszczędzimy sporo czasu. Minusem są koszty i porównując spadek u notariusza czy w sądzie, znacznie tańsza jest ta druga opcja. Co bardzo ważne, nie zawsze załatwienie sprawy przez notariusza jest możliwe.

Zobacz także: Kto po kim dziedziczy spadek? Wszystko o dziedziczeniu ustawowym

Sprawy spadkowe sporne najczęściej są przedmiotem rozprawy sądowej. Wybór tej drogi to przynajmniej jedna wizyta w sądzie, a stronami takiego postępowania są wszystkie osoby, które są potencjalnymi spadkobiercami. Choć postępowanie przed sądem to niższe koszty, to może ono trwać latami. Szczególnie, kiedy któraś ze stron zakwestionuje ważność testamentu.

Do otwartego po śmierci spadkodawcy majątku zostaje się powołanym z testamentu lub z mocy ustawy. Choć nabycie spadku następuje z mocy prawa, należy ten fakt potwierdzić. Od kilku lat, aby uniknąć żmudnych postępowań sądowych, coraz więcej osób decyduje się na akt poświadczenia dziedziczenia. Co to za dokument?

Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzany jest przez notariusza. Dokument wskazuje spadkobierców oraz informuje o tym, jaki jest udział w spadku. Co więcej, akt poświadczenia dziedziczenia wskazuje osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. Dokument może być sporządzony pod pewnymi warunkami.

Zobacz także: Stale zapominasz o płaceniu rachunku? Licz się z większymi kosztami!

Po pierwsze, akt poświadczenia dziedziczenia może być sporządzony, kiedy dochodzi do pełnej zgody wszystkich zainteresowanych. To oznacza, że sprzeciw jednej osoby nawet przy dziesięciu zgodnych spadkobiercach zmusza do sądowego rozstrzygnięcia. Akt poświadczenia dziedziczenia odnosi się tylko do testamentu pisemnego sporządzonego w formie aktu notarialnego lub przed właściwym organem państwowym.

To oznacza, że akt poświadczenia dziedziczenia nie może powstać, gdy sporządzono testament szczególny. Do tego dochodzi na przykład w momencie, kiedy w obawie przed rychłą śmiercią testament sporządzono ustnie w obecności minimum trzech osób. Tu znów spadkobierców czeka sądowe rozstrzygniecie.

Co oczywiste, sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia można pod warunkiem, że notariusz otrzyma niezbędne dokumenty. Procedura sporządzenia aktu polega na spisaniu protokołu, którego należy dokonać w obecności wchodzących w krąg spadkobierców. Jakie dokumenty musi mieć notariusz, by sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia? Są to:

• akt zgonu spadkodawcy;
• akty stanu cywilnego osób, które zostały powołane do spadku;
• zaświadczenie o numerze PESEL spadkodawcy;
• testament spadkodawcy (jeśli został sporządzony);
• numer księgi wieczystej, jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość;
• wyrok rozwodowy spadkodawcy z jego małżonkiem (jeżeli miał miejsce);

Wyrok rozwodowy spadkodawcy z jego małżonkiem sprawia, że mąż lub żona zostają wyłączeni od dziedziczenia na mocy ustawy. To z kolei wpływa na procentowy udział zainteresowanych w spadku. Warto do notariusza zabrać wszystkie dokumenty, które w jakikolwiek sposób mogą wpłynąć na akt poświadczenia. 

Ile kosztuje sprawa spadkowa u notariusza? Choć sprawa spadkowa u notariusza rozwiązywana jest szybciej niż w sądzie, to dla niektórych minusem jest kwestia opłat. Notarialne uznanie spadku jest droższe niż załatwienie tego drogą sądową. Notarialna forma rozwiązania spraw spadkowych dostępna jest w naszym kraju od marca 2009 roku. Ile kosztuje sprawa u notariusza?

Z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości wynika, że protokół dziedziczenia nie może kosztować więcej niż 100 zł. Z tego samego dokumentu wiadomo również, że akt dziedziczenia wynosi 150 zł. Notariusz może jeszcze doliczyć wynagrodzenie za przeprowadzenie dodatkowych działań na drodze sprawy spadkowej. Do tych można zaliczyć otwarcie i ogłoszenie testamentu czy wypis aktu notarialnego.

Akt poświadczenia dziedziczenia dokumentuje, iż określona osoba jest spadkobiercą. To jednak nie koniec, bo po podpisaniu dokument podlega zarejestrowaniu w Rejestrze Spadkowym i wówczas ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Co dalej? 

Spadkobiercy muszą zgłosić nabycie spadku w urzędzie skarbowym, składając odpowiednią deklarację. Zgłoszenie to jest warunkiem skorzystania przez nich ze zwolnienia nabycia spadku od podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie to dotyczy najbliższej rodziny, natomiast w przypadku dziedziczenia nieruchomości, należy złożyć stosowny wniosek o wpis do księgi wieczystej.