Letnie zapotrzebowanie na pomoc z Funduszu
Sezon urlopowy już w pełni. Pracownicy albo przebywają na letnim wypoczynku, albo gorączkowo planują, gdzie i jak go spędzić. Temat urlopów wypoczynkowych w ostatnim okresie wielokrotnie gościł na łamach gazety. Zajmowaliśmy się też niektórymi kwestiami związanymi z dofinansowaniem pracowniczego wypoczynku w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i świadczenia urlopowego. Dzisiaj kontynuujemy ten temat.
Pod opieką Funduszu
Krąg "podopiecznych" zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest dość szeroki. Definicję osoby uprawnionej do korzystania ze świadczeń Funduszu zawiera art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.), zwanej dalej ustawą. Jako uprawnionych wymienia on pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów - byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, prawo korzystania ze świadczeń finansowanych ze środków Funduszu.
Jak widzimy, definicja uprawnionego jest naprawdę szeroka. W związku z tym zdarzają się w praktyce problemy, czy daną osobę można zaliczyć do kręgu uprawnionych. Przykładowo, może rodzić się wątpliwość co do prawa korzystania ze środków Funduszu przez osoby (byłych pracowników) przebywających na świadczeniu przedemerytalnym. Przedstawmy tę kwestię w poniższym pytaniu.
Przebywam na świadczeniu przedemerytalnym. Czy z mojego ostatniego zakładu pracy (to z niego odszedłem na świadczenie) otrzymam dofinansowanie do wczasów "pod gruszą"?
Świadczenie przedemerytalne i emerytura, mimo pewnego podobieństwa nazwy, są całkowicie różnymi świadczeniami. Osoby, którym przyznano świadczenie przedemerytalne nie są więc emerytami. Dlatego też byli pracownicy pobierający wspomniane świadczenie nie są uprawnieni do korzystania ze świadczeń Funduszu na mocy ustawy.
UWAGA! Osobom przebywającym na świadczeniu przedemerytalnym prawo do świadczeń z Funduszu można przyznać na mocy regulaminu.
Tylko na podstawie tego aktu można "wciągnąć" osoby pobierające świadczenie przedemerytalne (oraz inne osoby niewymienione w art. 2 pkt 5 ustawy) do grona osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń Funduszu.
Pewne problemy mogą się pojawić przy interpretacji zapisów ustawowych dotyczących osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń Funduszu. Jak wiadomo, do uprawnionych należą m.in. członkowie rodziny pracownika. Kto jednak, z kręgu rodziny pracownika, jest uprawniony do świadczeń z Funduszu? Prześledźmy ten problem na podstawie poniższej sytuacji.
Chcemy wprowadzić do regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zapis o tym, że prawo do dofinansowania wczasów i innych świadczeń z Funduszu będą miały (oprócz pracowników oraz emerytów i rencistów zakładu) tylko uczące się, niepełnoletnie dzieci pracownika oraz jego niepracujący współmałżonek. Czy jest to dopuszczalne?
Nie. W drodze regulaminu Funduszu można (i należy) uregulować w sposób szczegółowy warunki przyznawania świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Niemniej, regulacje te muszą pozostawać w granicach wyznaczonych przez ustawę. Ustala ona ogólne zasady przyznawania świadczeń z Funduszu.
Ustawa nie precyzuje, w jakim zakresie i pod jakimi warunkami członkowie rodzin są uprawnieni do korzystania ze świadczeń Funduszu. Nie przytacza też definicji członka rodziny. Przepis ustawowy, wskazujący kto należy do kręgu uprawnionych do świadczeń jest sformułowany w sposób ogólny, niemniej nie można go interpretować na niekorzyść pracownika i innych uprawnionych.
Pamiętajmy. Jedynym dopuszczalnym kryterium różnicującym sytuację uprawnionych do świadczeń z Funduszu jest kryterium socjalne. Uzależnia ono udzielenie świadczeń z Funduszu od sytuacji materialno-bytowej uprawnionego. Pracodawca nie może więc w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wyłączyć możliwości korzystania z Funduszu przez niektóre kategorie uprawnionych, z powodów innych niż sytuacja materialno-bytowa tych osób.
Nie można ominąć kryterium socjalnego
Przyznanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu są uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej (art. 8 ust. 1 ustawy) - to tzw. kryterium socjalne, rozstrzygające o przyznaniu świadczeń z Funduszu. Ulega ono konkretyzacji w treści regulaminu Funduszu, nie może być jednak w tym regulaminie pominięte czy też naruszone przez konkretne jego zapisy. Bardzo częstą formą uszczegółowienia wspomnianego kryterium jest określenie w regulaminie limitów dochodowych, których osiąganie (lub przekroczenie) decyduje o rozmiarze pomocy z Funduszu. Do tego zaś, aby ustalić dochód osoby uprawnionej, potrzebne jest oświadczenie pracownika o jego wysokości. Dodajmy, wysokości dochodu nie tylko tego pracownika, ale też innych członków jego rodziny uprawnionych do świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Oświadczenie pracownika powinno też dotyczyć całości uzyskiwanych przez niego i rodzinę dochodów.
Przyznanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu jest uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Powyższe obliguje do uzyskania danych dotyczących całego gospodarstwa domowego uprawnionego, nie zaś jedynie dochodów uzyskiwanych przez pracownika. W związku z powyższym, nie może być obojętne to, czy i jakie dochody osiąga pracownik poza zakładem pracy, w którym ubiega się o świadczenie z Funduszu oraz jaka jest sytuacja życiowa wszystkich członków jego rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe.
Agata Barczewska
