Nagroda za uczciwość. Tyle pieniędzy należy się w ramach znaleźnego

Znaleźne przysługuje znalazcy tylko i wyłącznie, gdy zostaną przez niego spełnione określone obowiązki. Określa je Ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o rzeczach znalezionych. Według dokumentu kluczowym warunkiem jest powiadomienie osoby uprawnionej o odnalezieniu rzeczy i wezwanie do jej odbioru.

W przypadku gdy nie znamy właściciela znalezionego przedmiotu, o sytuacji należy zawiadomić starostę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy. Znaczenie ma zarazem, jaką rzecz znaleźliśmy. Do właściwego starosty przekażemy:

• pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności 
• rzeczy o wartości historycznej, naukowej, artystycznej 
• sprzęt lub ekwipunek wojskowy, dokumenty wojskowe. 

Część przedmiotów jednak trzeba skierować do policji. Znalazca powinien skierować się do najbliższego komisariatu, jeśli odnalazł rzecz, której posiadanie wymaga pozwolenia. Będą to więc m.in. broń, amunicja, materiały wybuchowe, dowód osobisty, paszport. Jeżeli osobiste przekazanie może wiązać się z narażeniem życia lub zdrowia, policję trzeba poinformować o miejscu, w którym znajduje się niebezpieczny przedmiot. 

Rzeczy znalezione w miejscach publicznych, czyli np. w publicznych budynkach, środkach transportu, należy przekazać do odpowiednich zarządców tych obiektów. To ich obowiązkiem będzie dalsze przechowywanie przedmiotu i zwrócenie go właścicielowi. 

Wysokość należności za uczciwy zwrot zgubionej rzeczy do właściciela również określany jest przez Ustawę z dnia 20 lutego 2015 roku o rzeczach znalezionych. Według art. 10 tej ustawy znalazca ma prawo do otrzymania znaleźnego w wysokości 10 proc. wartości rzeczy znalezionej. 

Aby otrzymać pieniądze, znalazca musi nie tylko wezwać do odbioru i zwrócić przedmiot. Istotne jest, aby zgłosił swoje roszczenie najpóźniej w momencie wydania rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru. Dokonanie tej czynności po wyznaczonym czasie odbiera znalazcy prawo do wynagrodzenia za uczciwość. 

Na zgłoszenie roszczenia będziemy mieć o miesiąc dłużej, jeśli zgubę oddaliśmy na przechowanie w inne miejsce niż do znalazcy. Wówczas osoba przechowująca przedmiot ma obowiązek poinformować pierwotnego znalazcę o wydaniu przedmiotu właścicielowi. Przekazuje również dane dotyczące jego miejsca zamieszkania. To daje możliwość na zgłoszenie żądania wypłaty znaleźnego. 

Istnieją także sytuacje, gdzie znalazca dopełnił wszystkich obowiązków, a mimo tego właściciel nie zgłosił się po swój przedmiot. Jeżeli minie jeden rok od wezwania do odbioru, gdy wezwanie było możliwe lub dwa latach od daty znalezienia, gdy wezwanie nie było możliwe, znaleziona rzecz może stać się własnością znalazcy. 

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy przedmiot okazał się zabytkowy lub archiwalny. Po upływie wyżej wspomnianych terminów właścicielem staje się Skarb Państwa. Takie działanie ma na celu ochronę dziedzictwa kulturowego i historycznego kraju.