OFE nie rozwiążą problemu zadłużenia

"Jakie będą efekty ostatecznych rozwiązań - trudno w tej chwili przewidzieć, niemniej w moim rozumieniu nie rozwiążą one problemu zadłużenia państwa" - powiedziała minister podczas piątkowej konferencji prasowej w Katowicach.

Fedak przypomniała, że termin konsultacji projektu dotyczącego OFE, przygotowanego przez zespół szefa doradców premiera, Michała Boniego, został przedłużony do 19 listopada. Jak powiedziała, jej resort analizuje projekt przede wszystkim pod kątem bezpieczeństwa i wysokości przyszłych emerytur.

"Oczywiście nie należy tutaj abstrahować od systemu finansów publicznych, bo dla mnie nie ma takiej sytuacji, w której powinnam wybierać, czy przekazać 24 mld zł w przyszłym roku do funduszy emerytalnych, czy utrzymać np. ulgę dla dzieci. Jeżeli miałabym wybierać, to ja utrzymuję ulgę dla dzieci" - powiedziała Fedak.

Kilka miesięcy temu minister pracy przedstawiła do konsultacji przygotowane przez jej resort założenia do zmian w ustawie o emeryturach kapitałowych. Później pojawił się projekt zespołu Boniego, który jest obecnie konsultowany. Zakłada on m.in. zwiększenie efektywności funduszy emerytalnych.

Według Fedak, projekt resortu pracy odnosił się do dwóch - jej zdaniem - najważniejszych problemów związanych z OFE. Pierwszy - jak mówiła - dotyczy rozstrzygnięcia, "czy Polskę stać na tak wielkie rezerwy w funduszach emerytalnych"; drugi wiąże się ze sformułowaniem ostatecznej wypłaty emerytury dla osób, które skończyły 65 lat.

Minister oceniła, że projekt zespołu Boniego koncentruje się na podniesieniu konkurencyjności i efektywności OFE.

Fedak zaznaczyła, że dyskusja na temat wielkości rezerw w funduszach emerytalnych toczy się także w innych krajach Europy środkowej i wschodniej, które same decydują, "czy stać je na utrzymywanie takich dużych rezerw w sytuacji, kiedy rosną długi tych krajów".

Wskazała, że na Węgrzech dyskusja w tej sprawie zakończyła się wstrzymaniem przekazywania środków do OFE; wcześniej również Estonia wprowadziła okres przejściowy w tym zakresie. Fedak przywołała też przykład Szwecji, gdzie rezerwa stanowi ok. 2,5 proc. od wynagrodzeń wobec 7 proc. w Polsce. "Dwa lata temu zaproponowałam ograniczenie przekazywanych środków o tę część składki, która jest lokowana w obligacje Skarbu Państwa. Chodziło nam o to, że nie powinniśmy sami sobie kreować dodatkowego długu" - przypomniała minister.

Przygotowany przez ekspertów zespołu min. Michała Boniego projekt zmian w ustawie o funkcjonowaniu otwartych funduszy emerytalnych idzie w dobrym kierunku - przede wszystkim dlatego, że jego celem jest poprawa konkurencyjności funduszy - uważa PKPP Lewiatan.

Projekt przygotowany przez zespół szefa doradców premiera, ministra Michała Boniego, zakłada m.in. wprowadzenie tzw. subfunduszy A (inwestujących dynamicznie, głównie w akcje) i subfunduszy C (tzw. bezpiecznych, inwestujących przede wszystkim w obligacje). Efektywność funduszy emerytalnych ma być porównywana w oparciu o zewnętrzną stopę referencyjną, czyli wskaźnik oparty na indeksach wybranych instrumentów finansowych na rynkach polskim i zagranicznym.

Inna z propozycji zawartych w projekcie zespołu Boniego zakłada obniżenie od 1 lipca 2011 r. opłat na rzecz OFE z 3,5 proc. do 2,3 proc. Od 1 lipca 2012 r. ma nastąpić kolejna obniżka opłat - do 2 proc. Ograniczona byłaby akwizycja prowadzona przez OFE, a od 1 stycznia 2014 r. zostałaby ona w ogóle zakazana.

Jak pisze w swojej opinii Lewiatan, "działalność OFE wymaga dalszych modyfikacji. Zmiany powinny zapewnić przede wszystkim najwyższą efektywność pomnażania składek gromadzonych w kapitałowej części systemu emerytalnego, w czym kluczowe znaczenie ma zwiększenie stóp zwrotu osiąganych przez poszczególne OFE".

Lewiatan zgłosił jednak zastrzeżenia do projektu. Zdaniem dyrektorki Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy Lewiatana, Małgorzaty Rusewicz, źle rozwiązano np. zasady przenoszenia aktywów z subfunduszu B (fundusze działające obecnie, inwestujące w sposób mieszany, tj. częściowo w akcje, częściowo w obligacje-PAP) do subfunduszu A.

Projekt zakłada, że dla osób z grup wiekowych do 40 lat i od 40 do 55 lat przenoszenie środków z subfunduszu B do A będzie rozłożone na 20 lat. Zdaniem Lewiatana okres ten powinien być skrócony do 15 lat.

Lewiatan jest też przeciwny pozostawieniu w projekcie rozwiązania, zgodnie z którym z losowania nowych członków OFE mają być wyłączone fundusze, których aktywa przekraczają 10 proc. udziału w rynku. "W interesie ubezpieczonych leży, by trafiali oni do tych OFE, które wypracowują najwyższe zyski.

Dla ubezpieczonego znaczenie ma zysk, a nie wielkość funduszu" - argumentuje Lewiatan. Dodaje, że "najbardziej opłacalne dla ubezpieczonych byłoby, gdyby w losowaniu brało udział minimum 5 OFE, które osiągnęły najlepsze wyniki inwestycyjne".

Zdaniem Lewiatana, przedwczesna jest też propozycja wprowadzenia od 1 stycznia 2014 r. zakazu prowadzenia przez OFE akwizycji na rynku pierwotnym. "Słuszny jest natomiast zakaz akwizycji na rynku wtórnym, bo pozwoli to ograniczyć koszty i występujące w takich wypadkach patologie" - ocenia Lewiatan.