PIT Last Minute: W portfelach małżonków zostaje kilka tysięcy złotych

Termin rozliczenia z fiskusem z zeszłorocznych zarobków mija w tym roku 2 maja. Coroczny cykl "PIT Last Minute" rozpoczynamy od materiału dotyczącego obniżania zobowiązania podatkowego dzięki wspólnemu rozliczeniu małżonków oraz uldze dla rodziców samotnie wychowujących dzieci. W ubiegłym roku z obydwu form rozliczeń skorzystało ponad 9,8 mln Polaków.

Co do zasady mąż i żona składają dwie oddzielnie roczne deklaracje podatkowe. Natomiast małżeństwa osiągające przychody opodatkowane na zasadach ogólnych, między którymi istnieje wspólność majątkowa i których związek trwał cały rok, mogą złożyć wspólne rozliczenie, nawet jeśli jedno z nich nie osiągnęło żadnych dochodów (art. 6 ust. 2 i 3 ustawy o PIT). To przywilej, który polega na zsumowaniu dochodów małżonków, podzieleniu ich na pół, obliczeniu podatku od połowy i pomnożeniu go następnie razy dwa.

W praktyce najwięcej na przywileju korzystają te pary, u których roczne dochody jednego małżonka przekroczyły pułap skali podatkowej, czyli 85 528 zł, a zarobek drugiego był niski lub nie miał go wcale.

Gdyby żona z naszego przykładu nie zarobiła w 2016 r. nic, a mąż sam zarobił 124 tys. zł, małżeństwo rozliczając się wspólnie, zaoszczędziłoby niecałe 6 tys. zł. Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów 1,36 mln osób skorzystało rok temu z możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem, mimo, że nie uzyskało przychodów ze źródeł podlegających opodatkowaniu.

Możliwości sumowania dochodów w rocznej deklaracji nie mają małżonkowie, jeżeli dochody przynajmniej jednego z nich były opodatkowane podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową lub podatkiem tonażowym (eksploatacja statków morskich). Wyjątkiem jest tzw. ryczałt prywatny, czyli przychody uzyskane z umów z najmu, dzierżawy, które nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Wspólne dochody wykazuje się na druku PIT-36 lub PIT-37. Im szybciej małżeństwo złoży zeznanie, tym szybciej otrzyma zaoszczędzoną na wspólnym obliczeniu podatku różnicę. Fiskus na zwrot nadpłaty podatku ma 3 miesiące od dnia złożenia deklaracji podatkowej (art. 77 § 1 pkt. 5 Ordynacji podatkowej).

Wspólnego rocznego PIT nie mogą wybrać te pary, które wzięły ślub w trakcie zeszłego roku, podpisały w nim intercyzę, czy rozwiodły się. Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów może jednak złożyć osoba, która związek małżeński zawarła przed 2016 r., a której małżonek zmarł w trakcie zeszłego roku, a także osoba, która pozew o rozwód złożyła w zeszłym roku, ale rozwiązanie małżeństwa i zniesienie wspólności nastąpiło już w tym roku. W tym drugim przypadku warto pamiętać, że wspólne zeznanie musi być podpisane przez obydwie osoby.

Wyliczenia podatku od połowy uzyskanych w 2016 r. dochodów może dokonać też rodzic lub opiekun prawny samotnie wychowujący dziecko (art. 6 ust 4 ustawy o PIT). Chodzi o panny, kawalerów, wdowy, wdowców, osoby po rozwodzie lub posiadające orzeczenie o separacji oraz pozostające w związku małżeńskim z małżonkiem pozbawionym praw rodzicielskich lub odbywającym karę pozbawienia wolności, które faktycznie samotnie wychowują dziecko:

- małoletnie,

- uczące się (w szkołach, nas studiach) do ukończenia 25. roku życia, o ile w 2016 r. nie pracowało lub uzyskało maksymalnie 3089 zł (po potrąceniu kosztów uzyskania przychodu, ale łącznie ze składkami ZUS) z tytułu pracy opodatkowanej na zasadach ogólnych lub z tytułu określonego w art. 30b ustawy o PIT,

- bez względu na wiek, jeśli dziecko otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Tak samo jak w przypadku małżeństw, zarobki rodzica chcącego rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz jego dziecka, nie mogą być opodatkowane podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową, ani podatkiem tonażowym.

Przyjmując, że wszystkie powyższe warunki są spełnione, dziecko nie pracuje, a rodzic mieści się w I progu skali podatkowej, wnioskując o preferencyjne rozliczenie podatku w formie podwójnego podatku liczonego od połowy swoich dochodów, rodzic zaoszczędzi 556 zł.

Jeśli córka z naszego przykładu uzyskała w 2016 r. dochody, rozliczenie się z fiskusem ze statusem samotnego rodzica będzie uzależnione od tego, ile córka zarobiła i na jakich zasadach była zatrudniona. Zakładając, że z tytułu umowy o dzieło opodatkowanej na zasadach ogólnych uzyskała po potrąceniu kosztów uzyskania przychodów np. 5 000 zł, matka nie będzie miała prawa rozliczyć się wspólnie z córką. Gdyby taką kwotę uzyskała z kilku zawartych tzw. umów drobnych zleceń opodatkowanych podatkiem zryczałtowanym na zasadach art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT (tj. do 200 zł), matka mogłaby rozliczyć się z córką.

Katarzyna Miazek