Pogorszenie finansów publicznych w Polsce
Fitch Ratings, międzynarodowa agencja ratingowa utrzymała dzisiaj rating długoterminowy dla zobowiązań w walutach zagranicznych w wysokości "BBB+" (potrójne B z plusem), ale zmieniła jego perspektywę na stabilną z pozytywnej. Rating krótkoterminowy w wysokości "F2" również został utrzymany.
Perspektywa ratingu długoterminowego w walucie lokalnej jest stabilna. Jednocześnie Fitch obniżył rating dla zobowiązań w walucie lokalnej do ?A? (pojedyncze A) z ?A+" (pojedyncze A z plusem). Zmiany te są wynikiem rosnącej niepewności politycznej, która pogorszyła perspektywy sytuacji finansów publicznych i prawdopodobnie opóźni przyjęcie euro.
W ciągu ostatnich kilku lat nastąpiło znaczne pogorszenie stanu finansów publicznych w Polsce. Fitch spodziewa się, że deficyt finansów publicznych wzrośnie do poziomu 7.6% PKB w tym roku (według Europejskich Standardów Rachunkowych (EAS) wyłączając fundusze emerytalne z sektora publicznego) z 3.3% w roku 2000. Fitch również spodziewa się, że dług publiczny osiągnie 53% PKB (według standardów EAS) na koniec 2004 w porównaniu z 38% na koniec roku 2000. Współczynnik długu publicznego do PKB jest obecnie na o wiele wyższym poziomie niż mediana dla ratingów na poziomie ?BBB?, która wynosi 42%. Obecna sytuacja budżetowa nie jest stabilna i nie jest zgodna ze ścieżką prowadzącą do przyjęcia euro. Spełnienie fiskalnych kryteriów Maastricht może być jeszcze trudniejsze, biorąc pod uwagę niedawną decyzję Eurostatu o wyłączeniu funduszy emerytalnych ze statystycznych definicji sektora publicznego, co zwiększy deficyt budżetowy i poziom długu publicznego. Dodatkowo, istnieje ryzyko, że Polska przekroczy własne limity zadłużenia publicznego, które wynoszą 55% PKB (według definicji krajowych), co jest prawdopodobne w tym roku oraz 60% PKB, co wymusi albo brutalne reformy budżetowe albo dyskredytującą zmianę przepisów.
Podstawowym założeniem Fitch?a jest to, że Polska stopniowo będzie zacieśniać politykę budżetową w średnim okresie, ale ryzyko z tym związane się zwiększyło. Plan Hausnera byłby krokiem w dobrym kierunku. Jednak jego wpływ na sytuację finansów publicznych nie jest jasny, wykracza on poza termin następnych wyborów, a dalsza reforma budżetowa będzie niezbędna dla podtrzymania stabilności finansów publicznych w średnim okresie. Ponadto, obecny wzrost niepewności politycznej zwiększył ryzyko rozmycia tego planu. Nie jest pewne czy kandydat Prezydenta Kwaśniewskiego na premiera, Marek Belka, ma wystarczające poparcie w Parlamencie do utworzenia nowego rządu i przyjęcia planu Hausnera. Wcześniejsze wybory parlamentarne lub utworzenie rządu przykładającego mniejsze znaczenie do reform jest również możliwe.
Pomimo tych politycznych i finansowych wydarzeń, przyspieszenie gospodarcze jest na dobrej drodze i staje się coraz bardziej zrównoważone. Fitch oczekuje wzrostu PKB o 5% w 2004 i 2005. Wiodącą rolę odgrywa eksport wspierany przez znaczącą poprawę produktywności. Deficyt obrotów bieżących zmalał do 1.9% PKB w 2003, najniższego poziomu od 1995 roku i Fitch nie spodziewa się aby wzrósł on do poziomów z okresu poprzedniego ożywienia gospodarczego. Polityka celu inflacyjnego oraz polityka płynnego kursu walutowego pomogły Polsce uchronić gospodarkę od niekorzystnych trendów budżetowych. Zmiana nastawienia Rady Polityki Pieniężnej na bardziej restrykcyjne w zeszłym miesiącu pokazuje, że wcześniejszej obawy dotyczące jej nowego składu i związanego z tym obniżenia wiarygodności okazały się przesadzone.
Oczekuje się, że pozytywne trendy transformacji gospodarczej oraz rzeczywistej konwergencji będą nadal wspierały ratingi Polski, a w średnim okresie będą dalej zwiększały wiarygodność pod warunkiem przeprowadzenia reformy finansów publicznych. Jednak ostatnie wydarzenia zmniejszyły na to szanse.
W dniu 29 kwietnia 2004, Fitch przyznał krajowy pułap ratingów dla 10 nowych członków Unii Europejskiej, który jest o dwie kategorie powyżej ratingu długoterminowego dla zobowiązań w walucie zagranicznej każdego kraju. W przypadku Polski, pułap ten został wyznaczony na poziomie ?A? (pojedyncze A). Dzisiejsze zmiany w ratingach Polski nie mają na ten pułap żadnego wpływu. Krajowy pułap wyznacza maksymalny poziom wszystkich ratingów z danego kraju. To pozwala najsilniejszym bankom prywatnym i firmom na uzyskanie ratingów wyższych od ratingu kraju, w przypadkach gdy jest to fundamentalnie uzasadnione.
