Polacy konta nie otworzyli

"Polacy, którzy chcieli lub byli skłonni, pod pewnymi warunkami, założyć konto osobiste, raczej je otworzyli. Pozostałą nieubankowioną grupę osób prawdopodobnie trudniej będzie można przekonać lub zachęcić do otwarcia rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego niż wcześniej nieubankowione osoby. Do powrotu do tendencji wzrostowej potrzeba odpowiedniej i silnej zmiany czynników kształtujących poziom ubankowienia w Polsce" - napisano w raporcie "Zwyczaje płatnicze Polaków", przygotowanym przez NBP.

Według badań NBP 77 proc. dorosłych Polaków posiadało konto w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Zdecydowana większość respondentów posiadających konto, bo 90 proc., posiada jedno konto osobiste.

Polacy, którzy nie mają kont osobistych, deklarują, że ich nie potrzebują (lub nie wiedzą, do czego mogą ich potrzebować) (50 proc.), wolą trzymać pieniądze w gotówce (25 proc.) lub nie mają co oszczędzać (23 proc.).

Z badania wynika, że karty płatnicze posiada 66 proc. Polaków. Karty debetowe ma 83 proc. posiadaczy kont osobistych, karty kredytowe 22 proc., a posiadanie kart z funkcją płatności zbliżeniowych deklarowało 13 proc. osób posiadających konto osobiste.

Według danych NBP 25 proc. posiadaczy kart płatniczych nie wykonało żadnej płatności kartami w ostatnim miesiącu.

Polacy w 2012 roku wykonali szacunkowo około 8 mld płatności detalicznych, z czego 6,65 mld gotówką, 1,21 mld kartami i 130 mln przelewem. Dorosły Polak wykonał w 2012 r. prawie 260 płatności detalicznych, z czego 214 płatności gotówką, 39 kartami i 4 przelewem.

Gotówka jest dominującym sposobem detalicznych płatności Polaków i ma 82 proc. udział w ogólnej liczbie płatności detalicznych. Na karty płatnicze, w ogromnej większości karty debetowe, przypada 16,5 proc. transakcji, a na polecenie przelewu - 1,6 proc.

"Zwiększenie wygody płacenia bezgotówkowymi instrumentami oraz wprowadzenie różnych bodźców ekonomicznych dla klientów (zwrot 1 proc. płatności oraz zwolnienie z opłat za posiadanie konta osobistego lub karty) jest najważniejszą przesłanką, która zachęci Polaków do korzystania lub częstszego korzystania z kart płatniczych" - napisano w podsumowaniu badania.

Dostęp do bankowości internetowej posiada 51 proc. dorosłych Polaków. Spośród osób, które mają konto osobiste, dostęp do bankowości internetowej ma 66 proc. Polaków.

Ogólnie 28 proc. dorosłych Polaków kupowało w sklepach internetowych (34 proc. wśród posiadaczy kont osobistych).

Chociaż 77 proc. dorosłych Polaków ma rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, a 66 proc. kartę płatniczą, to w 82 proc. transakcji detalicznych króluje gotówka - wynika z raportu Narodowego Banku Polskiego "Zwyczaje płatnicze Polaków".

Raport przedstawia wyniki pierwszego w Polsce badania zwyczajów płatniczych, przeprowadzonego z użyciem tzw. dzienniczków płatności. Według banku centralnego metoda ta najbardziej precyzyjnie pokazuje, jaki jest rzeczywisty stan korzystania z instrumentów i usług płatniczych.

"Z badań NBP wynika, że 77 proc. dorosłych Polaków posiada rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w banku lub SKOK, a 66 proc. kartę płatniczą. Aż 87 proc. wynagrodzeń w Polsce wypłacana jest przelewem na konto osobiste. Badania potwierdzają, że wśród form dokonywania płatności nadal króluje gotówka - to aż 82 proc. wszystkich płatności detalicznych Polaków" - podał NBP w opublikowanym we wtorek komunikacie.

Zgodnie z badaniami NBP w przypadku 16,5 proc. transakcji użyto kart, a w 1,6 proc. przelewu. "Warto odnotować, że 25 proc. Polaków posiadających kartę płatniczą w ogóle nimi nie płaci w sklepach, ponieważ płatność gotówką jest dla nich wygodniejsza. Badania pokazują także, że 50 proc. płatności jest dokonywanych w małych sklepach spożywczych, sklepach osiedlowych, kioskach i bazarach, a tylko 18 proc. w supermarketach i hipermarketach spożywczych" - napisano.

Płatności o wartości do 20 zł stanowią 42 proc. wszystkich transakcji ogółem, a średnia wartość płatności detalicznej gotówką wyniosła 38 zł. Średnia wartość zapłaty kartą zbliżeniową wyniosła 25 zł, kartą debetową 89 zł, kartą kredytową 132 zł, a przelewem 164 zł. W raporcie wskazano, że w przypadku 53 proc. płatności dostępna była możliwość dokonania transakcji kartą, ponieważ były one akceptowane w danych sklepach.

"W przypadku płatności dokonywanych w małych sklepach spożywczych, osiedlowych, kioskach i bazarach tylko 33 proc. z nich można było regulować kartami. W supermarketach i hipermarketach spożywczych odsetek ten rośnie aż do 87 proc." - zaznaczono.

W raporcie wskazano, że podobne badania zostały dotychczas przeprowadzone przez ekonomistów sześciu banków centralnych na świecie: Oesterreichische Nationalbank, Deutsche Bundesbank, Bank of Canada, Magyar Nemzeti Bank, De Nederlandsche Bank i Reserve Bank of Australia.

"Gotówka dominuje we wszystkich opisywanych krajach, poza Kanadą, ale jest najpowszechniejszym instrumentem płatniczym pod względem liczby transakcji we wszystkich krajach. Pod względem wartościowej struktury płatności gotówka w paru wysokorozwiniętych krajach ma już mniejszy udział niż łącznie płatności kartami" - zauważył NBP.

Z porównania Polski z innymi krajami wynika ponadto, że we wszystkich przypadkach karty debetowe mają większy udział niż karty kredytowe, a w niektórych krajach karty debetowe wyraźnie dominują pod względem liczby płatności wśród kart płatniczych. W wielu krajach gotówka dominuje w płatnościach w małych sklepach spożywczych, natomiast na stacjach benzynowych bardzo często dominują płatności kartami.

"W niektórych krajach polecenie przelewu i transakcje w bankowości internetowej mają bardzo duży udział w wartościowej strukturze płatności" - dodano.

NBP wyjaśniło, że badanie dzienniczkowe jest bardzo dokładną metodą zbierania danych dotyczących zwyczajów płatniczych. Polega ono na szczegółowym rejestrowaniu w dzienniczkach płatności wszystkich wydatków i transakcji dokonywanych przez respondentów w ciągu trzech kolejnych dni. Badanie w Polsce przeprowadzono na 1000-osobowej reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków w październiku i listopadzie 2011 r. oraz styczniu 2012 r.