Polska złożyła wstępną deklarację do KE. Na szali 45 mld euro pożyczki

Szef MON poinformował, że Polska złożyła do Komisji Europejskiej wstępną deklarację dotyczącą pożyczki z programu SAFE. Jak podała Polska Agencja Prasowa, zebrano projekty o łącznej wartości około 45 miliardów euro, które mogą być finansowane w ramach tego programu.

Władysław Kosiniak-Kamysz we wpisie w mediach społecznościowych dodał, że "pozyskanie tych funduszy to realna inwestycja w bezpieczeństwo i rozwój naszego przemysłu zbrojeniowego. To także wzmocnienie bezpieczeństwa, zdolności odstraszania i obrony całej UE i NATO". Jak relacjonuje PAP, nie wiadomo jeszcze, jakie konkretnie programy - poza projektami związanymi z systemem instalacji wspierających obronność wschodniej granicy, czyli Tarczą Wschód - zostaną wsparte unijnymi środkami. Przedstawiciele rządu wskazywali w ostatnich miesiącach, że celem jest także wsparcie polskiego przemysłu obronnego, poprzez zamówienia jego flagowych produktów, jak przeciwlotnicze zestawy Piorun, armatohaubice Krab czy wozy bojowe Borsuk.

Wcześniej we wtorek (29.07.) Komisja Europejska poinformowała, że do tej pory wniosek o udzielenie pożyczek złożyło 9 państw. Jak przekazał rzecznik KE Thomas Regnier, "miękki termin" składania wniosków mija w nocy z wtorku na środę. Regnier wskazywał, że o pożyczki z programu SAFE do tej pory wystąpiły: Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Hiszpania, Finlandia, Węgry i Litwa. Zgodnie z deklaracją Władysława Kosiniaka-Kamysza, Polska właśnie dołączyła do tej listy. Komisarz ds. obronności Andrius Kubilius w czwartek podał, że co najmniej 20 państw członkowskich złoży wnioski. Według niego łączna kwota, na jaką opiewać będą wnioski, wyniesie ponad 100 mld euro.

Rada UE przyjęła rozporządzenie ustanawiające Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE) jeszcze w maju 2025 r. Mechanizm ma wspierać państwa członkowskie w inwestycjach w przemysł obronny, szczególnie poprzez wspólne zamówienia i rozbudowę priorytetowych zdolności militarnych.

Instrument SAFE przewiduje środki w wysokości do 150 mld euro. Będą one dostępne dla państw członkowskich w formie konkurencyjnych pożyczek długoterminowych, udzielanych na podstawie krajowych planów inwestycyjnych. Już w wiosennym komunikacie Komisji Europejskiej podkreślano, że finansowanie z SAFE będzie co do zasady przysługiwać wyłącznie projektom realizowanym wspólnie przez co najmniej dwa państwa UE. Ma to zapobiec rozdrobnieniu europejskiego rynku zbrojeniowego i zwiększyć interoperacyjność sił zbrojnych.

SAFE obejmuje finansowanie działań w dwóch grupach: 

• amunicji, systemów artyleryjskich, wyposażenia piechoty, infrastruktury krytycznej, cyberbezpieczeństwa i mobilności wojskowej 
• systemów obrony powietrznej, zdolności morskich, dronów, technologii kosmicznych, sztucznej inteligencji i walki radioelektronicznej 

Druga kategoria podlega surowszym warunkom, gdyż wykonawcy będą musieli szczegółowo uzasadniać projekt i dostosowanie produktów. SAFE ma również wspierać współpracę transatlantycką oraz komplementarność działań z NATO. Celem jest nie tylko zwiększenie europejskich zdolności obronnych, ale też zapewnienie wzajemnego dostępu do zaawansowanych technologii z zaufanymi partnerami.

Agata Jaroszewska