Produkt krajowy brutto w I kwartale 2000 r.

I. Produkt krajowy brutto w I kwartale 2000 r.

Szacunki produktu krajowego brutto za I kwartał 2000 r. wskazują na ożywienie w gospodarce narodowej utrzymujące się od drugiej połowy ubiegłego roku.

Produkt krajowy brutto w I kwartale 2000 r. , w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wzrósł realnie o 6,0 % (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 5,0 % i o 6,2 %). W całym drugim półroczu 1999 r., w porównaniu z analogicznym okresem 1998 r., PKB wzrósł o 5,7 %.

Wartość dodana brutto w gospodarce narodowej w I kwartale 2000 r. wzrosła o 5,8 %, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 4,8 % i o 6,0 %). W całym drugim półroczu 1999 r., w porównaniu z analogicznym okresem 1998 r., wartość dodana brutto wzrosła o 5,4 %.

Nadal na wysokim poziomie utrzymują się wyniki gospodarcze w przemyśle. W I kwartale 2000 r. odnotowano wzrost wartości dodanej brutto w przemyśle o 10,1 % (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 7,6 % i o 11,6 %). W całym drugim półroczu 1999 r. wartość dodana brutto w przemyśle wzrosła o 9,7 %.

Wartość dodana brutto w budownictwie w I kwartale 2000 r. wzrosła o 4,0 % (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 3,4 % i o 5,0 %). W całym drugim półroczu 1999 r. wartość dodana brutto w budownictwie wzrosła o 4,3 %.

W I kwartale 2000 r. zanotowano także wzrost wartości dodanej brutto w sekcjach usług rynkowych - o 5,8 % (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 5,1 % i o 5,3 %). W całym drugim półroczu 1999 r. zanotowano jej wzrost o 5,2 %.

Popyt krajowy w I kwartale 2000 r. wzrastał wolniej niż produkt krajowy brutto - o 5,1 % przy wzroście PKB o 6,0 % (odpowiednio w III kwartale 1999 r. - wzrost o 5,5 % przy wzroście PKB o 5,0 % i w IV kwartale 1999 r. - wzrost o 5,6 % przy wzroście PKB o 6,2 %). W całym drugim półroczu 1999 r. popyt krajowy wzrósł o 5,5 % przy wzroście PKB o 5,7 %.

Spożycie ogółem w I kwartale 2000 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wzrosło o 3,9 %, w tym spożycie indywidualne o 4,6 % (odpowiednio w III kwartale 1999 r. - wzrost o 4,6 %, w tym spożycia indywidualnego o 5,4 % i w IV kwartale 1999 r. - wzrost o 4,7 %, w tym spożycia indywidualnego o 5,6 %). W całym drugim półroczu 1999 r., w porównaniu z analogicznym okresem 1998 r., zanotowano wzrost spożycia ogółem o 4,6 %, w tym spożycia indywidualnego o 5,5 %.

W I kwartale 2000 r. zanotowano dalsze spowolnienie tempa wzrostu nakładów brutto na środki trwałe - wzrost o 5,5 %, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego (odpowiednio w kwartałach III i IV 1999 r. - wzrost o 7,0 % i o 7,3 %). W całym drugim półroczu 1999 r. nakłady brutto na środki trwałe wzrosły o 7,2 %.

II. Rewizja rachunków narodowych

Podobnie jak w innych krajach (zarówno członkowskich Unii Europejskiej jak i przedakcesyjnych do Unii Europejskiej), rachunki narodowe dla Polski podlegają określonym rewizjom, z tytułu dalszego dostosowywania do zasad Systemu Rachunków Narodowych - SNA'93 oraz Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych - ESA'95. W efekcie zrewidowane dane o produkcie krajowym brutto (PKB) i innych kategoriach makroekonomicznych dają lepszy jakościowo i bardziej porównywalny obraz rozwoju gospodarczego i społecznego Polski.

Przeprowadzona dwa lata temu, przez Główny Urząd Statystyczny, rewizja wcześniej publikowanych wielkości produktu krajowego brutto (począwszy od danych za 1994 rok) polegała na uwzględnieniu "szarej gospodarki" dla zarejestrowanych podmiotów gospodarczych (sektora prywatnego - bez spółdzielni) oraz osób fizycznych z tytułu wykonywania pracy nierejestrowanej, głównie w działalności usługowej.

Dokonane obecnie dalsze prace dostosowawcze rachunków narodowych do standardów międzynarodowych (SNA'93 i ESA'95) polegały na:

- uwzględnieniu wartości usług świadczonych przez osoby zatrudnione do prac w gospodarstwach domowych oraz napiwków za świadczone usługi;

- pełnym ujęciu odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w kosztach związanych z zatrudnieniem (dotychczas ujmowanych w produkcji sektora instytucji niekomercyjnych i innych transferach socjalnych);

- nowym szacunku transakcji w sektorze instytucji niekomercyjnych (na podstawie nowej sprawozdawczości obejmującej te instytucje).

Prezentowane w I części notatki wskaźniki gospodarcze za I kwartał 2000 r. zostały obliczone w warunkach porównywalnych do zrewidowanych szacunków produktu krajowego brutto, począwszy od danych za 1995 r.

Zrewidowane szacunki PKB, zarówno roczne jak i kwartalne, zostały opublikowane w Biuletynie Statystycznym - Maj 2000, a w szerszym zakresie dane roczne będą opublikowane w Małym Roczniku Statystycznym 2000.

III. Szacunki rozmiarów szarej gospodarki w 1998 r.

Zmiana szeregu danych z zakresu rachunków narodowych (począwszy od danych za 1995 r.) spowodowała konieczność zweryfikowania wcześniej publikowanych danych o rozmiarach szarej gospodarki za lata 1994 - 1997 (np. z tytułu oszacowania wartości napiwków za świadczone usługi). Ponadto, Główny Urząd Statystyczny przeprowadził szacunki rozmiarów szarej gospodarki za 1998 r.

Jak pokazuje poniższa tablica, uwzględnienie rozmiarów działalności w szarej gospodarce w szacunkach produktu krajowego brutto spowodowało wzrost wartości PKB w cenach bieżących o ok. 15 - 17 %. W latach 1994 - 1997 udział szarej gospodarki w tworzeniu PKB systematycznie malał. W 1998 r. wzrost poziomu PKB z tytułu działalności w szarej gospodarce był zbliżony do notowanego w roku poprzednim i wyniósł 15,3 %.

W całym omawianym okresie, największy wpływ na rozmiary produkcji w szarej gospodarce miała działalność gospodarcza prowadzona w zarejestrowanych podmiotach gospodarczych. Doszacowanie z tytułu działalności w szarej gospodarce w tych podmiotach podwyższyło poziom PKB o ok. 11 - 12 %. Największą aktywność wykazywały jednostki prowadzące działalność handlową, budowlaną i przemysłową.

Szacunki szarej gospodarki z tytułu pracy nierejestrowanej przyczyniły się do podwyższenia poziomu PKB o ok. 4 - 5 %.