Projekt stanowiska rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

Analiza projektu poselskiego upoważnia do stwierdzenia, że niektóre rozwiązania są już nieaktualne. Dotyczy to szczególnie przepisów regulujących szczególny status prawny spółek powstających w wyniku komercjalizacji, samej komercjalizacji jako formy przekształceń własnościowych,, komercjalizacji z konwersją wierzytelności, jak również prywatyzacji bezpośredniej.

Propozycje poselskie były aktualne dwa lata temu. Obecnie byłyby sprzeczne z regulacjami zawartymi w ustawach: prawo działalności gospodarczej, o Krajowym Rejestrze Sądowym, o pomocy państwa, prawo o spółkach handlowych.

Biorąc to pod uwagę, rząd wyraża pogląd, iż w przypadku podjęcia przez Sejm dalszych prac nad projektem, konieczne jest uwzględnienie potrzeby dostosowania projektowanej nowelizacji do wprowadzanych w zmian ustawodawczych.

Dotyczy to również konieczności uwzględnienia przy nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych nowej sytuacji, zaistniałej po przyjęciu przez parlament veta prezydenta do ustawy o sposobie uwłaszczenia obywateli.

Nie wprowadzeniu unormowań zawartych w tej ustawie powinno towarzyszyć uchylenie przepisów regulujących bezprzedmiotową obecnie kwestię tworzenia rezerwy majątkowej dla potrzeb uwłaszczenia bezpośredniego obywateli.

Ponadto rząd negatywnie ocenia zawarte w poselskim projekcie propozycje:

1. Wprowadzenia nowego przepisu do art. 2 pkt. 5 ustawy, uprawniającego osoby zatrudnione co najmniej 10 lat w więcej niż jednym komercjalizowanym przedsiębiorstwie lub przedsiębiorstwie państwowym, które zostało sprywatyzowane poprzez wniesienie jego udziałów do spółki, do nieodpłatnego nabycia akcji lub udziałów w jednej z wybranych przez siebie spółek, jeżeli osoby te przepracowały w spółce co najmniej 2 lata.

2. Nadania nowego brzmienia art. 12 ust. 1 przedmiotowej ustawy. Oznaczałoby to, że do czasu gdy Skarb Państwa posiada mniej niż 50 proc. akcji, członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie z tym, że dwie piąte składu rady nadzorczej wybierają pracownicy, a jedną piątą uprawnieni do nieodpłatnego nabycia akcji rolnicy lub rybacy.

Wprowadzenie tej poprawki oznaczałoby w konsekwencji ustanowienie normy sprzecznej z zasadami prawa handlowego.

Przepis ten pozbawiałby akcjonariuszy spółki wpływu na istotne decyzje związane ze składem osobowym organu odpowiedzialnego za nadzór nad legalnością i celowością gospodarczą wykorzystania majątku wniesionego do spółki przez inwestorów.

3. Nadania innego brzmienia art. 14 ust. 1 co powodowałoby, że osoby trzecie, nie ponoszące ryzyka związanego z prywatnymi inwestycjami, miałyby wpływ na skład osobowy rad nadzorczych w sprywatyzowanych spółkach nie będące jej akcjonariuszami.

4. Dodania nowego ustępu, na mocy którego członkowi zarządu wybranemu przez pracowników w okresie trwania kadencji zarządu, ani rok po jej upływie, nie można wypowiedzieć stosunku pracy. W okresie tym nie można również zmienić na jego niekorzyść warunków płacy lub pracy.

Wprowadzenie powyższej normy oznaczałoby niemożliwość zwolnienia członka zarządu działającego na szkodę spółki.

5. Dodania do art. 16 nowego brzmienia ust. 5. Oznaczałoby to, że reprezentant Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego może być członkiem tylko jednej rady nadzorczej. Zdaniem rządu, przepis ten jest zbędny, gdyż problem ten reguluje ustawa z 3 marca 2000 roku o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi oraz ustawa z 21 sierpnia 1997 roku o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

6. Dodania nowego brzmienia przepisowi art. 38 d. Spółka prawa handlowego, utworzona przez co najmniej 40 proc. pracowników, rolników lub rybaków indywidualnych uprawnionych do nieodpłatnego nabycia akcji lub udziałów w danej spółce Skarbu Państwa powstałej w wyniku komercjalizacji, ma pierwszeństwo do odpłatnego nabycia akcji lub udziałów tej spółki. W toku prac parlamentarnych rząd zdecydowanie przeciwstawiał się tej poprawce. Norma ta jest sprzeczna m.in. z wyrażoną w ustawie zasadą zbywania akcji przez Skarb Państwa z zachowaniem konkurencji.

Jeśli chodzi o regulacje zbieżne merytorycznie z rozstrzygnięciami proponowanymi przez rząd w 1998 roku, Rada Ministrów je popiera, zastrzegając, że wymagają one dopracowania legislacyjnego i redakcyjnego.

Niezależnie od powyższych wątpliwości, rząd zwraca uwagę, że w poselskim projekcie nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zaproponowano też zmiany w ustawie z 8 sierpnia 1996 roku o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa oraz ustawie z 25 lipca 1985 roku o jednostkach badawczo - rozwojowych. Z inicjatywy rządu ustawy te są obecnie przedmiotem odrębnych prac legislacyjnych.