Rząd przyjął zmiany ws. zapasów gazu. Będzie opłata gazowa, co z cenami?

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw - poinformowała KPRM.  

Ministerstwo Przemysłu od miesięcy apelowało o pilne procedowanie projektu. W Ocenie Skutków Regulacji (OSR) wskazano, że celem nowelizacji jest nowy model bezpieczeństwa dostaw gazu, dostosowany do sytuacji panującej na rynku paliw gazowych. Nowelizacja jest również realizacją zobowiązań nałożonych na Polskę przez prawo unijne, a także odpowiedzią na postulaty przedsiębiorców sektora gazowego.

Projekt przewiduje zmiany w dotychczasowym modelu tworzenia oraz utrzymywania zapasów strategicznych gazu ziemnego. Za tworzenie i utrzymywanie zapasów gazu będzie odpowiedzialna Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS). Agencja będzie kupować i sprzedawać gaz, np. przez giełdy, przetargi czy umowy. Przeniesienie obowiązku utrzymywania zapasów gazu z firm ma poprawić konkurencyjność sektora. 

Zmiany w ustawie wprowadzą nowy sposób finansowania zapasów gazu. Do tej pory gazowe przedsiębiorstwa energetyczne musiały samodzielnie ponosić koszty utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu. Po zmianie przedsiębiorstwa zlecające usługę przesyłania gazu ziemnego będą co miesiąc płaciły opłatę gazową na rzecz funduszu zapasów strategicznych gazu ziemnego. To właśnie z tej opłaty będzie sfinansowane utrzymywanie zapasów strategicznych gazu przez RARS.

W projekcie przewidziano również zmiany w systemie zapasów obowiązkowych ropy i paliw. Zobowiązani do ich utrzymywania przedsiębiorcy będą mieli zredukowane obowiązki, ponieważ część z nich przejmie RARS. Od połowy 2025 r. będą musieli utrzymywać zapasy na 50, a nie na 53 dni zabezpieczenia. Wskaźnik ten od 30 czerwca 2026 r. ma spaść do 47 dni, a od 30 czerwca 2027 r. - do 45 dni. 

Ministerstwo Przemysłu uważa, że rozwiązanie zwiększy bezpieczeństwo gazowe państwa oraz wzmocni konkurencyjność na rynku gazu. Resort zapewnia, że nowe przepisy nie będą miały wpływu na ceny gazu dla gospodarstw domowych. Wysokość opłaty gazowej określi właściwy minister w rozporządzeniu, biorąc pod uwagę zadania Agencji, ceny gazu oraz koszty magazynowania. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, po wejściu zmian w życie ma odgrywać zdecydowanie większą rolę w tworzeniu oraz finansowaniu zapasów także ropy i paliw.

W projekcie zaproponowano także ujednolicenie regulacji dotyczących listy tzw. odbiorców wrażliwych, czyli takich, którym nie można ograniczać dostaw gazu. To m.in. gospodarstwa domowe czy wymienione podmioty użyteczności publicznej. Projekt wskazuje, że operatorzy wyspowych systemów gazowych, niepołączonych z krajową siecią gazową, są zobowiązani do zapewnienia ciągłości dostaw gazu do odbiorców wrażliwych na własną rękę. 

Po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw gospodarki, surowcami energetycznymi RARS będzie mogła również dokonywać transakcji zakupu lub sprzedaży gazu ziemnego na giełdzie towarowej innego państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Co ważne, decyzja dotycząca lokalizacji zapasów strategicznych gazu będzie należała do agencji. Zastrzeżono jednak, że w przypadku magazynów znajdujących się poza terytorium kraju, muszą one zapewniać możliwość dostarczenia całkowitej ilości zapasów do krajowego systemu przesyłowego w określonym czasie, aby zagwarantować nieprzerwane dostawy gazu w sytuacjach kryzysowych.

Koszt utrzymywania strategicznych zapasów gazu w 2026 r. wyniesie nieco ponad 1 mld zł, a w kolejnych latach spadnie poniżej 800 mln zł rocznie. Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.