Rząd wprowadził stan klęski żywiołowej. Za odmowę ewakuacji grożą kary

Stan klęski żywiołowej został wprowadzony na okres 30 dni na terenie województw dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego. Zostały nim objęte powiaty najbardziej dotknięte przez powódź.  

• W województwie dolnośląskim: kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, wałbrzyski i ząbkowicki oraz miasta na prawach powiatu Wałbrzych oraz Jelenia Góra; 
• W województwie śląskim: bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała; 
• W województwie opolskim: głubczycki, nyski i prudnicki oraz gmina Strzeleczki w powiecie krapkowickim. 

We wtorek rano, podczas zebrania sztabu kryzysowego we Wrocławiu z udziałem szefa rządu, szef MSWiA poinformował, że premier zdecydował o rozszerzeniu terytorium, na którym obowiązuje stan klęski żywiołowej o powiaty: lubański, dzierżoniowski, świdnicki, opolski, krapkowicki, brzeski i kędzierzyńsko-kozielski.

Stan klęski żywiołowej oznacza duże uprawnienia dla władzy centralnej i służb. Prof. Krzysztof Prokop, prawnik z Uniwersytetu w Siedlcach i ekspert w sprawie stanów nadzwyczajnych, w rozmowie z "Rzeczpospolitą" tłumaczy, że za niestosowanie się do wprowadzonych nakazów, w tym np. obowiązku ewakuacji, grożą kary.

Chodzi m.in. o odmowę ewakuacji z terenów zagrożonych zalaniem. Zdarza się, że mieszkańcy, którzy nie chcieli skorzystać z możliwości opuszczenia swoich domów przed nadejściem wielkiej wody, po ich zalaniu zwracali się do służb o pilną ewakuację, co nie tylko czasem było niemożliwe, ale niepotrzebnie zagrażało samym ratownikom.

Konsekwencje grożą również osobom, które nie zastosują się do nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach - np. na wałach czy mostach i obiektach i obszarach. Kary grożą również osobom, które naruszą wprowadzone ograniczenia, organizując lub przeprowadzając imprezę masową, bądź też nie będą się stosować do zarządzonych ograniczeń w zakresie prawa pracy. 

"Naruszenie tych nakazów i zakazów staje się teraz wykroczeniem zagrożonym sankcją karną w postaci aresztu lub grzywny" - ostrzega prof. Krzysztof Prokop. Jak zauważa, w ten sposób służby otrzymały skuteczne narzędzia m.in. do sprawnej ewakuacji ludności z zagrożonych terenów. 

Mieszkańcy zagrożonych powodzią terenów nie zawsze stosują się do zaleceń służb. W ostatnich dniach dużym problemem było m.in. zjawisko "turystyki powodziowej". Okoliczni mieszkańcy jeździli na wały, robili zdjęcia i nierzadko przeszkadzali służbom przy wzmacnianiu zapór. 

- Dlatego wprowadziliśmy stan klęski żywiołowej, bo zgodnie z tym rozporządzeniem będziemy mieli możliwość wprowadzenia wprost zakazu przebywania na wałach, poza osobami, które są tam ze względów służbowych - mówił premier Tusk, uzasadniając decyzję o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej. Premier zaapelował również o zaprzestanie "zbędnej turystyki powodziowej". 

Stan klęski żywiołowej, to jeden ze stanów nadzwyczajnych. Co ciekawe, powódź 2024 to pierwszy raz w historii, kiedy w Polsce zdecydowano się na jego wprowadzenie. Ani powodzie z 1997 i 2010 roku, ani pandemia COVID-19, nie skłoniły rządzących do takiego kroku.

Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić jej skutki. Wprowadza się go na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, ale nie dłuższy niż 30 dni. Stan klęski żywiołowej może zostać przedłużony na czas oznaczony, ale za zgodą Sejmu.

Co oznacza stan klęski żywiołowej w praktyce? W czasie obowiązywania stanu klęski żywiołowej mogą zostać wprowadzone różnego rodzaju ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela. W rozporządzeniu w związku z powodzią na południowym zachodzie kraju, wymieniono kilka z nich: 

• Obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń; 
• Nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów; 
• Nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach; 
• Nakaz lub zakaz określonego sposobu przemieszczania się.