Bezpośrednią przyczyną rozpadu koalicji było głosowanie posłów PSL za
odrzuceniem rządowego projektu tzw. ustawy winietowej. Marszałek Sejmu
M. Borowski nie wykluczył przyspieszonych wyborów parlamentarnych, jeśli
"wszystkie ugrupowania w Sejmie będą dążyły do paraliżu prac rządu".
Podstawowym zagrożeniem wynikającym z rozpadu koalicji może być po pierwsze
mniejsza skuteczność rządu w realizowaniu swojego programu gospodarczego
(m.in. w zakresie proponowanej przez min. Kołodkę reformy finansów
publicznych), a po drugie spadek poparcia społecznego dla idei integracji
europejskiej, jeśli PSL przeszedłby na pozycje eurosceptyczne. Bez większości
sejmowej rządowi będzie trudno przeprowadzić planowane reformy, gdyż wynik
wielokrotnych głosowań nad konkretnymi ustawami będzie zależny od poparcia
partii opozycyjnych. W kwestii poparcia dla integracji z UE nie sądzimy by rozpad
w koalicji mógł spowodować przegraną zwolenników akcesji Polski do UE, choć
niewątpliwie poparcie społeczne dla .tak. w referendum czerwcowym może zmaleć
z obecnych ok. 70%, jeśli PSL wezwie mieszkańców wsi do odrzucenia
członkostwa Polski w UE (co sugerowali jego przedstawiciele, gdyby rząd nie
zagwarantował pochodzących z budżetu kwot dopłat bezpośrednich do rolnictwa).
Bardziej prawdopodobne od przegranej w referendum jest nieuzyskanie
wymagane 50% frekwencji w czerwcowym referendum. Jednak w takiej sytuacji
nie ma dużego zagrożenia odrzucenia traktatu akcesyjnego w Zgromadzeniu
Narodowym, gdyż - wg naszych obliczeń - partie, które dotychczas zdeklarowały
się jako popierające akcesję, nawet bez poparcia PSL, bez problemu uzyskają
wymagane 2/3 głosów (393 posłów i senatorów wobec wymaganych 373 głosów).
Mało możliwe wydaje się, aby opozycji udało się obalić obecny rząd, gdyż
konstytucyjne gwarancje dla rządu są silne (m.in. dzięki konstruktywnemu wotum
nieufności).
Nie można wykluczyć, że koalicja rządowa może dążyć do
wcześniejszych wyborów, lecz decyzja o samorozwiązaniu Sejmu wymaga
większości 2/3 głosów, dopiero nieuchwalenie ustawy budżetowej na 2004 r. na
czas spowodowałoby wcześniejsze wybory na wiosnę przyszłego roku, czego nie
można całkowicie wykluczyć.
- Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dn. 25-26 lutego br. obniżyła
stopy procentowe NBP o 25-50 pkt. bazowych. Stopa lombardowa wynosi
obecnie 8,00%, stopa redyskonta weksli 6,75%, stopa referencyjna 6,25%.
Stopa depozytowa nie została zmieniona i wynosi 4,50%. Jednocześnie Rada
utrzymała neutralne nastawienie polityki pieniężnej. W wyniku 16 obniżek, w
bieżącym cyklu rozluźniania polityki pieniężnej trwającym od początku 2001 r.,
stopa referencyjna została obniżona łącznie o 12,75 pkt. proc. Rada wskazała na
następujące czynniki sprzyjające utrwalaniu się niskiego poziomu inflacji i
pozwalające na obniżkę stóp procentowych: . Sygnały wskazujące na
utrzymywanie się niskiej dynamiki popytu krajowego, w tym: utrzymywanie się
niskiego wzrostu płac w sektorze przedsiębiorstw; dalszy spadek dynamiki
produkcji budowlano montażowej, niska roczna dynamika agregatów monetarnych
(M3 i kredytu) oraz stabilizacja dynamika pieniądza gotówkowego; . W dalszym
ciągu nie wystąpiły symptomy ożywienia w gospodarce niemieckiej; . Spadek
inflacji bieżącej i oczekiwań inflacyjnych osób fizycznych oraz analityków
bankowych.
Decyzja RPP w zakresie skali obniżki stopy referencyjnej była zgodna z naszymi
oczekiwaniami i oczekiwaniami rynkowymi. Argumenty zawarte w .Informacji po
posiedzeniu RPP. oraz wypowiedzi prezesa L. Balcerowicza wskazują na wysokie
prawdopodobieństwo kontynuacji redukcji stóp procentowych w najbliższych
miesiącach. Należy podkreślić, że podobnie jak w styczniu, wyraźnie akcentowane
były czynniki, które sprzyjają utrzymaniu inflacji na niskim poziomie, natomiast
czynniki mogące stanowić wg RPP potencjalne źródło presji inflacyjnej będą miały,
naszym zdaniem, ograniczony wpływ na tendencje inflacyjne. Jednocześnie
wypowiedzi członków RPP po ostatniej decyzji o obniżce stóp wskazują na
istniejące pole do redukcji . m.in. wg B. Grabowskiego, jeżeli ożywienie
W dn. 1 marca br. premier L. Miller wystąpił do prezydenta o odwołanie
ze składu RM ministrów przedstawicieli PSL J. Kalinowskiego i
St. Żelichowskiego, co oznacza rozpad dotychczasowej koalicji i choćby
tymczasowe funkcjonowanie rządu mniejszościowego (koalicja SLD-UP
posiada obecnie 212 posłów, do większości parlamentarnej brakuje jej 19 posłów).
RPP podczas posiedzenia w dn. 25-26 lutego 2003 r., przyjęła .Strategię polityki pieniężnej po 2003 roku..
Założenia przedstawionej Strategii przewidują, że podstawowym zadaniem RPP będzie .ustabilizowanie inflacji
na niskim poziomie.. Ponadto RPP zdecydowała, że po 2003 r. polityka pieniężna, tak jak dotychczas, powinna
być realizowana w ramach strategii Bezpośredniego Celu Inflacyjnego, przy czym cel inflacyjny będzie miał
charakter ciągły, tzn. będzie obowiązywał przez cały rok, a nie jak dotychczas . w przypadku celów rocznych - tylko w
grudniu danego roku kalendarzowego. Cel inflacyjny na lata po 2003 r. został ustalony na poziomie 2,5% z
dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 pkt. proc. (wobec tegorocznego 3,0% +/- 1 pkt. proc.) Ocena stopnia realizacji
celu ciągłego będzie opierać się na wskaźniku wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) w ujęciu rok do roku.
Równocześnie Rada będzie analizowała kształtowanie się miary średniorocznej zharmonizowanego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych (HICP) stosowanej do wyznaczenia kryterium inflacyjnego przystąpienia do strefy euro.
Ponadto, tak jak dotychczas, do wewnętrznych analiz RPP będzie wykorzystywać, obliczane i publikowane przez NBP
miary inflacji bazowej. Drugim podstawowym celem RPP będzie doprowadzenie Polski do strefy euro, a tym samym
spełnienie kryteriów zbieżności. RPP chciałaby wprowadzenia wspólnej waluty w najszybszym możliwym terminie, czyli
w 2007 r. Głównymi instrumentami realizacji celu inflacyjnego będą stopy procentowe . stopa referencyjna, lombardowa
oraz depozytowa. Podkreślono, że strategia BCI w dalszym ciągu powinna opierać się na systemie płynnego kursu
walutowego. Dlatego też Rada uważa, że do momentu wejścia Polski do ERM II system kursu płynnego powinien zostać
utrzymany, a po przystąpieniu do ERM II pasmo wahań kursu rynkowego wokół kursu parytetowego powinno mieć
maksymalną dopuszczalną szerokość. Ponadto w najbliższych latach RPP planuje dokonać zmian w systemie rezerwy
obowiązkowej. Polegać będą one na obniżeniu stopy rezerwy obowiązkowej do poziomu obowiązującego w
Eurosystemie oraz (pod warunkiem wprowadzenia odpowiednich podstaw prawnych) oprocentowaniu środków rezerwy.
Wyznaczenie celu na poziomie 2,5% +/- 1 pkt. proc. jest zgodne z dążeniem RPP do wypełnienia kryterium inflacyjnego
z Maastricht, pozwalając jednocześnie na wahania dynamiki cen zarówno powyżej, jak i poniżej celu. W związku z tym,
że przeciętna wartość referencyjna stosowana do weryfikacji kryterium zbieżności w latach 1998-2002 wyniosła 2,7%,
czyli zaledwie nieznacznie powyżej przyjętego celu, ewentualne redukcje stopy inflacji w Polsce przed przystąpieniem do
UGW nie będą musiały być znaczne, jeśli RPP uda się stabilizować poziom inflacji w granicach nowego celu
inflacyjnego.
Dążenie do stabilizacji inflacji na niskim poziomie w perspektywie średniookresowej pozwala na większą
elastyczność działań władz monetarnych w porównaniu z okresem obniżania inflacji, a przede wszystkim umożliwia
prowadzenie mniej restrykcyjnej polityki. Należy podkreślić, że opublikowana .Strategia. nie będzie stanowić dokumentu
wiążącego dla "nowej" Rady. Chociaż najprawdopodobniej nie zdecyduje się ona na zmiany w zakresie celu inflacyjnego
(priorytetem RPP pozostanie szybkie wstąpienie do strefy euro, a więc stabilizacja inflacji na poziomie zbliżonym do
poziomu wynikającego z kryterium inflacyjnego z Maastricht), to nie można wykluczyć, że nowa Rada będzie bardziej
skłonna do wprowadzenia zmian w reżimie kursowym, mających na celu osłabienie kursu złotego przed wstąpieniem do
ERM II.
Dlatego też oczekujemy, że obawy o skład nowej RPP będą głównym czynnikiem kreującym niepewność na
rynku walutowym na przełomie 2003 i 2004 r. Szerzej nt. strategii polityki pieniężnej w
- Wicepremier G. Kołodko zaprezentował "Program naprawy finansów publicznych" zawierający:
zmiany podatkowe - większe niż obecnie zróżnicowanie stawek PIT od 2005 r. (wariant I - 17% - docelowo w 2007 r. obniżone
do 13%, 19%, 30% i 40%; wariant II - 0%, 17%%, 19%, 30% i 40%, od 2007 r. dodatkowo 15%; wariant III - 18%, 29%,
39%, obniżone w 2007 r. o 1 pkt proc.), - zniesienie kwoty wolnej, ulg i zwolnień, - spadek stawki CIT do 24% z
możliwością obniżenia przez organ samorządu terytorialnego, - wprowadzenie podatku katastralnego od 2006 r. w
wysokości ok. 0,01% wartości nieruchomości, - ujednolicenie zasad opodatkowania dochodów z operacji kapitałowych;
- propozycję likwidacji niektórych funduszy, agencji i środków specjalnych,
- uelastycznienie wydatków
sztywnych dzięki zniesieniu automatycznej indeksacji świadczeń społecznych i płac w sferze budżetowej,
- zmiany
finansowania samorządów przez zwiększenie ich udziału z wpływach z PIT i CIT kosztem dotacji z budżetu;
- wykorzystanie części rezerwy rewaluacyjnej na współfinansowanie projektów unijnych (B. Grabowski zaprzeczył, iż
Ministerstwo Finansów ustaliło tę kwestię z NBP i stwierdził, że jego zdaniem RPP nigdy nie zgodzi się na jej uwolnienie
rezerwy, również J. Krzyżewski jest przeciwny uwolnieniu rezerwy, co uznał "ryzykowne i bezprawne");
- pozyskanie środków z OFE na długotrwałe inwestycje. Realizacja programu ma pozwolić na pozyskanie środków z UE (62 mld zł
dzięki wyłożeniu 31 mld zł środków własnych) bez cięć wydatków budżetowych, przy zakładanym tempie wzrostu PKB
od 3,5% w br. do 6,0% w 2006 r., obniżeniu deficytu budżetowego z 4,8% w br. do 3,5% PKB w 2006 r., utrzymaniu
długu publicznego poniżej 53% PKB do 2006 r., spadku stopy bezrobocia do ok. 14% w 2006 r.
Podstawowym celem reformy jest spełnienie kryteriów Traktatu z Maastricht w 2006 r., co pozwoli na wprowadzenie euro
w 2007 r. Przedstawiony "Program..." jest dopiero zarysem rozwiązań systemowych reformy finansów publicznych,
będzie jeszcze poddany ustaleniom resortowym i parlamentarnym, co może znacznie zmienić jego pierwotny kształt.
Projekt zawiera wiele ciekawych rozwiązań racjonalizujących wydatki budżetowe. Wg naszych szacunków w obecnej wersji reformy (w każdym z proponowanych wariantów) mamy do czynienia ze wzrostem poziomu fiskalizmu, zwłaszcza w przypadku podatników PIT, gdyż dla większości (poza osiągającymi najniższe dochody i nie korzystającymi z ulg)
podwyższa efektywną stawkę podatkową, która będzie jeszcze zwiększona przez wzrost podatków majątkowych.
- W styczniu 2003 r. deficyt obrotów bieżących wyniósł 712 mln USD, w efekcie deficyt w obrotach bieżących
w relacji do PKB w styczniu br. spadł do 3,5% wobec 3,6% na koniec 2002 r. Deficyt handlowy wyniósł w grudniu
2002 r. 1,15 mln USD. Eksport nominalny w EUR wzrósł w styczniu o 8% r/r, natomiast import 0 r/r.
W pozostałych kategoriach rachunku obrotów bieżących na uwagę zasługują przede wszystkim wysoka nadwyżka w
niesklasyfikowanych obrotach bieżących (ponad 440 mln USD). Po .drugiej stronie. rachunku bilansu płatniczego -
rachunku finansowym i kapitałowym saldo napływu inwestycji bezpośrednich wyniosło w styczniu ponad 330 mln USD
netto. W styczniu nie przestawał napływać do Polski kapitał portfelowy (ponad 380 mln USD natto) - wciąż inwestorzy
zagraniczni najchętniej kupowali papiery dłużne (320 mln USD).
Deficyt na rachunku obrotów bieżących i deficytu w handlu zagranicznym w grudniu okazał się niższych od naszej
prognozy (850 mln USD) i średniej z prognoz rynkowych wg ankiety Reutersa (760 mln USD).
Wartość deficytu handlowego w styczniu br. była zbliżona do naszych oczekiwań, a niższa w stosunku do naszych prognoz wartość deficytu w obrotach bieżących wynikała z nieoczekiwanie wysokiej (jak na początek roku) wartości nadwyżki w niesklasyfikowanych obrotach bieżących, która wynika najprawdopodobniej z ożywienia handlu przygranicznego.
Ewidentna poprawa w eksporcie jest wynikiem poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw wynikającej z wzrostu wydajności pracy, niskiej dynamiki płac w przedsiębiorstwach oraz osłabienia realnego efektywnego kursu złotego. Umiarkowana dynamika importu wynika z umiarkowanego ożywienia aktywności inwestycyjnej.
- Według danych GUS w I poł. lutego br. ceny żywności i napojów bezalkoholowych spadły o 0,3% w stosunku do II poł. stycznia oraz o 0,2% m/m. Ceny napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych nie zmieniły się, zarówno w stosunku do II poł. stycznia, jak i w ujęciu miesięcznym. Na spadek cen żywności i napojów bezalkoholowych
w I połowie lutego br. złożyły się: niższe ceny mięsa (o 1,5% m/m), niższe ceny owoców (o 0,7% m/m), a także
niewielkie spadki w części pozostałych kategorii grupy żywność. Jednocześnie tendencje spadkowe były ograniczane
przez sezonowy wzrost cen warzyw (o 3,1% m/m). Utrzymana została słaba tendencja spadkowa cen napojów
alkoholowych (o 0,1% m/m), będąca efektem obniżki akcyzy od wyrobów spirytusowych w październiku ub. r.
Powyższe dane były zgodne z naszymi oczekiwaniami (-0,1% m/m) oraz oczekiwaniami rynkowymi (0,0% m/m wg
ankiety S&P). Tym samym podtrzymujemy naszą prognozę inflacji . oczekujemy, że wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych w lutym ustabilizuje się na styczniowym poziomie 0,4% r/r lub nieznacznie spadnie do 0,3% r/r. Na
niską dynamikę cen konsumpcyjnych wpłynie zarówno niska dynamika cen żywności i napojów, a także sezonowe
spadki cen odzieży i obuwia. Ponadto spadkom cen sprzyjać będzie utrzymywanie się popytu na niskim poziomie .
zarówno wysokie bezrobocie, jak i niska dynamika wynagrodzeń istotnie zmniejszają presję popytową. Równocześnie
tendencje spadkowe będą ograniczane przez wyższe ceny paliw do prywatnych środków transportu, będące efektem
wzrostu notowań ropy naftowej wskutek nasilenia się obaw o skutki wojny w Zatoce Perskiej oraz niemal
dwuprocentowego osłabienia złotego wobec dolara w lutym. Uważamy, że do odwrócenia tendencji spadkowej inflacji
dojdzie w połowie br. pod wpływem efektu niskiej bazy odniesienia. W rezultacie w grudniu br. roczny wskaźnik inflacji
osiągnie ok. 2,1% r/r, a więc ukształtuje się w dolnej części przedziału stanowiącego krótkookresowy cel inflacyjny RPP.
- Członek rady EBC, Otmar Issing, stwierdził 28.02. podczas seminarium prezesów banków centralnych z Europy
Centralnej w Budapeszcie, że kraje kandydujące do UE nie powinny wchodzić do systemu ERM2 bezpośrednio po
akcesji. Podkreślił, że mimo możliwości natychmiastowego wejścia do systemu w przypadku części krajów, zawsze
należy wziąć pod uwagę poziom nominalnej i realnej konwergencji.
Analitycy PKO BP
