Wakacje od ZUS. Dobry kierunek - wskazuje biznes. Ale są pierwsze wątpliwości

Nowy rząd będzie pracował nad projektem ustawy o wakacjach składkowych dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Krzysztof Hetman, minister rozwoju i technologii, zapowiedział w czwartek rano wprowadzenie tego rozwiązania, nazywanego wakacjami od ZUS. Tego samego dnia południu projekt znalazł się już w wykazie prac rządu. 

Wakacje od ZUS mają być dostępne jeszcze w 2024 roku. Na razie wiadomo, że przewidziane są możliwe maksymalnie trzy miesiące wakacji od składek społecznych w ciągu roku roku, ale nie będzie zwolnienia ze składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. 

Wakacje od ZUS będą dobrowolne i skierowane do wszystkich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego. To na razie wszystkie znane założenia. Jeszcze nie ma projektu ustawy, a w oficjalnej informacji wpisanej w wykazie prac rządu nie ma mowy o dodatkowych warunkach dla przedsiębiorców, umożliwiających skorzystanie z rozwiązania.

Szef resortu rozwoju i technologii wskazuje, że wprowadzenie wakacji od ZUS jest odpowiedzią na problemy zgłaszane przez polski biznes. - Stale rosnące obciążenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne są wskazywane jako problem utrudniający prowadzenie własnego biznesu. Z uwagi na obciążenia przedsiębiorców w ostatnich latach obserwujemy rosnącą liczbę zawieszanych i zamykanych działalności gospodarczych - czytamy w uzasadnieniu stanowiska ministra rozwoju. Obietnica wprowadzenia wakacji od ZUS padła też w kampanii wyborczej oraz expose premiera Donalda Tuska. W Interii sprawdzamy, co o projekcie sądzą eksperci od systemu emerytalnego i przedstawiciele przedsiębiorców.

Wakacje od ZUS to realizacja zapisów umowy koalicyjnej - zwraca uwagę mówi Arkadiusz Pączka, wiceprezes Federacji Przedsiębiorców Polskich. - Zostało to zapowiedziane też na spotkaniu z przedsiębiorcami. Minister odniósł się w tej kwestii do licznych spotkań z mikroprzedsiębiorcami, którzy wskazywali na wysokość obciążeń "zusowskich". Musimy jednak zaczekać na szczegółowy projekt i Ocenę Skutków Regulacji, bo na tym etapie mamy kilka pytań co rozwiązań ustawowych - wskazuje. Jak zaznacza, cieszą zapowiedzi szczegółowych konsultacji społecznych, bo to rozwiązanie z pewnością wymaga analiz i debaty. - Ale ze strony wnioskodawcy widać na to otwartość - podkreśla.

Wakacje od ZUS w takiej jak obecna wersji - jeśli nie byłoby dodatkowych warunków - mogą być uznane za hojną propozycję.

- Nie ma jeszcze szczegółów tzw. wakacji od ZUS dla przedsiębiorców. Na razie to ogólny zarys pomysłu, który zakładam, że może jeszcze ewoluować na etapie konsultacji społecznych. A trzy miesiące w skali roku to dużo i znacząca różnica w stosunku do postulatu jednego miesiąca w roku. W propozycji KO (w ramach 100 konkretów), postulat sprowadzał się do jednego miesiąca w roku bez składek oraz świadczenia urlopowego w wysokości połowy płacy minimalnej, co zasadniczo różni się od zaprezentowanych założeń do ustawy. To co kluczowe, w zaprezentowanym zakresie mowa jest o wakacjach od ubezpieczeń społecznych, składka zdrowotna pozostaje bez zmian - ocenia Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting.

Eksperci specjalizujący się w systemie ubezpieczeń i rynku pracy mają jednak dużo pytań i zgłaszają szereg wątpliwości w odniesieniu do wprowadzenia wakacji od ZUS. 

- Czy każdy, niezależnie od dochodów? Jak to wpłynie na staż do emerytury minimalnej? Czy będzie jeszcze większej presji na fałszywe JDG (czyli przechodzenie pracowników na samozatrudnienie - red.)? - wylicza swoje wątpliwości Janina Petelczyc z Katedry Ubezpieczenia Społecznego Szkoły Głównej Handlowej.

Przedstawiciele przedsiębiorców chwalą pomysł na wprowadzenie wakacji od składek na ubezpieczenie społeczne. Ich zdaniem ma on szasnę realnie pomóc przedsiębiorcom w trudnych okresach, dzięki czemu nie będą musieli zamykać prowadzonej działalności. Takiego zdania jest Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan. - Jestem jak najbardziej zwolennikiem podobnych rozwiązań, zwłaszcza że te obciążenia przedsiębiorców związane ze składkami stają się już duże. Do tego w ostatnich kilku latach, w czasie pandemii czy kryzysu energetycznego obserwowaliśmy trudną sytuację wielu przedsiębiorstw. Jest warto podejmować działania, które pozwolą na podtrzymanie biznesów w podobnych problematycznych warunkach, tak żeby nie musiały się zamykać - mówi w rozmowie z Interią.

Podobnie wskazuje Tomasz Szypuła, prezes Ogólnopolskiej Federacji Małych i Średnich Przedsiębiorstw (OFMSP) i członek Prezydium Krajowej Izby Gospodarczej. - Co prawda nie znamy jeszcze ostatecznych szczegółów rozwiązania, ale sam pomysł, aby przedsiębiorcy mogli decydować o tym, że w niektórych momentach będą zwolnieni z opłacania składek, należy ocenić pozytywnie. Wielu biznesom takie rozwiązanie może po prostu pozwolić w ogóle przetrwać - komentuje Szypuła w rozmowie z naszym portalem.

- Proponowane rozwiązanie - że w okresie, kiedy przedsiębiorca dostrzega problemy na rynku, dostrzega okres dekoniunktury, komunikuje się z ZUS i na okres dwóch tygodni czy miesiąca zostaje zwolniony z obowiązku składkowego - pomoże wielu przedsiębiorcom. Nie nazywałbym nawet tego rozwiązania wakacjami, tylko poszerzeniem wolności gospodarczej - dodaje przedstawiciele federacji zrzeszającej kilkanaście tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw.

Szypuła zwraca jednak uwagę na fakt, że wprowadzenie ustawy wymaga zrozumienia ze strony przedsiębiorców, że każdy okres wakacji składkowych będzie miał przełożenie na ich emeryturę. - To trzeba komunikować jasno, że taka przerwa będzie się wiązała z konsekwencjami w tej postaci - zaznacza. Ale, jak dodaje: - Przedsiębiorcy to ludzie, którzy muszą brać odpowiedzialność za swoją działalność, powinni mieć prawo do podejmowania takich decyzji.

Również Jacek Męcina zwraca uwagę, że diabeł tkwi w szczegółach i wprowadzenie ustawy powinno być poprzedzone odpowiednimi analizami, jeśli chodzi o wpływ wakacji i na świadczenia przedsiębiorców, i na wpływy do ZUS. - Logika działalności gospodarczej jest taka, że przedsiębiorcy będą się raczej starali uzyskiwać zyski i zarabiać, a nie bazować na dobrostanie państwa. Wydaje mi się więc, że ryzyko nadużyć jest niewielkie. Oczywiście takie rozwiązanie wymaga chociażby pewnej analizy - tak aby zapewnić, że podobne wakacje składkowe będą bezpieczne i z punktu widzenia finansów publicznych, i z punktu widzenia osób które prowadzą działalność - wskazuje. - Kluczowe mogą być odpowiednie elementy zabezpieczenia, jak okres wyczekiwania na świadczenie - czyli np. wprowadzenie wymogu, że aby skorzystać z zawieszenia, musi być jakaś historia prowadzenia działalności. Ale sądzę, że da się to odpowiednio uregulować w ustawie.

Z kolei Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w inFakt, przewiduje, że rozwiązanie będzie stosowane na dużą skalę. - W mojej ocenie jeśli finalnie projekt będzie wyglądał tak, jak w założeniach, to rozwiązanie może być powszechnie stosowane - pisze Juszczyk w komentarzu do założeń projektu ustawy. Jego zdaniem zamiast wprowadzać wakacje składkowe może też wybrać w takim wypadku inne rozwiązanie. - Może warto zastanowić się nad podstawą ZUS i na przykład zmniejszyć ją o 25 proc. Efekt kasowy byłby ten sam, a przedsiębiorcy czuliby ulgę cały rok - komentuje doradca podatkowy. 

Monika Krześniak-Sajewicz, Martyna Maciuch