Wierzyciel chroniony oline

Usprawnienie postępowania, ograniczenie do minimum formalności związanych z zawieraniem umowy o zastaw rejestrowy i rejestrowaniem umowy w sądzie oraz przyznanie prawa wszystkim wierzycielom do zabezpieczania swoich roszczeń zastawem - przewiduje projekt nowelizacji ustawy o zastawie rejestrowym przygotowany przez zespół prawników z Ministerstwa Sprawiedliwości, którym kieruje wiceminister sprawiedliwości Andrzej Kryże.

- Wprowadzenie tych zmian jest konieczne - mówi Jerzy Bańka, dyrektor do spraw legislacyjno- prawnych Związku Banków Polskich - ponieważ biurokratyczne bariery związane ze skomplikowaną procedurą ustanawiania zastawu, występujące w obowiązujących przepisach, doprowadziły do tego, że zastaw rejestrowy powoli obumierał. Przedsiębiorcy coraz rzadziej korzystali z tej praktycznej instytucji dla zabezpieczenia udzielanych pożyczek na przykład na zakup samochodów czy kredytów na działalność inwestycyjną. Regres ten może doprowadzić - jego zdaniem - do zupełnego zaniechania stosowania zastawu rejestrowego w obrocie gospodarczym.

Każdy zostanie zastawnikiem

Zastawnikiem, który zabezpieczy swoją wierzytelność umową zastawu rejestrowego, będzie mógł zostać każdy wierzyciel. Twórcy projektu ustawy zaproponowali usunięcie zamkniętego katalogu wierzycieli. Są to m.in. wierzytelności skarbu państwa, państwowej osoby prawnej, jednostki samorządu terytorialnego, gminnej, powiatowej i wojewódzkiej osoby prawnej, banku krajowego lub zagranicznego. Teraz z dobrodziejstwa tej jakże użytecznej w obrocie gospodarczym instytucji będzie mógł skorzystać każdy. Wystarczy, że zostanie zawarta umowa na piśmie pod rygorem nieważności.

- Przyjęcie takiego rozwiązania - zdaniem adwokata Jacka Sińskiego z kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak - jest korzystne dla dłużników, ponieważ częściej będą mogli zabezpieczać zaciągnięte długi zastawem rejestrowym. Dzięki temu przedmiot, na którym został ustanowiony zastaw rejestrowy, pozostaje nadal w ich rękach. Takiej możliwości dłużnicy nie mieli, gdy zaciągali pożyczkę pod tzw. zwykły zastaw przewidziany w kodeksie cywilnym bądź w razie zabezpieczenia jej przewłaszczeniem na zabezpieczenie. W obu tych przypadkach posiadanie rzeczy było przenoszone na wierzyciela.

Złagodzenie formalności

Procedura ustanawiania zastawu rejestrowego jest obecnie dostatecznie skomplikowana i zbiurokratyzowana, by odstraszać przedsiębiorców i konsumentów.

- Nawet drobny błąd przy wypełnieniu formularza - tłumaczy Jerzy Bańka - uniemożliwiał uzyskanie wpisu zastawu do rejestru zastawów w sądzie rejestrowym. Wniosek o dokonanie wpisu należy obecnie składać w ciągu miesiąca od daty zawarcia umowy zastawniczej pod rygorem odrzucenia wniosku. Usunięcie tego terminowego ograniczenia jest w pełni uzasadnione. Skoro o pierwszeństwie zastawu decyduje data wpisu do rejestru, to sam zastawnik jest zainteresowany szybkim złożeniem wniosku.

- Jest to więc istotne uproszczenie procedury - tłumaczy Antoni Łepkowski, ekspert z Centrum im. Adama Smitha. - Zmiana bez wątpienia korzystna i dla wierzycieli, i dłużników.

Projekt noweli upoważnia też ministra sprawiedliwości do wydania przepisów wykonawczych w sprawie dostępu drogą elektroniczną do rejestru zastawów.

- Umożliwi to wierzycielowi - tłumaczy Jerzy Bańka - szybko sprawdzić drogą on line, czy przedmiot, na którym chce ustanowić zastaw rejestrowy, nie został już wcześniej obciążony przez innego wierzyciela zastawem rejestrowym. Jest to istotna informacja, ponieważ pierwszeństwo przy egzekucji ma roszczenie zabezpieczone wcześniej zastawem rejestrowym.

przystosowanie systemów informatycznych w sądach do elektronicznego składania wniosków 800 tys. zł

dostosowanie systemów informatycznych w wydziałach rejestru zastawów 1300 tys. zł

Administrator zastawów

Nowe przepisy o zastawie rejestrowym wprowadzają nieznaną obowiązującym przepisom instytucję: administrator zastawów. Byłby on wyznaczany, wówczas gdy kredyt udzielony przez jeden podmiot stałby się kredytem wspólnym na skutek przelewu części wierzytelności, bądź wówczas gdy zawierany byłby układ z wierzycielami i ich wierzytelności byłyby zabezpieczone zastawem rejestrowym na majątku upadłego. W razie takiego zabezpieczenia należałoby ustanowić jeden zastaw na zabezpieczenie wszystkich wierzytelności objętych układem i dokonać wyboru administratora zastawu bądź ustanowić tyle zastawów, ilu jest wierzycieli.

Małgorzata Piasecka-Sobkiewcz