Jeśli resort nic nie zrobi, stawki wzrosną

31 grudnia 2007 r. kończy się wynegocjowana przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym do UE derogacja na stosowanie obniżonej 7-proc. stawki na usługi budownictwa mieszkaniowego. Od tej pory sprzedaż nowych mieszkań powinna zostać opodatkowana podstawową 22-proc. stawką. Przepisy unijne pozwalają jednak stosować niższy VAT dla tzw. budownictwa społecznego. Wystarczy przyjąć do ustawy odpowiednią definicję. Mimo że problem jest znany od dawna, do dziś takiej definicji nie ma - są tylko jej projekty.

Eksperci alarmują, że wzrost VAT w budownictwie mieszkaniowym jeszcze pogłębi kryzys na rynku. Podwyżka podatku będzie kolejnym impulsem do podniesienia i tak już szalejących cen mieszkań. Zmiany dotkną także inwestorów budujących tzw. systemem gospodarczym. Z końcem 2007 roku traci bowiem moc ustawa o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. Podrożeją wszystkie materiały budowlane.

Scenariusz z podwyżkami

- W stosunku do dochodów społeczeństwa budownictwo w Polsce jest niebywale drogie. Za średnią pensję Polak może kupić 0,6-0,7 metra kwadratowego mieszkania, zaś obywatele starej UE około trzy razy więcej. W liczbie mieszkań przypadających na 1000 osób jesteśmy na szarym końcu - mówi Ryszard Kowalski, prezes Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa.

Przedstawiciele branży budowlanej są zdania, że obecne windowanie cen mieszkań to między innymi efekt panicznej reakcji rynku na perspektywę wzrostu VAT na budownictwo mieszkaniowe w 2008 roku. Niepewność powoduje nienaturalnie zwiększony popyt i spekulacyjne zakupy mieszkań.

Za średnią pensję Polak może kupić 0,6-0,7 metra kwadratowego mieszkania, zaś obywatele starej UE około trzy razy więcej

- Cykl budowlany trwa około dwóch lat, a każdy klient chce wiedzieć, ile będzie kosztowało go mieszkanie. Resort finansów zdaje sobie z tego sprawę, ale milczy. Chciałbym, by to milczenie nie było zapowiedzią zmiany stawki VAT. Jeżeli Sejm nic nie zrobi, to automatycznie od 1 stycznia 2008 r. będziemy płacić więcej za mieszkania - obawia się Marek Poddany, wiceprezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich.

Może się też okazać, że inwestorzy, którzy dziś zaczynają finansować budowy, w przypadku sprzedaży lokalu po tej dacie będą musieli dopłacić. Niższy VAT obejmie tylko wpłaconą wcześniej zaliczkę.

Według Radosława Cichego, doradcy finansowego z Money Expert podwyżka VAT o 15 proc. mogłaby w znaczący sposób wpłynąć na wzrost cen nieruchomości, a tym samym ograniczyć możliwości ich nabywania przez najmniej zamożnych obywateli.

Ratunek w budownictwie

- Jeżeli w ustawie o VAT zostanie odpowiednio zdefiniowane budownictwo społeczne, to będziemy mieli możliwość utrzymania 7 proc. stawki VAT na budownictwo mieszkaniowe. Artykuł 41 ust. 6 ustawy o VAT daje możliwość stosowania obniżonej stawki VAT na dostawę, budowę, remont lub przebudowę budynków mieszkalnych realizowanych w ramach budownictwa społecznego. Pozwala na to także unijna VI Dyrektywa i załącznik H - mówi Monika Śliwińska, konsultant podatkowy w spółce doradztwa podatkowego MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.

Pierwszy projekt definicji na początku tego roku przedstawiło Ministerstwo Transportu i Budownictwa. Zakładał on, że społeczne nie mogą być m.in. lokale luksusowe, których powierzchnia przekracza 350 mkw. lub gdy powierzchnia balkonów i tarasów przekracza 65 mkw. W praktyce taka definicja objęłaby większość budownictwa mieszkaniowego. Obecnie Ministerstwo Budownictwa proponuje jednak ograniczenia. Chce, by warunki objęcia określonych obiektów mianem budownictwa społecznego znalazły się nie w ustawie o VAT, a w ustawie o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. O tym, czy mieszkanie jest budowane w ramach budownictwa społecznego, decydowałaby jego wartość oparta na krotności tzw. kosztu odtworzenia metra kwadratowego lokalu lub domu.

Z kolei projekt przygotowany przez Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa przewiduje nie tylko objęcie niższą stawką VAT budownictwa mieszkaniowego, ale - pod pewnymi warunkami - także materiałów budowlanych i gruntów pod budownictwo mieszkaniowe oraz związaną z nim infrastrukturę.

Posłowie nalegają...

Cierpliwość stracili posłowie. Dwa tygodnie temu sejmowa Komisja Infrastruktury wystąpiła do premiera z dezyderatem, w którym domaga się utrzymania obniżonej stawki VAT w całym budownictwie mieszkaniowym. Chce także, by zastosowano rozwiązania, które zapewnią obywatelom niższy VAT niezależnie od formy organizacyjnej realizacji budowy, remontu czy modernizacji obiektów mieszkaniowych. Na październik zaplanowano połączone posiedzenie sejmowych Komisji Infrastruktury i Komisji Finansów Publicznych. Posłowie oczekują, że rząd przedstawi projekty ustaw, które zapewnią utrzymanie obecnych stawek VAT na budownictwo mieszkaniowe po 1 stycznia 2008 r.

Tymczasem resort finansów zapewnia, że dąży do objęcia budownictwa mieszkaniowego preferencyjną stawką VAT. Prowadzone też są prace nad przygotowaniem definicji budownictwa społecznego. Poza tym Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej z wnioskiem o objęcie obniżoną stawką VAT usług remontów i napraw prywatnych lokali mieszkalnych.

- Wydawać by się mogło, że półtora roku to wystarczająco dużo czasu na przygotowanie niezbędnych zmian. Patrząc jednak na tempo prac nad polskim prawem i jego jakość można mieć wątpliwości - radzi Monika Śliwińska, z MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.

...a resort ma czas

Ministerstwo Finansów nie widzi jednak powodu do pośpiechu.

- By zmniejszyć niepewność na rynku, zmiany zostaną wprowadzone z odpowiednim wyprzedzeniem. Na pewno nie w grudniu przyszłego roku. Trzeba pamiętać, że nie ma dobrej definicji budownictwa społecznego. Każda musi podzielić budownictwo na społeczne i niespołeczne. Będzie więc pokusa do obchodzenia prawa - mówi wiceminister finansów Jarosław Neneman.

Także według Marka Poddanego, rozróżnienie stawek VAT w zależności od wielkości mieszkania lub jego wartości otworzy pole do nadużyć. Klienci będą próbować tak omijać prawo, by zapłacić niższą stawkę. Można sobie wyobrazić sprzedawanie dużych mieszkań w małych opodatkowanych 7-proc. stawką częściach czy łączenie kilku takich lokali w jeden duży, który podlegałby wyższej stawce.

Unijny komisarz ds. podatków i ceł Laszlo Kovacs uważa, że budowa nowych domów może być objęta obniżoną stawką VAT, pod warunkiem że będzie elementem polityki społecznej rządu. Wczoraj w Warszawie powiedział, że to od rządów poszczególnych krajów członkowskich zależy, jak zakwalifikują inwestycje.

Marcin Musiał