Kiedy można skorzystać z ulgi meldunkowej?

Zgodnie bowiem z przywołanym przepisem wolne od podatku są przychody uzyskane z odpłatnego zbycia m. in. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie - jeżeli podatnik był zameldowany w tym lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Zarówno organy jak i podatnicy pozostają zgodnie co faktu, iż przepis ten nie wskazuje od kiedy liczy się termin 12 miesięcy zameldowania. Przepis nie uzależnia zameldowania od posiadania tytułu własności do nieruchomości lub lokalu, lecz stanowi, że istotny jest fakt zameldowania podatnika na pobyt stały w zbywanym lokalu czy też budynku przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Wątpliwości pojawią się w sytuacji gdy nieruchomość jest we współwłasności małżonków, a tylko jeden z nich był zameldowany przez wymagany ustawą okres. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 22 powołanej ustawy zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 126, ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków.

Cześć organów podatkowych twierdzi, iż aby skorzystać z ulgi, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy, zameldowany w zbywanym lokalu ma być "podatnik", czyli bezwzględnie każdy z małżonków. Zameldowanie tylko jednego z nich nie umożliwia drugiemu w żaden sposób skorzystania z ulgi. Bez znaczenia pozostaje przy tym istnienie pomiędzy małżonkami wspólności ustawowej, gdyż od jej istnienia lub nie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają w żaden sposób prawa do ulgi. Organy powołują się na okoliczność, iż "ulga meldunkowa" podobnie jak wszystkie ulgi i zwolnienia jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2009.12.10 znak IPPB4/415-652/09-2/JK2).

Odmienne stanowisko w powyżej kwestii reprezentują podatnicy, ale także i sądy administracyjne. Ich zdaniem sformułowanie: "zwolnienie ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków", o którym mowa w art. 21 ust. 22 ustawy o PIT, powinno być interpretowane w ten sposób, że warunki zwolnienia należy rozpatrywać w stosunku do małżonków łącznie, a nie rozdzielnie. Przepis ten nie stwierdza, że warunki zwolnienia powinny zaistnieć dla każdego z małżonków z osobna, lub też, że spełnienie warunków zwolnienia (w tym wymogu zameldowania) przez jednego z małżonków nie wyłącza konieczności spełnienia ich przez drugiego małżonka (stanowisko wnioskodawcy w przywołanej interpretacji prawa podatkowego). Taki pogląd podzielają także sądy administracyjne. W wyroku WSA w Lublinie (sygn. akt I SA/Lu 622/08 z dnia 21 lutego 2009 r.) sąd uznał, że należy podzielić stanowisko skarżących, zgodnie z którym brzmienie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 126 i art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że spełnienie warunku niezbędnego do skorzystania z ulgi meldunkowej przez jednego z małżonków (przesłanki zameldowania przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy w zbywanym lokalu) powoduje, że z przedmiotowej ulgi mogą skorzystać łącznie oboje małżonkowie. Dzielenie dochodu ze sprzedaży mieszkania w celu jego opodatkowania z powodu nie spełnienia przez jednego z nich w/w przesłanki nie ma uzasadnienia w przepisach w/w ustawy, ani w żadnych innych. Za taką interpretacją przepisów opowiedział się także Wojewódzki Sąd administracyjny w Bydgoszczy (sygn. I SA/Bd 12/09 wyrok z dnia 24 lutego br.). Wskazać także należy, iż również wśród niektórych organów podatkowych spotkać można powyższe korzystne dla podatników stanowisko (np. decyzja w przedmiocie interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z dnia 17 września 2007 r., IS.I/2-4151/9/07).

Również naszym zdaniem pogląd zaprezentowany w przywołanej na wstępie interpretacji (znak IPPB4/415-652/09-2/JK2) nie zasługuje na aprobatę. Aktualnie obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do rozdzielnego traktowania małżonków w kontekście przesłanek skorzystania z ulgi meldunkowej.

Jarosław Włoch

^{Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie}

^{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}