Zmiany w prawie budowlanym. Sporo nowości już obowiązuje, część dopiero jest planowana

Cyfrowa transformacja budownictwa trwa od lipca 2020 roku. W 2021 r. wprowadzono 10 pierwszych procedur. Jednak, jak obliczono, rocznie obsługiwanych jest elektronicznie nie więcej niż 5 proc. wniosków. Sposobem na zmianę ma być pełna cyfryzacja całego procesu.  

Od 1 stycznia obowiązuje Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego, czyli c-KOB. Zgodnie z przepisami, jest ona wymagana m.in. dla domów wielorodzinnych, hal, sklepów, budynków fabrycznych i przemysłowych. Nie trzeba jej prowadzić dla domów jednorodzinnych, letniskowych, dróg i mostów. Elektroniczny system c-KOB umożliwia wprowadzanie informacji o ekspertyzach, badaniach technicznych, kontrolach okresowych, postanowieniach i zaświadczeniach wydawanych przez organy administracji publicznej. C-KOB można pobrać na komputer albo na smartfona w formie bezpłatnej aplikacji. 

Wszyscy właściciele lub zarządcy istniejących już obiektów budowlanych, którzy są zobligowani do prowadzenia tego dokumentu, będą mieli czas na jego założenie do 31 grudnia 2026 r. Dotychczasowe papierowe książki obiektu budowlanego będzie trzeba przechowywać przez okres jego istnienia. W przypadku rozbiórki - prowadzący, właściciel lub zarządca zamykają książkę w terminie 1 miesiąca po jej ukończeniu.

Również w formie aplikacji będzie można prowadzić od 26 stycznia Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB). System został opracowany w Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego a jego celem jest  zwiększenie standardów bezpieczeństwa w budownictwie. Autorzy pomysłu zwracają uwagę, że dzięki wprowadzeniu wersji elektronicznej, będzie można złożyć wniosek o wydanie dziennika bez wychodzenia z domu. 

Przy składaniu zgłoszenia zakończenia budowy i wystąpieniu o pozwolenie na użytkowanie domu, wystarczy podać numer elektronicznego dziennika budowy. Nie trzeba będzie go załączać, jak w wypadku wersji papierowej. Dostęp do elektronicznego dziennika budowy będzie możliwy za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej, a jego darmową wersję mobilną będzie można pobrać ze sklepów Apple Store i Google Play. Dzienniki papierowe będą wydawane do 31 grudnia 2029 r. 

Pod koniec kwietnia 2023 r. zostanie przywrócony obowiązek świadectwa charakterystyki energetycznej. Będzie ono dołączane do zawiadomienia o zakończeniu budowy budynku lub wniosku o udzielenie pozwolenia na jego użytkowanie. Świadectwo będzie wymagane nie tylko dla nowo zbudowanych domów lub mieszkań w budynkach wielorodzinnych, lecz także dla powstałych wcześniej, np. przy sprzedaży lub wynajmie. Dodatkowo będą wymagane kontrole systemów ogrzewania i klimatyzacji a także  powstanie centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków. 

Z obowiązku zostaną wyłączone budynki mieszkalne o powierzchni do 70 m kw., a także budynki zwolnione z obowiązku sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej na podstawie w art. 3 ust. 4 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Jak informuje muratordom.pl, koszt świadectwa wyniesie od 500 do 1000 zł. Świadectwo energetyczne będzie ważne przez 10 lat, o ile w tym czasie w domu nie dokonano np. wymiany okien i modernizacji systemów ogrzewania. 

Do Sejmu trafi wkrótce projekt ustawy wprowadzającej pełną cyfryzację procesu inwestycyjno-budowlanego i zmieniającej Prawo budowlane. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego informuje, że według założeń ustawy, w połowie 2023 roku ma już obowiązywać wyłącznie elektroniczny obieg wszystkich dokumentów. Zostanie wprowadzony  jednolity dla całego kraju System Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB). Będzie uruchomiona cyfrowa, darmowa Baza Projektów Budowlanych i wprowadzony w 100 proc. elektroniczny obieg dokumentacji w obszarze budownictwa w administracji publicznej. 

Prace są już na etapie Komitetu Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji. Zanim trafią na posiedzenie rządu, mają do przejścia kilka etapów, m.in. Komisję Prawniczą. Projekt ma umożliwić przekazywanie kompletu dokumentów w postaci elektronicznej organowi administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. "Przyczyni się to do usprawnienia procesu inwestycyjnego oraz ograniczy ilość dokumentacji papierowej” - czytamy w uzasadnieniu do ustawy. 

Resort rozwoju chce znieść dualizm prawny różnicujący budowę domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy poniżej i powyżej 70 mkw.

Od 3 stycznia 2022 r. można budować domy jednorodzinne do 70 mkw. w uproszczonej procedurze: na podstawie zgłoszenia z projektem budowlanym, bez pozwolenia na budowę, a także bez konieczności ustanowienia kierownika budowy i prowadzenia dziennika.

Przygotowany przez MRiT projekt nowelizacji Prawa budowlanego zakłada, że na podstawie zgłoszenia, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę będzie można budować również domy powyżej 70 mkw. Będzie musiał to być budynek o nie więcej niż dwóch kondygnacjach, wybudowany na własne potrzeby. W tym przypadku konieczne będzie jednak ustanowienie kierownika budowy i prowadzenie dziennika budowy.

W rozmowie z PAP minister rozwoju zapowiedział, że przepisy będą obowiązywać w pierwszym kwartale 2023 roku. "Czy to będzie 1 luty, czy 1 marzec, nie chcę przesądzać, ale wszyscy, którzy planują inwestycje na lato, w sezonie budowlanym na pewno z tych przepisów skorzystają" - poinformował Buda.

Ewa Wysocka