Fiskus wydzieli administrację podatkową ze swoich struktur?

- MF rozważa wydzielenie administracji podatkowej ze swoich struktur; cel to poprawa efektywności - wynika z projektu Strategii Rozwoju Administracji Podatkowej na lata 2016-2020. - To nie jest przesądzone, bo nie nam o tym teraz przesądzać - przyznaje wiceszef MF Jacek Kapica.

Pomysł resortu to m.in. odpowiedź na niekorzystny raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Z raportu MFW "Administracja Podatkowa - wyzwania modernizacyjne i priorytety strategiczne" opracowanego na zlecenie resortu finansów wynika, iż polska administracja podatkowa zbiera coraz mniej danin, zwłaszcza z VAT i CIT, jest niewydajna, a jej struktura sprzyja rozmywaniu odpowiedzialności.

Kapica zwrócił uwagę we wtorek podczas spotkania z dziennikarzami, że na razie jest mowa tylko o studium wykonalności takiego procesu. "To nie jest coś, co jest przesądzone, bo nie nam o tym teraz przesądzać. To kwestia poważnego przygotowania analizy SWOT, czyli: za i przeciw, szans i zagrożeń w tym zakresie (...). Musimy się zastanowić, jak zachować najlepsze doświadczenia tego, co teraz robimy w resorcie, poprawiając zarządzanie - powiedział Kapica. - Nie chcielibyśmy tego tracić - dodał. Poinformował, że na przygotowanie studium wykonalności potrzeba około dwóch lat.

Wiceszef MF wyjaśnił, że inicjatywa to m.in. odpowiedź na raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który wskazał na słabość zarządzania administracją podatkową na poziomie centralnym. - W administracji podatkowej pracuje 44 tys. osób, a w Ministerstwie Finansów nadzoruje je tylko 120 osób. Oczywiście nie chodzi o rozbudowywanie administracji, tylko wzmocnienie zarządzania w administracji w resorcie finansów. Stąd próba przygotowania studium wykonalności do wyodrębnienia ze struktury organizacyjnej Ministerstwa Finansów (...), czyli oddzielenia centrum decyzyjnego, politycznego od administracji wykonawczej, co jest standardem w resortach typu MSW, czy ministerstwo infrastruktury, gdzie administracje są oddzielnie - powiedział Kapica.

- Jest potrzeba zrozumienia publicznego, że tego rodzaju jednostka jest potrzebna - dodał.

Kapica przyznał, że ministerstwo widzi problem zwiększania luki podatkowej i zjawisko "psucia dobrego podatnika". Wyjaśnił, że firmy, które uczciwie płacą podatki, chcąc wytrzymać rynkową konkurencję z przedsiębiorstwami, które nie rozliczają się uczciwie, również zmierzają w kierunku unikania opodatkowania.

Wśród celów strategicznych administracji znalazło się zatem zapewnienie dochodów z danin publicznych przy jednoczesnym obniżaniu kosztów ich poboru. - Nie widzimy w tym zakresie konieczności - i prawdę mówiąc możliwości - obniżania poziomu finansowania administracji podatkowej. Duży potencjał widzimy raczej w możliwościach zwiększenia dochodów poprzez lepszy ich pobór, poprzez ograniczenie luki podatkowej, poprzez dostarczanie wiedzy na temat właściwego opodatkowania - mówił wiceminister.

Minister finansów Mateusz Szczurek powiedział z kolei, że myśląc o wyodrębnieniu organizacyjnym administracji podatkowej ze struktury resortu finansów, warto też rozważyć reformę poboru innych części danin publicznych. Wskazał na część ZUS-u, która jest odpowiedzialna za pobór składek.

- Gdyby nastąpiło wydzielenie takiego organu poborczego z Ministerstwa Finansów, to pewnie logiczne byłoby połączenie go z częścią ZUS-u, która pobiera składki. Wtedy ZUS postałaby w części wypłacania świadczeń, która - nawiasem mówiąc - w publicznym odbiorze jest bardzo dobrze odbierana, a część poboru składek byłaby zintegrowana z podatkami. Jest to wizja nie na jutro, ale z punktu widzenia efektywności jak najbardziej zasadna - powiedział Szczurek.

W projekcie Strategii Rozwoju Administracji Podatkowej na lata 2016-2020 jeden z rozdziałów poświęcono przygotowaniu administracji podatkowej do organizacyjnego wyodrębnienia ze struktur Ministerstwa Finansów. Wskazano, że przygotowana ma zostać analiza warunków i zaprojektowanie samodzielnej Administracji Podatkowej. Projektowana organizacja miałaby mieć "własny budżet, autonomię w dziedzinie zasobów ludzkich, odpowiednie zasoby materialne, kontrolę nad zarządzaniem własną technologią organizacyjną, a także pełną kontrolę wszystkich aspektów wsparcia IT, spójne z kierunkami rozwoju resortu finansów".

Kapica przekonywał, że określona w strategii wizja administracji podatkowej, jako "przyjaznej, nowoczesnej, profesjonalnej" funkcjonowała do tej pory, ale jej nowym elementem jest wskazanie, że ma to na celu osiągnięcie wysokiego poziomu dobrowolności płacenia podatków oraz wspieranie rozwoju gospodarczego i uczciwej konkurencji. Kapica wyjaśnił, że chodzi o weryfikowanie tych, którzy na niepłaceniu podatków chcieliby zdobywać przewagi konkurencyjne.

Zgodnie z projektem, misją administracji podatkowej ma być hasło: "Pomagamy płacić podatki dla dobra wspólnego". Wśród celów Strategii znalazło się zapewnienie dochodów z danin publicznych przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ich poboru, zwiększenie poziomu dobrowolności wypełniania obowiązków podatkowych w warunkach wzajemnego zaufania, rozwój profesjonalnej kadry, koncentracja zasobów i wzmocnienie zarządzania na poziomie centralnym.

"Kluczowym zadaniem administracji podatkowej jest zapewnienie realizacji wpływów z danin publicznych, w celu redystrybucji i alokacji zasobów przez państwo. Administracja podatkowa doskonali obszary związane z wymiarem i poborem podatków oraz usprawnia procesy planowania i monitoringu realizacji dochodów" - napisano w projekcie.

Wskazano ponadto m.in na koncentrację obsługi strategicznych, z punktu widzenia budżetu państwa, podmiotów w jednym urzędzie skarbowym. Obliczono, że około 1000 największych podmiotów dostarcza około 50 proc. łącznych dochodów podatkowych. Według MF są to podmioty o znaczeniu strategicznym dla budżetu państwa. "Specyfika tych podmiotów wymaga obsługi, do której administracja podatkowa powinna zapewnić wyspecjalizowaną kadrę. W tym celu utworzony zostanie specjalny urząd skarbowy do ich obsługi" - wyjaśniono.

Według przedstawionego przez MF harmonogramu prac nad projektem Strategii, w sierpniu i wrześniu będą trwały konsultacje dokumentu m.in. z przedstawicielami przedsiębiorców oraz pracowników administracji podatkowej. We wrześniu resort zamierza rozpatrzeć ewentualne uwagi i przygotować kompletny dokument. Od 1 stycznia Strategia ma być obowiązującym dokumentem.