Idą ciężkie czasy dla korporacji. Koniec z omijaniem fiskusa?

Celem wprowadzenia nowego podatku jest ustanowienie na świecie minimalnego poziomu opodatkowania działalności gospodarczej. Chodzi o grupy kapitałowe, których łączny skonsolidowany roczny obrót wynosi minimum 750 milionów euro. Pomysł poparło już 130 krajów. Oprócz opodatkowania celem jest też wyeliminowanie negatywnego zjawiska rywalizacji pomiędzy państwami o jak najniższe stawki podatkowe. W praktyce sprowadza się to do lokowania dochodu przez korporacje w krajach o najniższym poziomie opodatkowania, często w rajach podatkowych.

W Polsce ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych, zwana też ustawą GloBE, została przyjęta w listopadzie 2024 r. i weszła w życie 1 stycznia. Wprowadziła ona globalny podatek minimalny - system opodatkowania w wysokości co najmniej 15 proc. Jeśli jednak efektywny poziom opodatkowania dochodu dla danej grupy wynosi mniej, zostaje na nią nałożony podatek wyrównawczy. Największe przedsiębiorstwa będą każdego roku sprawdzane, czy spełniają wymóg minimalnego efektywnego poziomu opodatkowania. 

Projekt nowelizacji obowiązującej od pół roku ustawy GloBe został teraz wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Autorem zmian jest Ministerstwo Finansów, a przyjęcie ustawy zaplanowano na III kwartał. Dokument ma dostosować polskie przepisy do unijnej dyrektywy oraz wytycznych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z czerwca 2024 r. i stycznia 2025 r. - wyjaśnia Ministerstwo Finansów. Resort tłumaczy, że bez ich wdrożenia przepisy pozostaną nieczytelne zarówno dla przedsiębiorców, jak i administracji.

Celem planowanej nowelizacji ma być zapewnienie większej przejrzystości i sprawiedliwości w opodatkowaniu dużych korporacji. Projekt jest też odpowiedzią na postulaty prawników, zdaniem których niektóre zapisy ustawy są zbyt ogólne lub niejasne. Zmiany mają być częścią większego, międzynarodowego planu, który zakłada wprowadzenie globalnego minimalnego podatku oraz przeciwdziałanie agresywnej optymalizacji podatkowej. 

Polska, jako członek Unii Europejskiej i uczestnik prac OECD, zobowiązała się do wdrożenia wspólnych zasad. Dzięki temu prawu państwa mają mieć gwarancję, że dochody z podatków nie będą znikać przez mechanizmy transferowe i docierać do rajów podatkowych. Szacuje się, że na polskim rynku funkcjonuje kilkadziesiąt podmiotów dominujących oraz 7000 – 8000 spółek zależnych, które zostały objęte nowymi przepisami.

Z szacunków Ministerstwa Finansów wynika, że objęcie firm opodatkowaniem wyrównawczym przyniesie w ciągu najbliższych lat 23,8 mld zł wpływów do budżetu.