Import towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług import towarów to przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego niebędącego członkiem Unii Europejskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawodawca określił także definicję towarów, czyli wszystkich rzeczy ruchomych, wszelkich postaci energii, budynków i budowli oraz ich części.Podatnikiem nie jest tylko importer. Może być nim także podmiot, na którym ciąży obowiązek uiszczenia cła lub podmiot uprawniony do korzystania z procedury uszlachetniania czynnego lub odprawy czasowej. Należy zaznaczyć, że obowiązek rozliczenia VAT od importu towarów nie dotyczy tylko podatników VAT czynnych, lecz także podatników VAT zwolnionych podmiotowo w określonych sytuacjach.

Zgodnie z treścią art. 30b ust. 1 ustawy o VAT w przypadku importu towarów obowiązuje zasada, że podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło, a w niektórych przypadkach także o akcyzę. Wartość celna powinna być zgodna z dokumentem SAD.Ustawa przewiduje szczególne zasady wyznaczania podstawy opodatkowania. W pierwszym przypadku tj. procedury uszlachetniania biernego podstawą opodatkowania jest różnica pomiędzy wartością celną towarów przetworzonych a wartością towarów wywiezionych czasowo, powiększona o należne cło. Drugi przykład szczególnego sposobu wyliczania podstawy opodatkowania dotyczy towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych. W takim przypadku podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło, które byłoby należne, gdyby towary były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu.Jeżeli koszty dodatkowe takie jak ubezpieczenie, transport, opakowanie czy koszty prowizji ponoszone do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju nie zostały wliczone do wartości celnej, powinny one powiększyć podstawę opodatkowania.

Moment powstania obowiązku podatkowego jest ściśle związany z powstaniem zobowiązania do zapłaty cła lub innych opłat. W przypadku objęcia towarów jedną z procedur: (i) uszlachetniania czynnego, (ii) odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych, (iii) przetwarzania pod kontrolą celną obowiązek podatkowy powstaje z chwilą objęcia towarów jedną z tych procedur. Z kolei w przypadku braku poboru opłat wyrównawczych (gdy nie powstaje dług celny) oraz objęcia towarów jedną z procedur celnych: (i) składu celnego, (ii) odprawy czasowej, (iii) tranzytu, (iv) uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.

Zgodnie z art. 26a ust. 1 ustawy o VAT miejscem opodatkowania w przypadku importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium UE, chyba że towary zostały objęte jedną z procedur celnych na etapie ich wprowadzenia na terytorium UE. Procedury te to uszlachetnianie czynne, odprawa czasowa z całkowitym zwolnieniem od należności celnych, składowanie celne, tranzyt, wolny obszar celny. W takich przypadkach miejscem importu jest państwo, na terytorium którego towary znajdują się w momencie zakończenia ww. procedur. W takich sytuacjach polski podatnik powinien rozliczyć import towarów, a nie ich wewnątrzwspólnotowe nabycie, pomimo przemieszczenia towarów z innego państwa UE (por. interpretacja Dyrektora KIS z 18 lipca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.358.2018.1.KB).

Co do zasady podatnik powinien obliczyć i wykazać VAT wg stawki krajowej dla dostawy towarów w zgłoszeniu celnym. Wpłacić podatek do urzędu należy w ciągu 10 dni od daty powiadomienia przez organ o wysokości należności podatkowych. Przy takim rozliczeniu podatek VAT należny wykazywany jest jedynie w zgłoszeniu celnym, a podatek VAT naliczony w deklaracji VAT za dany okres. Zatem podatek VAT w tym przypadku jest neutralny, jednak wymagane jest wcześniejsze zaangażowanie środków finansowych na zapłatę VAT należnego, a odliczyć naliczony można dopiero później na etapie deklaracji.

Korzystniejsza z perspektywy płynności finansowej jest metoda uproszczona, zgodnie z którą podatek należny i naliczony rozlicza się w tej samej deklaracji VAT. Dotyczy to szczególnych przypadków sprecyzowanych w art. 33a ustawy o VAT. Wymagane jest także spełnienie dodatkowych warunków w zakresie zaświadczenia o braku zaległości podatkowych i ZUS oraz potwierdzenie rejestracji jako podatnik VAT czynny, o których należy powiadomić urząd na 6 miesięcy przed dokonaniem czynności. Ponadto należy zawiadomić urząd o wyborze tej metody rozliczenia. Do opodatkowania importu usług w tej metodzie dochodzi co do zasady w dacie powstania długu celnego, czyli w tym okresie powinien zostać wykazany import usług w deklaracji VAT.

radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi