Komu przestanie się opłacać podatek liniowy?

podatki

Środa, 31 grudnia 2008 (06:00)

Od 1 stycznia 2009 r. wchodzi w życie nowa, dwustopniowa skala podatku dochodowego od osób fizycznych. Stawki: 18 i 32% zastąpią obecnie stosowane stawki: 19, 30 i 40%. Ustawodawca nie przewidział natomiast na najbliższy okres rozliczeniowy żadnych zmian w zakresie podatku liniowego. Stawka tego podatku pozostaje na dotychczasowym poziomie 19%.

W tej sytuacji, przedsiębiorcy rozliczający się z fiskusem według podatku liniowego lub planujący przejście na tę formę opodatkowania dochodów, powinni przemyśleć swój wybór, biorąc pod uwagę indywidualne uwarunkowania.

Wysokość dochodu

W 2009 r. skala podatku dochodowego od osób fizycznych wyglądać będzie następująco:

Jak widać, zmieniają się nie tylko stawki, ale i progi podatkowe, co sprawia, że podatek obliczany według skali podatkowej będzie silną "konkurencją" dla podatku liniowego, zwłaszcza u tych podatników, których dochody utrzymują się na niskim i umiarkowanie wysokim poziomie.

Reklama

Z analizy danych zawartych w tabeli wynika, że wybór podatku liniowego może przynieść jakiekolwiek korzyści dopiero wówczas, gdy przedsiębiorca uzyska roczny dochód z działalności gospodarczej przewyższający kwotę 96.385 zł.

Przykład Jerzy D. jest właścicielem sklepu z armaturą łazienkową. Od kilku lat jego roczne dochody utrzymują się na stabilnym poziomie około 60 tys. zł rocznie. W tym roku podatnik wybrał opodatkowanie stawką liniową, dzięki czemu podatek dochodowy należny za rok 2008, wyliczony od kwoty 60 tys. zł (wynoszący 11.400 zł) będzie o 1.119 zł niższy niż gdyby obliczono go według skali podatkowej. Jednak w 2009 r. sytuacja podatkowa pana Jerzego zmieni się. Jeżeli podatnik nie zrezygnuje z obecnej formy opodatkowania, zamiast korzyści poniesie ekonomiczną stratę. Podatek liniowy będzie wyższy o 1.156 zł od podatku obliczonego według skali podatkowej. Od dochodu w wysokości 60 tys. zł podatek liniowy wyniesie bowiem 11.400 zł, a ustalony według skali podatkowej wyniesie 10.244 zł.

Korzystniejsza niż w latach poprzednich skala podatkowa sprawi więc, że opodatkowanie według stałej stawki 19% nie będzie się opłacało nawet tym podatnikom, których miesięczne dochody oscylują wokół kwoty 8 tys. zł, a przecież poziom dochodów nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na wybór formy opodatkowania.

Podatek liniowy wyklucza preferencyjne opodatkowanie

Z mocy art. 6 ust. 8 updof, wybór liniowej stawki podatku dochodowego wyklucza preferencyjne formy rozliczania przyjęte dla małżonków albo osób samotnie wychowujących dzieci. Okoliczność ta sprawia, że część podatników, których dochody przekroczą (nawet znacznie) wymienioną na wstępie kwotę 96.385 zł, nie odczuje realnej ulgi przy korzystaniu z tej formy opodatkowania.

Przykład Tomasz Z. jest przedsiębiorcą. Według szacunków kwota rocznego dochodu, jaką uzyska w 2009 r. z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, będzie wynosiła co najmniej 140 tys. zł. Jednocześnie wszystko wskazuje na to, że w analizowanym okresie małżonka Tomasza Z., z powodu konieczności stałej opieki nad dzieckiem, nie uzyska żadnego dochodu. Pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa. Przy tak określonym stanie faktycznym, wybór stałej 19% stawki podatku byłby nieekonomiczny. Podatnik oddałby bowiem fiskusowi 26.600 zł, podczas gdy podatek według skali podatkowej, rozliczony wspólnie z małżonkiem, wyniesie łącznie 24.088 zł. Małżonkowie mogą zatem zaoszczędzić nieco ponad 2,5 tys. zł. Należy zauważyć, że wspólne rozliczanie się z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla samotnych rodziców będzie opłacalne (w większym lub mniejszym stopniu) do momentu, gdy zsumowane dochody obydwu osób nie przekroczą kwoty 192.770 zł.

Jeżeli kwota ta zostanie przekroczona, warto przejść na podatek liniowy, rozważając uprzednio, czy w grę nie wchodzą odliczenia związane z tzw. ulgą prorodzinną lub z innych tytułów.

Ulgi nie do pogardzenia

Jedną z wad podatku liniowego jest niemożność korzystania z ulg i odliczeń przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem odliczenia od dochodu strat z lat ubiegłych, opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne oraz odliczenia od podatku opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Obecnie najbardziej korzystną i najchętniej stosowaną przez podatników jest ulga z tytułu wychowywania dziecka. Wszystko wskazuje na to, że również pod rządami zmienionego art. 27f updof będzie ona atrakcyjna. W 2009 r. ulga ta polegać będzie na możliwości pomniejszenia podatku (obliczanego według skali podatkowej) o kwotę stanowiącą 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego albo rodziny zastępczej.

W rozliczeniu za 2009 r. maksymalna kwota odliczenia na jedno dziecko wynosić będzie 1.112,04 zł.

Trzeba podkreślić, iż prawo do omawianej ulgi nie ma charakteru pomocy socjalnej, a zatem przysługuje podatnikom wychowującym dzieci, bez względu na wysokość osiąganych dochodów.

Przykład Jolanta K. osiąga z działalności gospodarczej dochody rzędu 100 tys. zł w skali roku. Jednocześnie podatniczka jest matką trójki małoletnich dzieci. W świetle przepisów podatkowych, w 2009 r. Jolancie K. przysługiwać będzie ulga prorodzinna na całą trójkę (3 x 1.112,04 zł = 3.336,12 zł). Podatek obliczony przez Jolantę K. za pomocą skali podatkowej obowiązującej w 2009 r. wyniesie wprawdzie 19.470 zł, ale po dokonaniu odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej, zmniejszy się do 16.133,88 zł.

Jeżeli natomiast podatniczka zdecyduje się na wybór w 2009 r. podatku liniowego, nie będzie mogła skorzystać z ulgi prorodzinnej, a do urzędu skarbowego odprowadzi kwotę 19.000 zł.

Oprócz ulgi prorodzinnej, podatnicy opłacający podatek według skali podatkowej mogą skorzystać z kilku innych odliczeń od dochodu, w szczególności, w postaci ulgi:

- rehabilitacyjnej,

- z tytułu użytkowania Internetu,

- z tytułu darowizn.

W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że podatek według stałej 19% stawki pozostanie korzystnym wariantem rozliczeń z fiskusem przede wszystkim dla osób, które oprócz znacznych dochodów z działalności gospodarczej, uzyskują także dochody z innych źródeł przychodów opodatkowane według skali podatkowej.

Jak wybrać lub zrezygnować z podatku liniowego?

Wyboru opodatkowania stawką liniową dokonuje się poprzez pisemne oświadczenie składane właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, do dnia 20 stycznia roku podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Raz złożone oświadczenie obowiązuje również w latach następnych, chyba że podatnik wycofa się z tej formy opodatkowania.

W myśl art. 9a ust. 4 updof, informacja o zaprzestaniu stosowania stałej stawki 19% może mieć postać albo zawiadomienia o rezygnacji, wówczas podatnik zostaje objęty skalą podatkową, albo oświadczenia (bądź wniosku) o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Pismo w tej sprawie również należy złożyć do dnia 20 stycznia roku podatkowego.

Jeżeli zatem, w wyniku obliczeń, podatnicy dojdą do wniosku, że podatek liniowy jest dla nich nieopłacalny, mają jeszcze trochę czasu na wybór korzystniejszego rozwiązania.

Przegląd Podatku Dochodowego Nr 23 z dnia 2008-12-01