Kto i dlaczego nie dostał nadpłaty?

Podstawowy termin

Urząd skarbowy powinien zwrócić podatnikowi nadpłatę wynikającą z rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w zasadzie w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania. Taki termin został określony w art. 77 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej. Urzędy skarbowe powinny więc w najbliższym czasie zakończyć zwracanie nadpłat wynikających z PIT-ów za 2007 r., złożonych pod koniec kwietnia. Oczywiście podatnicy, którzy rozliczyli się po 30 kwietnia, mogą jeszcze czekać na pieniądze. Ważne jest bowiem to, kiedy zeznanie zostało złożone, a nie, kiedy zgodnie z prawem powinno być złożone.

Należy przy tym brać pod uwagę, że nie zawsze dzień, w którym pieniądze dotrą do danej osoby, jest traktowany jako dzień zwrotu nadpłaty. Zależy to od tego, w jaki sposób pieniądze są zwracane. W rachubę wchodzą natomiast: przelew, przekaz pocztowy oraz wypłata gotówkowa w kasie. W pierwszym przypadku za dzień zwrotu nadpłaty uważa się dzień obciążenia rachunku bankowego urzędu skarbowego na podstawie polecenia przelewu. W drugim przypadku jest to dzień złożenia przekazu pocztowego. W trzecim przypadku - dzień wypłacenia kwoty nadpłaty przez urząd skarbowy lub postawienia jej do dyspozycji podatnika w kasie.

Niektóre osoby muszą jednak dłużej poczekać na pieniądze. Są i tacy, którzy w ogóle nie mogą liczyć na takie zasilenie swoich budżetów.

Powód 1: korekta zeznania

Na zwrot nadwyżki podatku dochodowego urząd skarbowy ma więcej czasu niż 3 miesiące, liczone od dnia złożenia zeznania, jeśli PIT zostanie skorygowany w ramach czynności sprawdzających. W czasie tych czynności urzędnicy weryfikują złożone przez podatników zeznania pod kątem poprawności formalnej i rachunkowej. Wynik sprawdzania nie zawsze jest pozytywny. Nie należą do rzadkości przypadki, kiedy urzędnicy znajdują błędy rachunkowe czy stwierdzają, że zeznanie zostało wypełnione niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. Takie uchybienia mogą być jednak usunięte na etapie czynności sprawdzających poprzez korektę PIT-u. Korekty - w zależności od charakteru wykrytych nieprawidłowości - dokonuje pracownik urzędu skarbowego lub podatnik.

Urzędnik sam dokonuje stosownych poprawek lub uzupełnień, jeśli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty czy wysokości straty nie przekroczy 1.000 zł. Podatnik musi oczywiście wiedzieć o takiej korekcie. Doręczana jest mu uwierzytelniona kopia skorygowanego PIT-u. Wraz z nią otrzymuje informację o związanej z korektą zmianie wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub wysokości straty bądź informację o braku takich zmian. Jeśli podatnik nie zgadza się z korektą zeznania dokonaną przez urząd skarbowy, może wnieść sprzeciw. Ma na to 14 dni od dnia doręczenia mu uwierzytelnionej kopii skorygowanego zeznania.

W przypadku gdy ze względu na charakter i zakres stwierdzonych uchybień urzędnik nie może skorygować PIT-u, zwraca się o to do podatnika.

Wydawać by się mogło, że po naniesieniu stosownych poprawek nie powinno się długo czekać na nadpłatę podatku - zakładając, że nadal ona przysługuje. Formalnych przeszkód nie ma, ale urząd skarbowy nie musi się spieszyć. Wskutek korekty wydłuża się bowiem termin zwrotu nadpłaty. W przypadku skorygowania zeznania przez urzędnika nadpłata podlega zwrotowi w ciągu 3 miesięcy od dnia upływu terminu do wniesienia sprzeciwu. Jeśli PIT został skorygowany przez podatnika, nadpłata powinna być zwrócona w terminie 3 miesięcy od dnia jego skorygowania. Wynika to z art. 77 § 2 Ordynacji podatkowej.

Powód 2: spłata podatków

Do osób, które zalegają fiskusowi z zapłatą podatków, nadpłata wykazana w zeznaniu rocznym w ogóle może nie trafić. Może ona zostać wykorzystana do uregulowania - w całości lub w części - zobowiązań podatkowych.

Zanim urząd skarbowy zwróci nadpłatę, sprawdza bowiem, czy i jak dana osoba opłaca podatki. Nadpłata (wraz z oprocentowaniem) podlega z urzędu zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a Ordynacji podatkowej, oraz bieżących zobowiązań podatkowych. Tak jest z każdą nadpłatą - bez względu na jej kwotę. Konkretów podatnik powinien dowiedzieć się z wydanego przez urząd skarbowy i doręczonego mu postanowienia o zaliczeniu nadpłaty na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań podatkowych.

Dopiero gdy podatnik nie ma wcześniej wspomnianych zobowiązań, otrzyma pieniądze. Nadpłata zostanie mu zwrócona - z urzędu - chyba że złoży wniosek o zarachowanie jej w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

W nieco innej sytuacji są osoby, którym przysługuje nadpłata nieprzekraczająca 8,80 zł. Jeśli nie mają one wcześniej wymienionych zobowiązań (zaległości itd.), taka kilkuzłotowa nadpłata podlega z urzędu zarachowaniu na przyszłe podatki, chyba że podatnik wystąpi o jej zwrot. O taką nadpłatę należy więc ?upomnieć się?.

Powód 3: zajęcie egzekucyjne

Pieniądze z nadpłaty mogą posłużyć do spłaty nie tylko podatków, ale i innych zobowiązań podatnika. Powinny pamiętać o tym osoby, wobec których toczy się postępowanie egzekucyjne - sądowe (np. w związku z niespłacanymi alimentami) lub administracyjne (np. z powodu zaległych składek ZUS). Nadpłata może zostać zajęta, w całości lub w części, na pokrycie długów egzekwowanych zarówno przez urząd skarbowy, jak i komornika sądowego. Wystarczy, że wpłynie zawiadomienie o zajęciu.

W ten sposób całej lub części nadwyżki podatku dochodowego pozbawiani są przede wszystkim kierowcy, którzy mają na swoim ?koncie? niezapłacone mandaty, a urząd skarbowy prowadzi w związku z tym wobec nich egzekucję. Może to jednak spotkać każdego dłużnika, którym ?zainteresowały się? organy egzekucyjne.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).

Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa Nr 475 z dnia 2008-07-28