Opodatkowanie VAT premii pieniężnych

Podczas gdy podatnicy stoją na stanowisku, że udzielone "bonusy" nie stanowią świadczenia usług i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, organy podatkowe konsekwentnie nakazują opodatkować tego typu świadczenia i dokumentować je fakturami.

Przykładem rozbieżności pomiędzy praktyką organów podatkowych a orzeczeniami sądów administracyjnych jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 1 lipca 2009 r. (sygn: I SA/Po 217/09) wydany na skutek wniesienia skargi na interpretację prawa podatkowego w zakresie opodatkowania wypłacanych premii.

Spór pojawił się na tle zapytania podatnika skierowanego do organu właściwego do wydania interpretacji, czy przyznane bonusy - premie za wierność i premie za jakość - w związku z osiągnięciem określonego poziomu zakupu towarów, mogą, być uznane za świadczenie usług. Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym przez Skarżącego podpisano umowę handlową z kontrahentem, w celu zmotywowania go do zintensyfikowania zakupu wyrobów.

Zgodnie z umową, kontrahent ma prawo do rozliczanego w okresach półrocznych bonusów w postaci premii pieniężnej "za wierność" uzależnionej od wartości towarów zakupionych od Wnioskodawca stanął na stanowisku, że udzielone bonusy nie stanowią świadczenia usług przez kontrahenta na rzecz spółki i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie ma obowiązku wystawić faktury VAT.

Organ podatkowy stwierdził, że stanowisko spółki nie jest prawidłowe, bowiem wypłata premii nie jest związana z żadną konkretną dostawą tylko z określonym zachowaniem nabywcy. Wobec powyższego w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, premia pieniężna stanowi rodzaj wynagrodzenia dla nabywcy za świadczone na rzecz dostawcy usługi, podlegające opodatkowaniu VAT na ogólnych zasadach. Dlatego przekazanie premii pieniężnej nabywcy towarów powinno zostać udokumentowane fakturą VAT. WSA w Poznaniu poza kwestiami formalnymi (stwierdzenie istnienia tzw. "milczącej interpretacji" wynikłej z przekroczenia terminu do wydania interpretacji podatkowej) odniósł się również do meritum sprawy stwierdzając iż stanowisko Spółki jest prawidłowe.

Zdaniem sądu przyjęcie za prawdziwe rozstrzygnięcia organu podatkowego doprowadziłoby do sytuacji podwójnego opodatkowania tych samych czynności: raz - jako dostawy - u sprzedawcy z tytułu dokonanych sprzedaży, drugi raz u kupującego -jako usługi - z tytułu dokonanych zakupów w ramach tych sprzedaży, z uwagi na ich wielkość. Przepis art. 8 ust.1 ustawy o VAT stanowi, iż usługą jest świadczenie, które nie stanowi dostawy towaru. Odpowiednikiem polskiego art. 8 ust. 1 ustawy podatkowej jest art. 24 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE. Sąd podkreślił, iż nie może wystąpić taka sytuacja faktyczna, która jednocześnie stanowiłaby dostawę towaru i świadczenie usługi.

W wyniku poczynionych ustaleń stwierdzono, że nie można uznać za świadczenie usługi osiągnięcia określonego w umowie z kontrahentem pułapu obrotu ani terminowego wykonania świadczenia pieniężnego (premia za wierność), a co za tym idzie, premii za przestrzeganie polityki handlowej (premia jakościowa). Tym samym wypłacenie tego rodzaju premii jest obojętne z punktu widzenia podatku od towarów i usług, a zatem wystarcza dokumentowanie tego rodzaju wypłaty ogólnie stosowanym dokumentem księgowym, jakim jest nota księgowa.

Z powyższego stanu rzeczy wynikają dla podatników następujące wnioski. Jednolite stanowisko sądów w poruszanej kwestii powoduje, że warto spierać się z organami podatkowymi doprowadzając do rozstrzygnięcia spornego zagadnienia na drodze postępowania sądowo-administracyjnego. O ile bowiem na etapie postępowania administracyjnego organy podatkowe będę najprawdopodobniej reprezentować stanowisko profiskalne- niekorzystne dla podatników, o tyle sądy będą uchylać takie interpretacje.

Powyższe wnioski nie zmieniają faktu, że sytuacja w której organy podatkowe lekceważą utrwaloną linię orzeczniczą nie powinna mieć miejsca w państwie prawa. Takie zachowanie budzi także wątpliwości z punktu widzenia budowania zaufania do organów podatkowych.

Justyna Zając-Wysocka

Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.