Organy podatkowe pomijają w interpretacjach wyroki sądowe

Sposobem na uzyskanie oficjalnej wypowiedzi fiskusa na temat stosowania przepisów prawa podatkowego w swojej sprawie jest interpretacja indywidualna. W tym celu należy złożyć wniosek do właściwego organu podatkowego.

We wniosku należy opisać sytuację stwarzającą problemy prawnopodatkowe, przedstawić własne stanowisko w tej sprawie oraz zadać pytanie, na które chce się uzyskać odpowiedź. Wynika to z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej.

Należy podkreślić, że wnioskodawca jest zobowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego lub opisu zdarzenia przyszłego. Jest to istotne ze względu na moc ochronną interpretacji. Ochronę zapewnia ona bowiem tylko wtedy, gdy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny z rzeczywistością lub gdy planowana transakcja odpowiada tej opisanej we wniosku jako zdarzenie przyszłe.

Organy podatkowe wydają interpretację przepisów podatkowych na podstawie informacji podanych we wniosku. Nie prowadzą klasycznego postępowania wyjaśniającego. Nie zbierają dowodów, aby ustalić stan faktyczny sprawy, stanowiący podstawę wyjaśnień. Jeżeli jednak uznają, że stan faktyczny nie został przedstawiony wyczerpująco, mogą poprosić o jego uzupełnienie.

Interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy i jej uzasadnienie prawne. Organ może pominąć uzasadnienie, gdy uzna, że pogląd prezentowany przez pytającego jest w pełnym zakresie prawidłowy. Jeżeli jednak nie zgadza się z nim, musi wskazać prawidłowe rozwiązanie i wyjaśnić, dlaczego jest ono właściwe.

W praktyce zdarza się, że problem, z którym podatnik zwraca się do organu, był już rozstrzygany przez inne organy bądź sąd. Wówczas podatnik w uzasadnieniu wniosku, na dowód słuszności swojego stanowiska, powołuje się na daną interpretację organu bądź orzeczenie WSA lub NSA.

Organ podatkowy wprawdzie wydaje zainteresowanemu wnioskodawcy interpretację, nie odnosi się jednak w niej do przywołanych wyroków. Kwituje to w zasadzie jednym zdaniem, że wyroki wiążą w indywidualnych sprawach.

Interpretację, po uprzednim wezwaniu fiskusa do usunięcia naruszenia prawa, można zaskarżyć do WSA.

Do praktyk organów podatkowych krytycznie odnoszą się sądy administracyjne. WSA w Krakowie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Kr 309/11 (orzeczenie nieprawomocne) stwierdził, że błędne jest stanowisko organu, że powołane przez stronę wyroki sądów administracyjnych wiążący charakter mają w konkretnej sprawie i ściśle określonym stanie faktycznym. WSA wskazał, że stosownie do art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Tym samym orzecznictwo sądów stało się przesłanką do formułowania oceny poprawności funkcjonujących w obrocie prawnym interpretacji, także interpretacji indywidualnych. Skoro więc organ wydający interpretacje indywidualne może zmienić wydaną już uprzednio interpretację z racji stwierdzenia jej wadliwości w świetle orzecznictwa sądowego, to tym bardziej ma obowiązek dokonywać analizy tego orzecznictwa w postępowaniu zmierzającym do wydania takiej interpretacji. Zwłaszcza w przypadku, gdy na takie orzecznictwo powołuje się osoba składająca wniosek o jej wydanie.

Podobny pogląd wyraził WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 19 sierpnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 932/10 (orzeczenie nieprawomocne). WSA przyznał, że orzeczenia sądowe rzeczywiście wiążą wyłącznie organ podatkowy w konkretnej sprawie, w której zostały wydane, jednak powołanie ich w innej sprawie powoduje, że argumentacja sądu na temat wykładni konkretnego przepisu staje się argumentacją podatnika w jego sprawie. W swoim orzeczeniu poznański Sąd odwołał się także do prawomocnego wyroku WSA w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 1655/09, z którego wynika, że brak wyjaśnienia, dlaczego zdaniem organu poglądy wyrażone w orzeczeniach sądów administracyjnych wskazanych we wniosku o interpretację nie mogą być zaakceptowane w konkretnej sprawie, stanowi naruszenie zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

Także WSA w Olsztynie w prawomocnym wyroku z dnia 24 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 825/10 uznał, że organ podatkowy jest obowiązany odnieść się do orzecznictwa sądów administracyjnych, jeżeli przytoczone tam poglądy wnioskodawca uznaje za własne.

Trzeba pamiętać, że istnieją także orzeczenia odmienne.

Na tle przedstawionych wyroków warto zwrócić uwagę na pewną niekonsekwencję organów podatkowych. Mianowicie pomimo że organy podatkowe nie uwzględniają wyroków powołanych przez podatników, to same niejednokrotnie odwołują się do stanowisk sądów potwierdzających przyjętą przez nie interpretację.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)

autor: Małgorzata Smolnik
Gazeta Podatkowa nr 89 (817) z dnia 2011-11-07

GOFIN podpowiada