Podatnik na łasce bezradnego urzędnika

Opodatkowanie dochodów z zagranicy i ustalenie, gdzie będzie płacony podatek, zależy od umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Prawo do opodatkowania również wynika z umowy. Podstawową zasadą opodatkowania dochodów uzyskanych za granicą jest opodatkowanie tych dochodów w państwie miejsca zamieszkania. Rzadko zdarzają się sytuacje, aby dochód był opodatkowany tylko i wyłącznie u źródła, a więc w państwie, w którym się zarabia. Umowy dzielą prawo do opodatkowania pomiędzy dwa umawiające się państwa.

Zazwyczaj to państwo rezydencji - w naszym przypadku będzie to Polska - zachowuje prawo do opodatkowania dochodu albo też prawo do rozliczenia tego dochodu z uwzględnieniem podatku zapłaconego za granicą - oczywiście po to, aby podatnik nie był opodatkowany dwa razy. Generalnie zasada jest taka - mieszkasz w Polsce rozliczasz się w Polsce. Niestety, niewiele osób wie, że po powrocie z zagranicy musi uzyskane tam dochody wykazać w zeznaniu rocznym.

Przeprowadziliśmy sondę w izbach skarbowych, aby sprawdzić, jak wyglądało rozliczanie dochodów zagranicznych w tym roku. Monika Kopiecka z Izby Skarbowej w Gdańsku zwróciła uwagę na fakt, że liczba wniosków o interpretacje czy też bezpośrednich pytań zadawanych przez podatników w tym roku wskazuje, że dla wielu z nich prawidłowe rozliczenie dochodów zagranicznych będzie większym problemem dopiero przy składaniu zeznań podatkowych za 2005 r. - Przy składaniu zeznań rocznych podatnicy najwięcej problemów mieli z zastosowaniem właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania, tj. metody wyłączenia z progresją czy metody odliczenia proporcjonalnego - wyjaśniała Monika Kopiecka.

- Najczęstszymi błędami popełnianymi przez podatników były: nieprawidłowe obliczenie dochodu, o który zwiększana jest podstawa obliczenia podatku do ustalenia stopy procentowej, wykazywanie jako koszt uzyskania przychodu dochodów stanowiących równowartość zwolnionych diet, błędne przeliczanie dochodów otrzymanych w walutach obcych - argumentowała Mariola Kustra z Izby Skarbowej w Rzeszowie. Dodała również, że w okresie składania zeznań urzędy odnotowały duże nasilenie zapytań ze strony podatników w zakresie rozliczania zagranicznych dochodów. Pracownicy organów podatkowych na bieżąco udzielali ustnych i telefonicznych odpowiedzi, pomagając także niejednokrotnie prawidłowo wypełnić formularz zeznania. Podobnie było w województwach: zachodniopomorskim, lubelskim, warmińsko-mazurskim, opolskim, łódzkim, świętokrzyskim czy małopolskim.

Również urzędy mają pewne problemy z prawidłowym weryfikowaniem zeznań, w których wykazano dochody zagraniczne. Mariusz Olech, rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Lublinie powiedział nam, że najpoważniejszym problemem, z jakim spotykają się urzędy skarbowe przy obsłudze podatników, którzy osiągnęli dochody za granicą - jest brak aktualnych, oficjalnych informacji o wysokości tych dochodów. W licznych przypadkach tego rodzaju informacje przekazywane są do Polski z dużym, niekiedy nawet trzyletnim opóźnieniem, co w sposób oczywisty utrudnia weryfikację złożonych przez te osoby rocznych zeznań podatkowych.

Ewa Matyszewska

dr Robert Zajdler, pracownik w Departamencie Prawa Unii Europejskiej UKIE
Akcesja do UE otworzyła nowe możliwości podejmowania przez Polaków legalnej pracy, po załatwieniu niezbyt skomplikowanych formalności. Skutkiem tego są problemy z rozliczaniem uzyskanego dochodu, które wcześniej nie były tak powszechne.
Podstawowa trudność z rozliczaniem takich dochodów w kraju wynika z konieczności znajomości właściwej umowy międzynarodowej, zawartej przez Polskę, regulującej unikanie podwójnego opodatkowania. Przeciętny obywatel naszego kraju ma bardzo ograniczony dostęp do treści takiej umowy, a przede wszystkim do właściwego zrozumienia jej treści.
Obecnie istniejące broszury informacyjne, przygotowane przez Ministerstwo Finansów bardzo lakonicznie opisują powyższą problematykę. Rozwiązaniem tego problemu może być właściwa kampania informacyjna przygotowana przez służby podatkowe, która szczegółowo pokaże zasady i sposób rozliczania się z tego rodzaju dochodów.

Beata Hudziak, menedżer w HLB Frąckowiak i Wspólnicy Sp. z o.o.
Problemem są zbyt skomplikowane przepisy w tym zakresie. Podatnik musi nie tylko posiadać wiedzę na temat przepisów znajdujących się w polskiej ustawie o PIT, ale również w odpowiedniej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, zawartej z krajem, w którym polski podatnik wykonuje pracę. Dla przeciętnego podatnika, który z podatkami ma przede wszystkim (a niekiedy wyłącznie) kontakt podczas sporządzania zeznania rocznego, problematyka w tym zakresie jest na tyle skomplikowana, że ma prawo nie posiadać w tym zakresie stosownej wiedzy. W mojej ocenie niezbędne byłoby np. zamieszczenie na internetowej stronie Ministerstwa Finansów stosownych informacji wskazujących na podstawowe zasady rozliczania się polskich podatników wykonujących pracę poza granicami Polski.