Przegrana będzie kosztowna
Proces cywilny może być powodem problemów nie tylko prawnych, ale także podatkowych i to zarówno u pozwanego jak i powoda, czyli wierzyciela. Organy podatkowe nie przyznają bowiem pozwanym prawa do zaliczenia wydatków procesowych do kosztów uzyskania przychodów.
Orzecznictwo dotyczące kosztów poniesionych przez powoda jest w większości korzystne, ale jeśli wierzyciel przegra proces sądowy organy podatkowe mogą zakwestionować zaliczenie wydatków sądowych do kosztów podatkowych.
Zasady etyczne
Marek Kolibski, doradca podatkowy w Kancelarii Podatkowej Ożóg i Wspólnicy zwraca uwagę, że działania podejmowane przez podatnika w procesie cywilnym mogą być ocenione przez organy podatkowe w aspekcie zasad etycznych. Odnosi się to do podatników, którzy zostali pozwani do sądu przez swoich kontrahentów.
- Jeśli zdaniem organów podatkowych podatnik został pozwany za nieetyczne zachowanie to nie przysługuje prawo zaliczenia kosztów udziału w procesie jako kosztów uzyskania przychodów. Taki charakter mogą mieć np. procesy o odszkodowanie - przyznaje Marek Kolibski. Przedmiotem powództwa w procesie cywilnym może być żądanie spełnienia świadczenia wskazanego w umowie, odszkodowanie lub żądanie ukształtowania prawa lub stosunku prawnego.
Wyłączenie z kosztów
W opinii organów podatkowych w procesach o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości podatnik jako pozwany dopuszcza się czynów nagannych z punktu wiedzenia zasad współżycia społecznego. Naruszenie tych zasad powoduje brak możliwości zaliczenia kosztów obrony w procesie do kosztów uzyskania przychodów.
Na takim stanowisku stanął ostatnio dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który w interpretacji z grudnia 2007 r. (nr ITPB 3/423-44/07/DK) stwierdził, że koszty związane z działalnością gospodarczą jednostki, poza tym, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania, nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań, czy działań sprzecznych z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Korzystanie z cudzej nieruchomości bez właściwego uregulowania stosunku prawnego organ podatkowy uznał za zaniedbanie i działanie sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego.
W takiej sytuacji podatnik, który wszedł w spór z organami podatkowymi, powinien wykazać, że jego działania mimo że doprowadziły do wniesienia przeciwko niemu powództwa nie były naganne etycznie, gdyż np. stan prawny i faktyczny w danej sprawie nie był jasny i na tym tle doszło do sporu sądowego. - Brak jednoznacznej oceny etycznej działań pozwanego będzie tym bardziej utrudniony w przypadku powództw o ukształtowanie prawa lub powództw o ustalenie istnienia prawa lub stosunku prawnego - zwraca uwagę ekspert w Ożóg i Wspólnicy.
Czy wierzyciel może zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na ochronę prawną w zakresie toczącego się postępowania sądowego? Kiedy kwalifikacja określonych wydatków ponoszonych przez powoda nie jest jednoznaczna ?
Więcej: Gazeta Prawna 4.03.2008 (45) - str.10
Łukasz Zalewski
