W uzasadnieniu do projektu, który właśnie trafił do konsultacji społecznych napisano, że ma on na celu uszczelnienie systemu podatkowego w zakresie obrotu suszem tytoniowym oraz ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej legalnym podmiotom handlującym tym towarem.
- Na skutek proponowanej zmiany (...) sprzedaży suszu tytoniowego połączonej z dostawą wewnątrzwspólnotową lub eksportem, bez akcyzy, będą mogli dokonać jedynie podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, a nie jak dotychczas również rolnik. Rolnik będzie mógł dokonać sprzedaży suszu tytoniowego bez akcyzy jedynie podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy, który zużywa susz tytoniowy do produkcji wyrobów tytoniowych, lub pośredniczącemu podmiotowi tytoniowemu - tłumaczy MF w uzasadnieniu.
Zastrzeżono, że sprzedaż suszu tytoniowego połączona z dostawą wewnątrzwspólnotową lub eksportem przez rolnika będzie możliwa, ale wiązała się będzie z obowiązkiem zapłaty akcyzy. - Zapłacona akcyza, podobnie jak w przypadku innych dostarczonych wewnątrzwspólnotowo lub wyeksportowanych wyrobów akcyzowych, podlegała będzie zwrotowi na zasadach określonych w przepisach z zakresu podatku akcyzowego - dodano.
Ponadto doprecyzowane mają zostać przepisy dotyczące ewidencji suszu tytoniowego. Nowelizacja wprowadza nową formę składania zabezpieczenia akcyzowego - hipoteki na nieruchomości. Obniżona ma też zostać górna granica zabezpieczenia ryczałtowego składanego przez pośredniczące podmioty tytoniowe lub podmioty reprezentujące przedsiębiorcę zagranicznego z obecnych 30 mln zł do 15 mln zł.
Dzięki zmianom budżet będzie mógł uzyskać rocznie ok. 79 mln zł, w tym roku - ze względu na termin wejścia zmian w życie - połowę tej kwoty.
Podkreślono, że branża tytoniowa ma kluczowe znaczenie dla budżetu państwa z uwagi na duży udział akcyzy od wyrobów tytoniowych w ogólnych wpływach budżetowych. W 2015 r. budżet państwa z tytułu akcyzy uzyskał 62,8 mld zł, w tym z akcyzy na wyroby tytoniowe 17,8 mld zł. W roku 2016 dochody z akcyzy na wyroby tytoniowe wyniosły 18,5 mld zł.
"Wzmożenie działań służb kontrolnych powinno obejmować również bardziej efektywną kontrolę w zakresie suszu tytoniowego. Nielegalny obrót wyrobami tytoniowymi jest jedną z najbardziej dochodowych sfer szarej strefy.
Zjawisko to powoduje znaczące straty finansowe dla budżetu krajowego" - ocenia resort finansów. Według MF ciągle dużym problemem jest produkcja wyrobów tytoniowych przez nielegalne wytwórnie, a jednym ze źródeł surowca tytoniowego wykorzystywanego do tej produkcji może być tytoń pochodzący z produkcji krajowej. Proponowana regulacja ma zmniejszyć dopływ surowca do takich wytwórni.
MF wyjaśniło, że od 1 stycznia 2016 r. tzw. pośredniczące podmioty tytoniowe obracające suszem tytoniowym muszą składać zabezpieczenie akcyzowe. Ma ono pokryć ewentualne zobowiązania akcyzowe tych firm, które mogą powstać w przypadku sprzedaży suszu tytoniowego podmiotowi, który nie prowadzi składu podatkowego, podmiotowi zużywającemu susz do produkcji wyrobów tytoniowych lub podmiotowi niebędącemu pośredniczącym podmiotem tytoniowym.
Poinformowano, że na rynku działają pośredniczące podmioty tytoniowe, których sytuacja finansowa i posiadany majątek zapewniają wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych. "Obserwowany jest ponadto spadek szarej strefy na rynku papierosów z poziomu 18,2 proc. ogólnego spożycia papierosów w IV kwartale 2015 r. do 17,2 proc. w II kwartale 2016 r., 16,4 proc. w III kwartale 2016 r. oraz około 14,6 proc. w ostatnim kwartale 2016 r." - podano w uzasadnieniu.
Zdaniem fiskusa, konsekwencją spadku szarej strefy jest obserwowany wzrost legalnej sprzedaży wyrobów tytoniowych, sprzedaż papierosów w roku 2016 wzrosła o 1,1 proc. w porównaniu do 2015 r., a tytoniu do palenia wzrosła o 8,3 proc. (był to drugi z kolei rok wzrostu).
Szacuje się, że z tytułu sprzedaży nielegalnego tytoniu budżet traci już około 1 mld zł rocznie. W ciągu dwóch lat sprzedaż krajanki tytoniowej (czyli tytoniu gotowego do palenia) spadła o połowę do 280 ton miesięcznie. To oznacza, że 70 proc. sprzedawanych obecnie gilz jest nabijane surowcem uzyskiwanym z przerobu suszu tytoniowego. Wysokie ceny papierosów sprawiły bowiem, że ludzie masowo zaczęli produkować w domach tytoń z nieoakcyzowanych, a więc tanich, tytoniowych liści.
