W jakich okolicznościach urząd skarbowy wzywa podatnika?
Urząd skarbowy może wezwać stronę do osobistego stawienia się w swojej siedzibie.
Już sam fakt otrzymania wezwania niejednokrotnie budzi obawy. Spowodowane jest to zazwyczaj nieznajomością powodów, dla których można być wezwanym
Organ podatkowy może wezwać stronę lub inne osoby do złożenia wyjaśnień, zeznań lub do dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.
Wynika to z art. 155 § 1 Ordynacji podatkowej.
Korzystając z tego narzędzia organ podatkowy przede wszystkim realizuje nałożony na niego obowiązek podejmowania wszelkich niezbędnych czynności procesowych, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i jej odpowiedniego załatwienia.
Ponadto musi mieć na uwadze zapewnienie stronie czynnego udziału w każdym stadium postępowania.
Wezwanie zazwyczaj ma formę pisemną. Przy czym musi ono spełniać określone wymogi formalne. A mianowicie powinno zawierać:
- nazwę i adres organu podatkowego,
- imię i nazwisko osoby wzywanej,
- informacje, w jakiej sprawie, w jakim charakterze oraz w jakim celu dana osoba została wezwana,
- czy osoba wezwana powinna stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy też istnieje możliwość złożenia wyjaśnień lub zeznań na piśmie,
- termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce zgłoszenia się osoby wezwanej lub jej pełnomocnika,
- skutki prawne niezastosowania się do wezwania,
- podpis pracownika organu podatkowego, z podaniem jego imienia, nazwiska i stanowiska służbowego.
Informacje te są niezwykle istotne dla osoby wzywanej. Pozwalają bowiem na przygotowanie zarówno wszelkich dokumentów, jak i zebranie informacji mogących przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, co z kolei wpłynie na szybsze jej rozstrzygnięcie.
Należy zwrócić uwagę, że w sprawach uzasadnionych ważnym interesem adresata lub gdy stan sprawy tego wymaga, organ może dokonać wezwania telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności. Tę uproszczoną formę wezwania dopuszcza art. 160 § 1 Ordynacji podatkowej. Użyte w tym przepisie pojęcia niestety nie są precyzyjne. Uznaje się jednak, że odstąpienie od wezwania danej osoby na piśmie jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, gdy ma to służyć ochronie jej ważnego interesu lub gdy istnieje potrzeba szybkiego działania w danej sprawie. Przy czym wezwanie uproszczone musi zawierać wszystkie elementy wezwania pisemnego. Wywołuje ono bowiem skutki prawne tylko wówczas, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie. Tę uproszczoną formę wezwania organy podatkowe w praktyce stosują przede wszystkim przy tzw. czynnościach sprawdzających.
Wezwany jest obowiązany do osobistego stawienia się tylko na obszarze województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa (art. 156 § 1 Ordynacji podatkowej). Jeżeli postępowanie podatkowe prowadzi urząd skarbowy z innego województwa, powinien zwrócić się o przeprowadzenie określonych czynności do organu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu tej osoby. Będzie to jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy wzywana osoba nie złożyła zastrzeżenia, iż chce stawić się przed urzędem skarbowym właściwym do rozpatrzenia sprawy. Skorzystanie z pomocy innego organu podatkowego nie będzie również możliwe, gdy charakter sprawy lub czynności wymaga osobistego stawienia się przed organem podatkowym prowadzącym postępowanie. O tym, czy sprawa ma właśnie taki charakter decyduje w każdym przypadku urząd, który ją prowadzi.
Osoba, która otrzymała wezwanie powinna zgromadzić informacje, jakich przedstawienia żąda organ bądź przygotować się do wyjaśnienia problemu przedstawionego w wezwaniu. Jeżeli jednak treść wezwania jest dla niej niezrozumiała, nieczytelna i nie potrafi ona poradzić sobie z właściwym wypełnieniem obowiązków w nim określonych, powinna przede wszystkim skontaktować się (np. telefonicznie) z urzędnikiem, który wystosował wezwanie.
Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT
Może zdarzyć się, iż osoba wezwana nie może stawić się na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej ważnej przyczyny. W takiej sytuacji zamiast czekać, aż termin określony w wezwaniu upłynie, należy uprzedzić o tym urzędnika prowadzącego postępowanie i jednocześnie zwrócić się z prośbą o wyznaczenie innego terminu realizacji wezwania. Jeżeli jednak wezwany nie może zastosować się do wezwania z przyczyn od siebie niezależnych, urząd skarbowy może przyjąć wyjaśnienia lub zeznanie albo dokonać czynności w miejscu pobytu tej osoby.
Należy także pamiętać o konsekwencjach nieuzasadnionego niestawienia się na wezwanie organu podatkowego. Osoba, która uchyla się od tego, może bowiem zostać ukarana karą porządkową. Należy zwrócić uwagę, że mimo iż wysokość kary jest corocznie waloryzowana, to w stosunku do ubiegłego roku nie uległa ona zmianie i nadal wynosi 2.600 zł. Wynika to z obwieszczenia Ministra Finansów w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej. Przy czym wysokość kary, jaką może być obciążona dana osoba, zależy od urzędu skarbowego. Przy jej wymiarze brane są pod uwagę takie okoliczności jak charakter i waga sprawy, skutki niestawiennictwa, sytuacja majątkowa i finansowa danej osoby itp.
Ponadto osobę, która przez niewykonanie obowiązków, o których mowa w art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej, spowodowała dodatkowe koszty postępowania, można obciążyć tymi kosztami. Jeżeli zdarzy się tak, że dana osoba zostanie wezwana błędnie bądź bezzasadnie, wówczas to ona może żądać zwrotu poniesionych kosztów.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 6.08.2010 r. w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 262 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa (Mon. Pol. nr 59, poz. 782)
Małgorzata Smolnik
Gazeta Podatkowa Nr 731 z dnia 2011-01-10
