Czterodniowy tydzień pracy. Czy już gdzieś obowiązuje i kiedy będzie w Polsce?

Czterodniowy tydzień pracy to forma zatrudnienia na pełen etat, w którym pracownik wykonuje obowiązki cztery dni w tygodniu przy trzech dniach wolnych od pracy. Oczywiście przy jednoczesnym założeniu, że zatrudniony nie otrzymuje niższej wypłaty. Czterodniowy tydzień pracy to identyczne wynagrodzenie jak przy pięciodniowym tygodniu. 

Na czym polega czterodniowy tydzień pracy w praktyce? Założenie jest proste i zakłada, że pracownicy poświęcają osiemdziesiąt procent czasu na pracę, zachowując sto procent wynagrodzenia, w zamian za stuprocentową wydajność. Czterodniowy tydzień pracy to bardzo ogólne stwierdzenie, bo godziny wykonywania obowiązków mogą przybierać różne formy. 

W Polsce w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, normy czasu pracy określone są w Kodeksie pracy. Wynoszą dokładnie 8 godzin na dobę przy normie dobowej i przeciętnie 40 godzin przy normie tygodniowej. Czterodniowy tydzień pracy mógłby oznaczać 32 godziny pracy w normie tygodniowej. 

To jedna z propozycji. Do Sejmu trafił projekt ustawy, w którym czterodniowy tydzień pracy miałby 35 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. W tym przypadku harmonogram obowiązków oznaczałby na przykład pracę przez pięć dni po siedem godzin dziennie albo rozłożenie na cztery dni tak, aby zyskać trzydniowy weekend. 

Gdzie obowiązuje czterodniowy tydzień pracy? W praktyce testowany jest już na całym świecie, w tym m.in. na Islandii, w Belgii, Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii czy w Hiszpanii, gdzie wprowadzono pilotażowe programy nowego modelu pracy. W Portugalii natomiast wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy planowane jest w sektorze publicznym.

W 2022 roku czterodniowy tydzień pracy badano w Wielkiej Brytanii. Dokładnie 2,9 tys. osób z 61 różnych firm i instytucji wzięło udział w eksperymencie, który miał dać odpowiedź, jak cztery dni pracy wpływają na pracowników. Obok poprawy funkcjonowania przedsiębiorstw, poprawiło się zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników, którzy na zwolnieniach lekarskich spędzali aż o 65 proc. mniej czasu niż normalnie. 

Czterodniowy tydzień pracy wydaje się idealnym rozwiązaniem tam, gdzie poziom robotyzacji i automatyzacji stoi na wysokim poziomie. W praktyce model ten sprawdzi się w takich zawodach jak przemysł, w tym głównie motoryzacja. Dla jakich zawodów czterodniowy tydzień pracy jest nieunikniony? Eksperci wskazują również przetwórstwo, usługi finansowe oraz niektóre usługi profesjonalne. 

Gdzie czterodniowy tydzień pracy na razie nie jest zakładany jako realny scenariusz? Sceptyczne głosy ekspertów o wydłużeniu weekendu do trzech dni kierowane są w stronę usług osobistych. Czterodniowy tydzień pracy, ze względu na niemożliwość zastąpienia, trudno będzie wprowadzić w przypadku lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów czy opiekunów.

Studząc nieco entuzjazm, wydaje się, że do momentu przejścia na czterodniowy tydzień pracy jest nam daleko, głównie ze względów ekonomicznych. Na ten moment jest to przywilej krajów rozwiniętych o silnych i stabilnych gospodarkach. W Polsce czterodniowy tydzień pracy to według ekspertów perspektywa kilku lat albo dekady. 

Kiedy czterodniowy tydzień pracy w Polsce jest możliwy? Wspomniany wcześniej projekt ustawy, który mówi o skróceniu do 35 godzin pracy, zakłada wdrażanie zmian w ciągu dwóch lat od wejścia w życie reformy. Na początku pracownicy pracowaliby 38, a potem 35 godzin tygodniowo. Projekt w tej sprawie, zainicjowany przez partię Razem, trafił do Sejmu w 2022 roku. Izba niższa jeszcze się nim nie zajęła. 

CZYTAJ TAKŻE:

Naukowcy przebadali pracujących cztery dni. Lista korzyści jest długa

Czterodniowy tydzień pracy nie dla wszystkich. "Praca stałaby się drastycznie droższa"