Czy można pracować na urlopie macierzyńskim?
Czytelniczka prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest na urlopie macierzyńskim. Chciałaby w jego trakcie wykonywać pracę na podstawie umowy zlecenia (nauczanie języka obcego do trzech godz. dziennie w siedzibie zleceniodawcy). Nie wie jednak, czy koliduje to z zasadami sprawowania opieki nad dzieckiem. A dodatkowo, czy powiadamiając o tym fakcie ZUS nie straci zasiłku macierzyńskiego?
W udzieleniu odpowiedzi na pytanie pomocne będą dwie ustawy: o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa o sus) oraz o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa chorobowa).
Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o sus, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej do dnia jej zakończenia. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 ustawy o sus) uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt. 1 ustawy chorobowej, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko. Długość trwania urlopu macierzyńskiego, mającego wpływ na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, uregulowana została w Kodeksie pracy.
Odpowiadając na postawione pytanie należy stwierdzić, że zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego w okresie, gdy wykonywana jest praca zarobkowa, wyglądają inaczej w przypadku osoby pozostającej w stosunku pracy, a inaczej np. w przypadku osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 29 ust. 7 ustawy chorobowej, wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu na zasadach określonych w art. 1821 k.p.
Biorąc pod uwagę treść powyższego przepisu, który posługuje się terminem "wykonywanie pracy" (mówi także o wymiarze czasu pracy), należy stwierdzić, że dotyczy on wyłącznie zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nie ma więc podstaw do obniżenia zasiłku macierzyńskiego w sytuacji, gdy pracownica, bądź tym bardziej osoba prowadząca działalność gospodarczą, będzie wykonywała czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej lub innego stosunku prawnego, nie pozostając w stosunku pracy. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 9 ust. 1c ustawy o sus, osoby wykonujące m.in. pracę na podstawie umowy zlecenia, jak również prowadzące pozarolniczą działalność, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów.
Marta Bałchanowska, radca prawny w Kancelarii Prawnej IURICO
Podstawa prawna:
- Ustawa z dn. 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.
- Ustawa z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.
- Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy - tekst jedn. Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.
Czytaj również:
Nie tylko matki lepiej chronione
Przedsiębiorcze matki odzyskają odsetki
Przedsiębiorcze matki nie będą płacić składek społecznych z działalności
