Mocny wzrost płacy minimalnej w 2023 r. Jak wypadamy na tle innych krajów?
Od 1 stycznia 2023 r. płaca minimalna w Polsce będzie wynosić 3490 zł brutto, jak właśnie zadecydował rząd. To oznacza wzrost pensji o prawie 500 zł już na początku przyszłego roku i o kolejne 110 zł brutto od lipca. Tak dużej podwyżki jeszcze nigdy nie było.
W porównaniu do roku 2022 płaca minimalna zostanie podniesiona w lipcu o 590 zł, co oznacza wzrost aż o prawie 20 proc. Warto pamiętać, że minimalna stawka godzinowa również zostanie podniesiona - od stycznia 2023 będzie to 22,80 zł, a od lipca 23,50 zł.
Podniesienie płacy minimalnej może wreszcie oznaczać, że polskie pensje trochę podgonią europejskie standardy. W opublikowanych przez Eurostat danych z 1 lipca 2022 r. (europejski urząd statystyczny podaje te dane raz na pół roku) Polska z płacą minimalną na poziomie 642 EUR (obecnie, tj. 3010 zł brutto) znajdowała się na odległym miejscu. Krajowa płaca minimalna obowiązywała w 21 z 27 państw członkowskich UE. Krajami bez tego instrumentu były Dania, Włochy, Cypr, Austria, Finlandia i Szwecja. Miesięczne płace minimalne są bardzo zróżnicowane w poszczególnych państwach członkowskich, od 363 EUR w Bułgarii do 2 313 EUR w Luksemburgu.
Polska nie jest wcale jedynym krajem w Europie, który podnosi płace minimalne. Od lipca najniższe wynagrodzenie w Niemczech wzrosło do 10,45 EUR za godzinę, czyli 1725 EUR miesięcznie. Jeszcze bardziej znacząca podwyżka wejdzie w życie od 1 października - do 12 EUR za godzinę, czyli 1980 EUR miesięcznie.
W Holandii od 1 lipca 2022 r. ustawowa płaca minimalna (brutto) wzrosła o 1,8 proc. i wynosi dla osoby powyżej 21 lat 1756,20 euro miesięcznie. Ale już wiadomo, że wzrost płacy minimalnej w 2023 roku będzie tam wyższy niż zakładano. Pierwotnie rząd planował wzrost płacy minimalnej o 7,5 proc. w 2 etapach tj. w latach 2024 i 2025. Obecnie planuje się przyspieszenie wzrostu płacy minimalnej i rozłożenie 7,5-proc. wzrostu na 3 lata, począwszy do 2023 r.
Z kolei wynagrodzenie we Francji nie może być niższe od krajowej płacy minimalnej, której wysokość zmienia się periodycznie (SMIC - Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance). Od 1 sierpnia 2022 roku SMIC wynosi 1678,95 EUR brutto miesięcznie. W Wielkiej Brytanii natomiast stawki minimalne są aktualizowane co roku w kwietniu. Nie należy się spodziewać, że brytyjski rząd zgodzi się na jakieś dodatkowe zmiany przed 2023 rokiem.
Podniesienie płacy minimalnej w Polsce w przeliczeniu z 642 EUR najpierw do 741 EUR (w styczniu 2023 r.), a potem do 765 EUR (w lipcu 2023 r.) może sprawić, że z obecnej, szesnastej lokaty, Polska mogłaby awansować na miejsce 12 wyprzedzając Litwę, Czechy i Estonię. Oczywiście, przy założeniu, że podwyżki w innych krajach w tym czasie nie nastąpią. A to wcale nie jest postanowione.
Irlandzki Kongres Związków Zawodowych (ICTU) wzywa bowiem rząd do natychmiastowego wprowadzenia "bardzo znaczącego wzrostu" obecnej stawki płacy minimalnej. Krajowa płaca minimalna (Minimum Wage) w Irlandii od stycznia br. wynosi 10.50 EUR za godzinę. Jednak już kilka miesięcy temu Komisja ds. Niskich Płac zarekomendowała kolejną podwyżkę stawki płacy minimalnej. ICTU twierdzi, że średnie tygodniowe zarobki rosną zaledwie o jedną czwartą stopy inflacji i że dla wielu osób Irlandia pozostaje "krajem niskopłatnym i kosztownym".
W czerwcu poinformowano, że od przyszłego roku rozpocznie się w Irlandii proces wprowadzania płacy Living Wage (płaca oparta na kosztach utrzymania). Zgodnie z propozycjami płaca minimalna będzie obowiązywać do pełnego wprowadzenia płacy Living Wage w 2026 r. Będzie jednak rosła, zmniejszając różnicę między nią a tym nowym wskaźnikiem.
Krzysztof Maciejewski
