Polki na służbie u Helmuta
Szacunki są różne. Jedne źródła podają liczbę 100 tysięcy, inne 50 tysięcy, ale najczęściej przyjmuje się, że w Niemczech pracuje około 70-80 tysięcy polskich opiekunek. Niestety, zdecydowana większość nadal na czarno i to pomimo zniesienia zezwoleń na podejmowanie pracy.
Za Odrą popyt na usługi opiekunek osób starszych ciągle rośnie. Z prostego powodu, bo starzeje się społeczeństwo, a także ze zwykłego wygodnictwa - młodzi Niemcy nie chcą zajmować się starzejącymi rodzicami. Mogą ich wysłać do domu opieki, ale to kosztuje nawet kilka tysięcy euro miesięcznie. Mogą też zafundować sobie niemiecką opiekunkę, ale na taki luksus też stać tylko nielicznych. W tej sytuacji prawdziwym zbawieniem są dla nich polskie opiekunki, które zgadzają się podjąć pracę za 800-1500 euro.
Polskie opiekunki pracują w Niemczech na pięć różnych sposobów. Na czarno, legalnie (w prywatnym domu), legalnie (w domu opieki), pod szyldem własnej firmy (zarejestrowanej w Niemczech lub w Polsce), jako pracownik agencji (polskiej lub niemieckiej).
Najlepsze warunki oferują duże domy opieki i tam też można najwięcej zarobić. Do tego pracuje się tam jak wszędzie, tj. 8 godzin dziennie, a nie jak w prywatnych domach, gdzie opiekunka musi być do dyspozycji przez 24h na dobę. Nie jest jednak łatwo o posadę w niemieckim domu starców. Nie wystarczą dobre chęci, dobry stan zdrowia, dobra znajomość języka niemieckiego, czy nawet poparte zaświadczeniami doświadczenie w zawodzie. W tym przypadku konieczne jest także kierunkowe wykształcenie. Może być zdobyte w Polsce, ale która polska opiekunka może pochwalić się dyplomem potwierdzającym jej kwalifikacje. Tylko nieliczne.
Od ubiegłego roku obowiązują w Niemczech stawki minimalne dla opiekunek osób starszych. W landach zachodnich jest to 8,50 euro/h, a we wschodnich 7,50 euro/h. Sa to kwoty brutto. Z tej regulacji nasze rodaczki jednak praktycznie nie korzystają. Co prawda pracują jako opiekunki, ale oficjalnie są zatrudniane jako pomoce domowe (Haushaltshilfe) albo po prostu bez żadnych umów, czyli na czarno.
Stawki minimalne dla opiekunek zostały wprowadzone po to, aby uchronić niemieckie opiekunki przed dumpingiem płacowym ze strony polskiej konkurencji. Chodziło tu przede wszystkim o ochronę miejsc pracy w domach opieki, aby niemiecki personel nie został zastąpiony tańszym, z importu. Te obawy okazały się jednak bezpodstawne. Po otwarciu rynku pracy okazało się bowiem, że Polki i tak nie będą stanowiły konkurencji, gdyż nie mając odpowiednich kwalifikacji drogę do niemieckich domów opieki dalej mają zamkniętą.
W Belgii udało się zlikwidować czarny rynek usług sprzątaczek. Dzięki temu, że władze wzięły na siebie koszty opłacania składek ubezpieczeniowych. W Polsce mamy od niedawna podobne rozwiązanie dotyczące opiekunek zajmujących się dziećmi. Tymi metodami Belgia i Polska zachęcają rodziny do legalizacji zatrudnianych przez nie osób.
Coś podobnego powinni zrobić Niemcy. Niestety, nie widać ze strony niemieckiego rządu dobre woli w tej sprawie. Widocznie wszystkim w Niemczech pasuje obecna sytuacja. Tak wychodzi zdecydowanie taniej, tak dla niemieckich rodzin, jak dla niemieckiego państwa, które nie musi gwarantować polskim opiekunkom różnych świadczeń. A że jest to nieuczciwe i niemoralne, nikogo jakoś w Niemczech nie wzrusza.
Józef Leszczyński
