5 pytań do strefy euro
Czy w 2014 roku Europejski Bank Centralny zdecyduje się na swoiste "przekroczenie Rubikonu", podejmując niekonwencjonalne czynności mające na celu uzdrowienie europejskiej gospodarki - jak chociażby luzowanie polityki pieniężnej poprzez skupowanie obligacji skarbowych emitowanych przez członków strefy euro? Zdaniem ekspertów Goldman Sachs, wydaje się raczej mało prawdopodobne, aby EBC zastosował to typowo anglosaskie rozwiązanie - nawet w obliczu zahamowania odreagowania gospodarczego czy zwiększonego ryzyka deflacji. Przewidują oni raczej, że EBC będzie kontynuował swoją dotychczasową politykę, polegającą na utrzymywaniu krótkoterminowych stóp procentowych na poziomie bliskim zeru przy jednoczesnym utrzymywaniu wysokiego poziomu płynności w strefie euro. Niemniej ważne będzie konsekwentne sygnalizowanie rynkom niezmienności obranego przez EBC kursu. O jakie jeszcze gospodarcze prognozy można pokusić się u progu nowego roku? Huw Pill, główny ekonomista banku Goldman Sachs na Europę, odpowiada na "pięć pytań.
1. Czy odreagowanie gospodarcze w strefie euro w 2014 r. wyhamuje?
Huw Pill: - Nie; odreagowanie gospodarcze w strefie euro w 2014 r. będzie postępować, aczkolwiek będzie to odreagowanie powolne i słabe. Według prognoz Goldman Sachs, wzrost gospodarczy w strefie euro powinien wynieść 1,1 procenta w stosunku rocznym, co stanowi znaczny postęp w porównaniu z danymi za lata ubiegłe, przypadające na czas najgłębszej recesji. Tendencję wzrostową napędzają trzy czynniki:
(1) silniejszy popyt zewnętrzny powiązany z odbiciem światowej gospodarki, co z kolei ma swoje źródło w obserwowanym ożywieniu gospodarczym w USA;
(2) poprawa sytuacji finansowej w strefie euro, osiągnięta dzięki realizowanemu przez EBC programowi OMT ("Outright Monetary Transactions" - "Bezpośrednie Transakcje Monetarne), którego istotą jest skupowanie obligacji rządowych przez EBC na rynku wtórnym;
(3) spadek tempa konsolidacji fiskalnej, co niweluje oddziaływanie tzw. hamulca fiskalnego na wzrost gospodarczy. Na podstawie tych pozytywnych sygnałów nie należy jednak wyciągać zbyt daleko idących wniosków: Europa nie powinna popadać w samozadowolenie, ponieważ do pełnego uzdrowienia gospodarki jest wciąż jeszcze daleko.
2. Czy w 2014 r. strefie euro grozi deflacja?
- Nie; strefa euro nie wpadnie w deflację, chociaż inflacja będzie znajdować się poniżej celu Europejskiego Banku Centralnego. Do tzw. epizodów deflacyjnych może dojść jedynie w niektórych krajach członkowskich strefy euro (zwłaszcza w Grecji i we Włoszech). Eksperci Goldman Sachs wykluczają wystąpienie deflacji w strefie euro głównie na podstawie analizy danych dotyczących niemieckiej gospodarki, której znaczenie dla całej eurozony jest nie do przecenienia. W Niemczech przewidywany jest wzrost inflacji, która w 2014 r. ma zbliżyć się do 2 proc..
3. Czy EBC będzie podejmować dalsze działania zmierzające do łagodzenia polityki monetarnej?
- Tak, należy jednak odróżnić środki doraźne (takie jak utrzymywanie krótkoterminowych stóp procentowych na poziomie bliskim zeru) od bardziej agresywnych posunięć. Do tych ostatnich EBC mogłoby zmusić odwrócenie się prognozowanej przez Goldman Sachs tendencji (wolno postępujący proces odreagowywania gospodarczego zachodzący w środowisku niskiej i stabilnej inflacji). Jeżeli jednak prognozy się sprawdzą - a wszystko na to wskazuje - EBC nie będzie miał powodów, by podejmować radykalne, niekonwencjonalne działania. Można zatem bezpiecznie założyć, że EBC będzie kontynuował swoją dotychczasową politykę.
4. Czy EBC wybierze "wariant anglosaski", decydując się na luzowanie polityki pieniężnej poprzez skupowanie obligacji skarbowych emitowanych przez członków strefy euro?
- Nie, EBC nie podejmie decyzji o zakupach obligacji na wzór amerykańskiej Rezerwy Federalnej, choć możliwe są inne niekonwencjonalne działania w polityce pieniężnej EBC. Wymusić je może nieoczekiwany wzrost ryzyka wystąpienia deflacji (ponad wartości przewidziane w prognozie Goldman Sachs) czy też zahamowanie lub wręcz spadek wzrostu. Nawet jednak w takich okolicznościach luzowanie ilościowe w stylu anglosaskim wydaje się być środkiem, po który EBC sięgnie jedynie w ostateczności.
5. Jak zachowa się EBC w obliczu postępującej aprecjacji euro?
- W razie dalszej aprecjacji euro EBC może podjąć działania mające na celu zahamowanie tego trendu. Konieczne może się okazać rozmontowanie samonapędzającego się mechanizmu spekulacyjnego, zagrażającego wzrostowi i zwiększającego ryzyko deflacji. Skutecznym środkiem byłoby wówczas gwałtowne obniżenie stopy depozytu w celu zdyscyplinowania uczestników rynku walutowego.
Opracowanie: Katarzyna Kasińska
