Spis treści:
- Czym jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
- Kto może otrzymać dodatek do emerytury za pracę w szkodliwych warunkach?
- Ile wynosi rekompensata za pracę w szkodliwych warunkach?
- Jak złożyć wniosek o dodatek do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach?
- Praca w szkodliwych warunkach a prawo do wcześniejszej emerytury
Czym jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
Praca w szkodliwych warunkach to praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która została zdefiniowana przepisami prawa. Praca w szczególnych warunkach dotyczy prac związanych z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem powodować trwałe uszkodzenia zdrowia. Taka praca wykonywana jest w “szczególnych warunkach środowiska pracy" determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi.
Praca w szczególnych warunkach dotyczy więc pracy pod ziemią, na wodzie, pod wodą, w powietrzu lub pracy determinowanej procesami technologicznymi, jak np. praca w wysokich temperaturach lub wręcz przeciwnie, praca w pomieszczeniach, gdzie temperatura powietrza wynosi poniżej 0 stopni Celsjusza.
Praca o szczególnym charakterze to natomiast prace wymagające szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne oraz innych osób będących w otoczeniu.
Do prac w szczególnych warunkach zalicza się prace m.in.:
● w górnictwie,
● w energetyce
● w chemii,
● w hutnictwie i przemyśle metalowym,
● w budownictwie, przemyśle materiałów budowlanych,
● w przemyśle lekkim,
● w transporcie i łączności,
● w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym,
● w służbie zdrowia, opiece społecznej,
● na statkach żeglugi powietrznej,
● w portach morskich,
● w hutach żelaza i stali, w hutach metali niezależnych.
Z kolei wśród prac o szczególnym charakterze wymienia się m.in.:
● pracę w organach kontroli państwowej, w organach administracji celnej,
● pracę osób wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,
● pracę dziennikarzy,
● pracę nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych
● pracę żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego itd.,
● pracę jednostek ochrony przeciwpożarowej.
Kto może otrzymać dodatek do emerytury za pracę w szkodliwych warunkach?
Dodatek do emerytury za pracę w szkodliwych warunkach to inaczej rekompensata za pracę w warunkach szczególnych lub za pracę o szczególnym charakterze. Dodatek ten przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1949 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku wykonywały co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, stale i w pełnym wymiarze czasu.
Ponadto rekompensata zostanie przyznana wyłącznie wtedy, gdy senior nie ma ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury, gdy nie pobiera świadczenia kompensacyjnego ani emerytury pomostowej.
Ile wynosi rekompensata za pracę w szkodliwych warunkach?
Zgodnie z informacjami ZUS-u, wysokość rekompensaty za pracę w szkodliwych warunkach lub o szczególnym charakterze zależna będzie od stażu ubezpieczeniowego, czasu, przez jaki dana osoba wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 2009 roku, od obniżonego wieku emerytalnego określonego dla danego roku pracy oraz wieku, jaki wnioskodawca osiągnął przed 31 grudnia 2008 roku.
Każda kwota wyliczana jest więc indywidualni, ale w większości przypadków rekompensata za pracę w szkodliwych warunkach wynosi około 300-400 zł miesięcznie. Ponadto zgodnie z informacjami na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego i tak samo, jak kapitał ten, podlega corocznym waloryzacjom.
Jak złożyć wniosek o dodatek do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach?
Aby otrzymać rekompensatę za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku do ZUS-u. Wniosek składa się razem z wnioskiem o przyznanie emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem warunków do uzyskania świadczenia. Jeżeli wniosek zostanie złożony zbyt wcześnie, zostanie wówczas odrzucony.
Do wniosku o rekompensatę za pracę w szkodliwych warunkach należy dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, lub o szczególnym charakterze. Wniosek można złożyć osobiście w jednostce ZUS-u, drogą pocztową lub elektronicznie przez portal PUE ZUS.
Wniosek rozpatrywany jest w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W przypadku otrzymania negatywnej decyzji, wnioskodawca może się odwołać pisemnie lub ustnie w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
Praca w szkodliwych warunkach a prawo do wcześniejszej emerytury
Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w starszym wieku może powodować nie tyle, co zmniejszenie możliwości do wykonywania takiej pracy ze względu na obniżoną sprawność psychofizyczną, ale może i przyczyniać się do jeszcze większego zagrożenia zdrowia i życia.
Osoby, które urodziły się w latach 1949-1968 i pracowały w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mają więc prawo do przejścia na wcześniejszą emeryturę, jeżeli na 31 grudnia 2008 r. spełniają następujące warunki:
● osiągnęły wiek emerytalny, który zależny jest od płci oraz od rodzaju wykonywanej pracy,
● mają 20 lat (dla kobiet) i 25 lat (dla mężczyzn) udokumentowanych okresów składkowych i nieskładkowych,
● mają wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, który zależny jest od rodzaju wykonywanej pracy,
● nie są członkami OFE i nie złożyły wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na indywidualnym koncie OFE na dochód budżetu państwa.
Aby otrzymać prawo do wcześniejszej emerytury, należy złożyć wniosek o emeryturę (EMP) razem z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych, dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz dokumenty potwierdzające wynagrodzenie otrzymywane w okresach zatrudnienia, lub ubezpieczenia.
WB
