Spis treści:
- Jakie trzeba spełnić warunki, żeby dostać emeryturę z KRUS?
- Ile wynosi emerytura z KRUS? (średnio)
- Ile wyniesie emerytura z KRUS po 40 latach pracy?
Jakie trzeba spełnić warunki, żeby dostać emeryturę z KRUS?
Zasady przyznawania emerytury rolniczej z KRUS są regulowane przez Ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dokument ten precyzyjnie wskazuje, że prawo do emerytury rolniczej przysługuje osobie, która spełni dwa zasadnicze warunki:
- osiągnie wymagany wiek: kobieta może ubiegać się o świadczenie po ukończeniu 60 lat, mężczyzna po 65;
- udowodni odpowiedni staż ubezpieczeniowy, czyli minimum 25 lat opłacania składek w KRUS: do tego okresu zalicza się także pracę w gospodarstwie sprzed 1983 roku, choć w ograniczonym wymiarze - każdy rok liczony jest jako 1% wskaźnika wymiaru świadczenia.
Aktualnie składki emerytalno-rentowe w KRUS wynoszą 10 proc. emerytury podstawowej. W III kwartale 2025 roku jest to kwota wynosząca 169 zł miesięcznie.
Od 15 czerwca 2022 r. prowadzenie działalności rolniczej nie wpływa już na wysokość emerytury rolniczej - rolnicy nie muszą przenosić własności gospodarstwa ani oddawać go w dzierżawę, aby otrzymywać świadczenie w pełnej wysokości. Ta zmiana była przełomowo, ponieważ wcześniej rolnicy musieli przekazywać gospodarstwo.
Od marca 2023 r. wprowadzono także dodatek dla osób opłacających podwójną lub dodatkową składkę - wynosi on 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok takiego ubezpieczenia.
Ile wynosi emerytura z KRUS? (średnio)
System KRUS różni się od ZUS przede wszystkim konstrukcją świadczenia. Emerytura rolnicza składa się z:
- części składkowej: odzwierciedla ona lata faktycznego podlegania ubezpieczeniu emerytalno‑rentowemu w KRUS. Każdy rok opłacania składek zwiększa wskaźnik wymiaru świadczenia, który następnie mnożony jest przez wysokość emerytury podstawowej;
- części uzupełniającej: ma ona charakter gwarancyjny - jej wysokość nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej. Dzięki temu nawet osoby z krótszym stażem otrzymują świadczenie na poziomie zbliżonym do minimalnego.
Od 1 marca 2025 roku emerytura podstawowa wynosi 1 691,02 zł brutto. Aby obliczyć świadczenie, KRUS mnoży tę kwotę przez indywidualny wskaźnik wymiaru, ustalany na podstawie długości okresów składkowych i nieskładkowych. Przykładowo, rolnik z 25‑letnim stażem otrzymuje świadczenie minimalne, podnoszone z urzędu do 1 878,91 zł brutto. Jednakże na końcową kwotę emerytury rolniczej wpływają:
- liczba lat opłacania składek - im dłuższy staż, tym wyższy wskaźnik wymiaru,
- okresy pracy sprzed 1983 roku - zaliczane w ograniczonym wymiarze (1% za każdy rok),
- waloryzacja - coroczna korekta świadczeń, uzależniona od inflacji i wzrostu płac,
- dodatki - m.in. trzynasta emerytura, a od 2025 roku także mechanizmy wyrównawcze dla osób z bardzo długim stażem.
Oznacza to, że emerytura rolnicza jest świadczeniem stosunkowo prostym w konstrukcji, ale mocno uzależnionym od długości aktywności zawodowej na roli. Najniższe świadczenia są zawsze podnoszone do ustawowego minimum, natomiast najwyższe - przy wyjątkowo długim stażu - mogą sięgać ponad 4 500 zł brutto. Rolnicy, którzy opłacali składki również w systemie powszechnym, mogą dodatkowo pobierać emeryturę z ZUS - w przeciwieństwie do osób urodzonych przed 1949 r., które muszą wybrać jedno świadczenie.
Ile wyniesie emerytura z KRUS po 40 latach pracy?
Podstawę obliczeń stanowi emerytura bazowa, która od marca 2025 roku wynosi 1 691,02 zł brutto. Każdy rok składkowy dodaje 1% tej kwoty do części składkowej. Przy czterdziestoletnim stażu daje to około 676,40 zł brutto. Równolegle funkcjonuje część uzupełniająca, która początkowo stanowi 95% emerytury podstawowej, lecz obniża się o 0,5% za każdy rok powyżej dwudziestu lat. W przypadku czterdziestu lat pracy oznacza to spadek o 10%, a więc świadczenie na poziomie 1 437,37 zł brutto. Po zsumowaniu obydwu części, rolnik otrzymuje około 2 113,78 zł brutto.
Po odliczeniu składki zdrowotnej (9%) oraz zaliczki na podatek dochodowy świadczenie netto wynosi około 2 069 zł. Warto zauważyć, że wzrost świadczenia nie jest liniowy - po 25 latach pracy rolnik otrzymuje bazę wynoszącą około 1 995 zł, a każdy dodatkowy rok dodaje jedynie 0,5-1% emerytury podstawowej. Dlatego różnice między 30, 35 a 40 latami pracy są stosunkowo niewielkie: odpowiednio około 2 029 zł, 2 071 zł i 2 113 zł brutto. Mechanizm ten został zaprojektowany tak, aby premiować długi staż, lecz jednocześnie utrzymywać stabilność finansową systemu, który w dużej mierze finansowany jest z budżetu państwa.
Dodatkowe składki - podwójne lub opłacane za gospodarstwa powyżej 50 ha - mogą zwiększyć świadczenie o 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok takiego ubezpieczenia, co w praktyce oznacza kilkadziesiąt złotych miesięcznie więcej.
Warto jednak zwrócić uwagę na wpływ waloryzacji na realną wartość świadczeń. W 2025 roku podniesiono je o 5,5%, jednak - jak wskazują analizy ekonomiczne - przy inflacji na poziomie 3% realny wzrost wyniósł zaledwie 2-3%. Oznacza to, że choć nominalnie świadczenia rosną, ich siła nabywcza nie zwiększa się w takim tempie, jak oczekiwaliby rolnicy. Przy obecnym modelu finansowania konieczne będzie dalsze dostosowywanie mechanizmów waloryzacyjnych, aby utrzymać realną wartość emerytur w obliczu starzejącej się populacji wsi.
