Jak urząd skarbowy sprawdza spadek? To warto wiedzieć wcześniej, aby uniknąć dopłat

Podatek od spadku i darowizn oblicza się na podstawie wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wartość ta ustalana jest zgodnie ze stanem i cenami rynkowymi z dnia nabycia spadku. Tak obliczona kwota jest podstawą do wyznaczenia wysokości podatku. Ten jednak różni się w zależności od grupy, do której należy spadkobierca. Według ustawy o podatku od spadku i darowizn istnieją trzy grupy podatkowe ściśle związane ze stopniem pokrewieństwa ze spadkodawcą: 

• grupa I — małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie, 
• grupa II — zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, 
• grupa III — pozostali nabywcy. 

Przy obliczaniu podatku od spadku sąd bierze pod uwagę kwotę wolną od podatku, która również różni się dla każdej z grup: 

• grupa I - limit wynosi 36 120 zł, 
•  grupa II - limit wynosi 27 090 zł, 
•  grupa III - limit wynosi 5 744 zł. 

Jeśli wartość spadku nie przekracza podanych limitów, spadkobierca jest zwolniony z podatku. Ponadto sąd bierze także pod uwagę wszystkie długi i zobowiązania spadkodawcy, które obniżają wartość spadku.  

Kiedy wartość spadku jest wyższa od limitów dla danych grup zwalniających z podatku, wówczas nakładany jest podatek od spadków i darowizn na kwotę przekraczająca dany limit według skali. Jej wartość również różni się w zależności od danej grupy. 

Grupa I: 

• kwota przekraczająca limit do 11 833 - 3%; 
•  11 883-23 665 - 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 883; 
• ponad 23 665 - 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł. 

Grupa II 

• kwota przekraczająca limit do 11 833 - 7%; 
•  11 883-23 665 - 828,4 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 883; 
• ponad 23 665 - 1893,3 zł i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł. 

Grupa III 

• kwota przekraczająca limit do 11 833 - 12%; 
•  11 883-23 665 - 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 883; 
• ponad 23 665 - 3313,2 zł i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł. 

Na podstawie tych wyliczeń sąd ustala wysokość podatku od spadku i darowizn, który musi opłacić spadkobierca.  

Każdy spadkobierca jest zobowiązany złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe SD-3, w którym określa, co dostał w spadku oraz podaje wartość całego dziedziczonego spadku. Do zeznania należy dołączyć dokument potwierdzający status spadkobiercy, stopień pokrewieństwa ze spadkodawcą oraz dokumenty stwierdzające, o ile istnieją, wszystkie długi i zobowiązania spadkodawcy. Ponadto do deklaracji można dołączyć koszty, jakie poniósł spadkobierca w związku z leczeniem osoby starszej, po której dziedziczy i jej pogrzebem.  

Urząd skarbowy może sprawdzić wartość spadku, jeśli kwota podana przez spadkobiercę w zeznaniu podatkowym jest znacznie obniżona lub zawyżona. Wówczas wzywa podatnika, który w ciągu 14 dni musi podać realną wartość spadku.  

Ponadto urząd skarbowy przy wydawaniu swojej opinii może powołać biegłego rzeczoznawcę. Jeśli okaże się, że wartość majątku różni się o 33% od podanej przez podatnika - koszt usługi biegłego rzeczoznawcy pokrywa podatnik.  

Warto wiedzieć, że istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku od spadku i darowizn dla najbliższej rodziny. Możliwość taką mają: 

• małżonka, 
• zstępni: dzieci, wnuków, prawnuków, 
• wstępni: rodziców, dziadków pradziadków, 
• pasierbowie; 
• rodzeństwo, 
• ojczym oraz macocha. 

Aby skorzystać ze zwolnienia, spadkobiercy muszą w ciągu 6. miesięcy od uprawomocnienia postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego złożyć do urzędu skarbowego formularz SD-Z2.  

Należy przy tym pamiętać, że każdy spadkobierca osobno składa formularz SD-Z2. Jeśli tego nie zrobi w wyznaczonym czasie, zapłaci podatek od spadku i darowizn w wysokości określanej dla I grupy spadkowej.  

Przeczytaj także:

Odziedziczyłeś spadek? Złóż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

Kto dziedziczy, gdy spadkobierca umiera? Przepisy dokładnie wskazują następców

Jak otrzymać duży zwrot podatku w 2024? Te rzeczy trzeba ująć w zeznaniu